Skírnir - 01.01.1920, Blaðsíða 62

Ritfregnir.
[Skírnir
5tí
indi eða sálarrannsókn, heldur nokkuð af hvoru, vísindum og trú-
arbrögðum, og afarörðugt að halda þeim tveimur þáttum sundur,
svo að ekki komi snurða á. Það er einkenni flestra trúarbragða, að
hverir um sig þykjast eini beini vegurinn til sálubjálpar og sannrar
tímanlegrar velgengni, og því er ekki að furða, þó þeim þyki mikið
undir því komið, að allir »sóu með«. En hvað sem þessu líður, þá
telur höf., að með spiritismanum só komið »að þungamiðju siðfræð-
innar, sem hlytur að grundvallast á þekkingunni á öðrum heimi, ef
hún á ekki a5 svífa alveg í lausu lofti (bls. 273). Og á öðrum stað
segir hann: »Okkur er ekkert undanfæri þess, að fara að miða at-
ferli okkar við annan heim, leggja stund á það, sem þar hefir gildi,
venja okkur af áfergjunni eftir því, sem þar hefir ekkert gildi,
forðast það, sem þar hefir minna en ekkert gildi« (bls. 269).
Margar spurningar vakna.
Gerum ráð fyrir að grundvöllur spiritismans, framhald lífs vors
í öðrum heimi, væri óyggjandi og allir sannfærðir um hann. Gerum
enn fremur ráð fyrir, að fá megi samband við framliðna menn, með
þeim hætti, er þess er nú almennast leitað, með aðstoð miðla.
Fræðsluna um það, hvað gildi hefir í öðrum heimi, fengjum vór þá
þesBa leið frá framliðnum möunum. Auðsætt er, að erfiðara er að
sanna, að sú fræðsla só sannleikur, heldur en það er fyrir framlið-
inn mann að sanna að hann só sá, sem haun segist vera, því að
framburð hans um það má bera saman við staðreyndir hórna meg-
in. Um hitt er ekki því að heilsa, það liggur í hlutarins eðli. Þar
er ekki önnur trygging en sögumaður sjálfur og, þegar vel vill,
samræmi hans við aðra hinumegin, er samband næst við. En allir
játa, að sambandið sjálft sé oft óáreiðanlegt, og að margt geti
blandast málum sökum miðilsins. Og þó því væri rótt skilað, hafa þá
sögumennirnir rótt fyrir sór, geta þeir ekki hafa misskilið, þar eins
og hér, úr því að »mennirnir koma inn í annan heim nákvæm-
lega eins og þeir fara hóðan, að uudanteknum hinum jarðneska
iikama«? (bls. 283). Alt þetta sýnir, hve nauðsynlegt það er að hugsa
sig vel um áður en frásagnir um annan heim, sem komnar eru
þessa leið, eru taldar óyggjandi vísindi. Gerum nú ráð fyrir að
fregnir bærust frá mörgum framliðnum mönnum um það, að t. d.
eitthvert neyzlumeðal, sem menn aiment neyta hór, væri óholt fyrir
framtíð vora í öðrum heimi. Þessar fregnir væru eftir vandlega
prófun taldar óbrjálaðar af miðilsins hálfu. Eigum vór þá undir
eins að taka þær gildar og haga oss þar eftir?
Ef vór gerum það, þá verður það að vera í trausti til óskeik-