Tímarit lögfræðinga - 01.09.1982, Page 4

leyft mér að leggja fram nú um breytingu á hæstaréttarlögunum, sé verið að
kasta frv. til lögréttulaga fyrir róða. En ég tel rétt, að það verði athugað nán-
ar. E.t.v. kemur það fram ( breyttri mynd í fyllingu tímans, þegar þar að kem-
ur.“ Eftir framsöguræðuna urðu umræður, og ráðherrann tók aftur til máls. Þá
sagði hann m.a.: ,,Og þá ættu menn að staldra aðeins við, en vera ekki haldnir
af neinni þráhyggju, — að vilja endilega fá nýtt dómstig. Það er kannske eitt-
hvað fínna að hafa þrjú dómstig en þau tvö sem við höfum komist af með
hingað til, en ég álít að menn þurfi að hugsa sig mjög vandlega um áður
en þeir verða alfarið gripnir af þeirri hugsýn.“ Þessi ummæli eru athygli verð,
þegar haft er í huga, að lögréttufrumvarpið hefur komið fram 5 sinnum á
Alþingi og þingmenn því haft ærinn tíma og brýnt tilefni til að hugsa sig
vandlega um. Fyrst þeir, sem forystu eiga að hafa um réttarbætur í dóm-
sýslunni eru svo seinir til, er ástæða til að óttast, að þess sé enn langt að
bíða, að sæmilegt dómstólakerfi verði á landi okkar.
Við lestur þeirra ræðna, sem haldnar voru á Alþingi um hæstaréttarfrum-
varpið og komnar eru á prent, verður það aftur á móti til ánægju, að þing-
menn eru sammála um, að dómstólarnir séu mikilvægar þjóðfélagsstofnanir;
þeir telja Hæstarétt jafnvel hliðsettan Alþingi. Það má vissulega segja, að
svo sé eftir bókstaf stjórnarskrárinnar. Það þarf þó enga könnun fræðimanna
til að sanna það, sem augljóst er, að Hæstiréttur og aðrir dómstólar hafa hægt
um sig og starfsemi þeirra bendir ekki til, að þeir séu hliðsettir handhöfum
löggjafarvalds og framkvæmdavalds. Raunar þurfa þeir ekki að vera fyrir-
ferðarmiklir til að gegna hlutverki sínu, en hitt er aftur á móti víst, að mikið
skortir á, að staða dómstóla sé sú sem vera ætti. Hér sem oft endranær
skortir skilning á því, að breytingar á starfsmannafjölda, húsnæðisaðstöðu
og tæknibúnaði geta verið góðar og verðugt umræðu- og framkvæmdaefni,
en grundvallaratriði varðandi meginskipulag og þjóðfélagsstöðu þurfa að
ræðast í breiðara samhengi. Sjálfsagt er það í góðu skyni gert að fjölga
dómurum í Hæstarétti og taka sér tíma til að hugsa betur um lögréttufrum-
varpið, en með þessu er ekki stefnt inn á framtíðarbrautir.
Þór Vilhjálmsson
46