Tímarit lögfræðinga - 01.09.1982, Page 25

hinn bóginn liggur fyrir skriflegur farmsamningur (ferðbundinn eða
tímabundinn), er óþarft að gefa út mjög ítarlegt farmskírteini. Skrif-
legir farmsamningar eru að jafnaði gerðir á prentuð samningsform,
þar sem fram koma öll helstu atriði um rétt og skyldur samnings-
aðila. 1 farmskírteinum gefnum út skv. þeim er því venjulega að mestu
látið nægja að vísa til þess, sem stendur í farmsamningnum, en vitan-
lega verður farmskírteini að fela í sér tilgreiningu um vöruna o.fl.
atriði, sbr. 132. og 133. gr. siglingalaga.
Þegar farmskírteini, sem gefið er út samkvæmt skriflegum farm-
samningi, er í höndum farmsamningshafa, hefur það lítið sjálfstætt
gildi umfram það að vera viðurkenning fyrir viðtöku farmsins. En ef
það er framselt þriðja manni, veitir það honum sjálfstæðan rétt til
farmsins. Eru ákvæði farmsamningsins, sem ekki voru sett í farm-
skírteinið ógild gagnvart viðtakanda, nema til þeirra sé vitnað í skír-
teininu. Á viðtakandi (handhafi skírteinis) þá beinan rétt á hendur
farmflytjanda samkvæmt orðum farmskírteinisins sjálfs.
Skipt getur máli um bótaábyrgð farmflytj anda vegna skemmda á
farmi, hvort farmskírteini er gefið út eða ekki. Sé farmskírteini gefið
út er yfirleitt vísað til Haagreglnanna um flutningsábyrgðina, og er
ábyrgð farmflytjanda gágnvart viðtakanda farms þá strangari en eftir
reglu 99. gr. siglingalaga. í lögskiptum farmflytjanda og farmsamn-
ingshafa skriflegs farmsamnings undanþiggur farmflytj andi sig venju-
lega ábyrgð í ríkara mæli. Er réttarstaða farmsamningshafa þá mun
lakari en eftir Haagreglunum.
5.6 Farsamningar
Farsamningar eru yfirleitt gerðir munnlega, en lang oftast mun far-
þegi fá farseðil. 1 farseðli kunna að vera skráðir farskilmálar, t.d.
áskilnaður af hálfu farsala um undanþágu frá bótaábyrgð vegna til-
tekinna atvika eða aðstæðna. Frá flestum ákvæðum 149.-162. gr. sigl-
ingalaga um farsamninga má víkja með samningi. Nefnd ákvæði sigl-
ingalaga kveða á um helstu skyldur farsala og farþega og heimildir,
sem aðilar eiga, ef vanefndir verða.
Slasist farþegi meðan á ferð stendur á hann bótarétt gágnvart far-
sala, ef ætla má, að tjónið stafi af yfirsjónum eða vanrækslu farsala
eða manns, sem hann ber ábyrgð á, 151. gr. siglingalaga. Um tjón á
farangri farþega gilda mismunandi reglur eftir því hvort farangur
var falinn farsala til varðveislu eða ei. Ef farangurinn var í vörslum
farsala, skal beita ákvæðum siglirigalaga um tjón á farmi, eftir því
sem við á, sbr. 152. gr. siglingalaga. Annars er bótagrundvöllurinn sök,
67