Tímarit lögfræðinga - 01.09.1982, Side 32

eins og nú er, valdir á sama hátt og áður. Var þeirri hugmynd veitt
talsverð athygli. Mér hafði komið til hugar að vekja máls á því, að
Alþjóðadómstólnum yrðu falin fleiri verkefni en nú er og þá öðru
fremur að fara með hvers konar milliríkjamál, sem alþjóðlegir glæpa-
flokkar standa að. Hryðjuverk eru nú orðin alþjóðlegt vandamál og
er t.d. flugvéla- eða mannránum beitt gegn alsaklausu fólki, m.a. í
þeim tilgangi að steypa löglegum ríkisstjórnum, eða með ógnunum
reynt að fá alþjóðlega illvirkja og afbrotamenn látna lausa — menn
sem hafa fjölda mannslífa á samvisku sinni. Nú þarf að finna úrræði,
sem komið gætu í veg fyrir slíka glæpi, og ekki síst að tryggja að
slíkir afbrotamenn fái makleg málagjöld. Þá vaknar sú spurning,
hvort lausnin sé ekki einmitt sú að fá Alþjóðadómstólnum öll þess
háttar mál, sem snerta fleiri en eina þjóð. Með því að fela slíkri alþjóð-
legri stofnun mál hryðjuverkamanna og einnig alþjóðlegra smyglara,
þá yrðu dómstólar og ríkisstjórnir einstakra ríkja leyst frá miklum
vanda og á þetta ekki hvað síst við ríkisstjórnir í smærri ríkjum. Þá
væri og síður hætta á að saklausir menn yrðu dómfelldir. Með því
að haga þessum málum á þennan hátt, ykist von um eðlileg samskipti
þj óða á milli og þá yrði síður beitt bolabrögðum eins og þeim að sendi-
ráð yrðu tekin með hervaldi og alþjóðlega friðhelgir starfsmenn þeirra
hnepptir í fangelsi að ósekju á villimannlegasta hátt eða þjóðum hótað
olíusölubanni eða einhverjum öðrum alvarlegum þvingunum.
1 framhaldi af þessum hugleiðingum er rétt að benda á, að Alþjóða-
dómstóllinn er nánast verkefna- eða aðgerðalaus. Hefur dómstólinn
frá upphafi fengið mjög fá verkefni til meðferðar, að jafnaði 1-2 mál
á ári. Því er lítil hætta á, að slík mál myndu ekki fást afgreidd á all
eðlilegum tíma. Auk þess mætti hugsa sér, að í þessum málum yrði
aðeins hluti af dómendum að starfi, t.d. 6 dómarar.
Ef sú hugmynd yrði einhvern tíma að veruleika að fjölgað yrði í
dóminum, eins og ég lagði til í Madrid 1979, er engin fjarstæða, að
dómstóllinn gæti þríeflst í starfi að þess háttar alþjóðlegum málum,
þ.e.a.s. 6 af 18 dómendum hefðu hvert mál til meðferðar. Fíkniefnamál
eru einnig mál, sem að mínu mati væri rétt að fá Alþjóðadómstólnum
til meðferðar, þegar þau geta talist milliþjóðamál. Þá vaknar einnig
spurning um, hvort dómstóllinn ætti ekki að láta hvers konar mann-
réttindamál til sín taka, sem t.d. Amnesty International hefur fjallað
um.
1 beinu framhaldi af þessu er eðlilegt að benda á nauðsyn þess,
að komið verði upp alþjóðlegu fangelsi undir stjórn Alþjóðadómstóls-
ins á vegum S.Þ., þar sem glæpamenn þeir, sem hér um ræðir, yrðu
74