Tímarit lögfræðinga - 01.09.1982, Side 35

Jón E. Ragnarsson hrl.:
UM ÁKVÖRÐUN MÁLSKOSTNAÐAR,
MÁLSVARNAR- OG RÉTTARGÆSLULAUNA
Við ákvörðun málskostnaðar, málsvarnarlauna og réttargæslulauna
ber að hafa í huga lög nr. 61/1942 um málflytjendur, svo og lágmarks-
gjaldskrá Lögmannafélags Islands. I 5. gr. laganna segir, að lögmenn
hafi tiltekinn einkarétt, og í 2. gr., að þeir eigi kröfu til þóknunar
fyrir störf sín. Dómstólar eru ekki bundnir af lágmarksgjaldskrá
L.M.F.I., en þeim ber að taka verulegt mið af henni, eins og hún er á
hverjum tíma, og verður að telja, að dómvenja sé um það. Ber þá að
miða við gjaldskrá við dómsuppsögu, en ekki við málshöfðun. Hér eru
ákvæði í eml. og opl. til hliðsjónar, t.d. 177. 1. mgr. eml. sbr. 175. gr.
Hið fjárhagslega uppgjör milli lögmanns og umbjóðanda hans er
óháð ákvörðun dómara um málskostnað í einkamáli. Sama er, ef lög-
maður gerir dómsátt. Sáttin er ekki samningur eða önnur ákvörðun
um það, hvað umbjóðandinn á að greiða lögmanni sínum. Deilu um
þetta má skjóta til stjórnar L.M.Phl. og kæra til Hæstaréttar.
Þessu er á annan veg farið um málsvarnarlaun í opinberu máli. Lög-
maður getur ekki krafið skjólstæðing sinn um hærri fjárhæð en nem-
ur þeim málsvarnarlaunum, sem dómari ákveður og oft eru smátt
skorin, nema lögmaðurinn hafi afsalað sér málsvarnarlaunum í málinu
sjálfu og þá samið við skjólstæðing sinn um aðrar greiðslur. Svipað
er um réttargæslulaun. Þetta á ekki við um gjafsóknar- eða gjaf-
varnarmál.
Um gjafsóknar- eða gjafvarnarlaun í einkamáli gegnir að nokkru
svipuðu máli, en samningar koma þó ekki til. Gjafsóknar- eða gjaf-
varnarhafa er skipaður talsmaður. Verður talsmaðurinn að hlíta því
að taka sem fulla þóknun fyrir störf sín þau laun, sem dómari ákveður,
sbr. Hrd. 1974 bls. 457, ásamt sannanlegum útlögðum kostnaði.
Kröfu um málskostnað verður að gera fyrir dómi í einkamáli, en kröfu
um málsvarnarlaun í opinberu máli eða réttargæslulaun þarf ekki að
77