Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Page 28

að takmörkuðu gagni, þegar skera þarf úr því, hversu víðtækt framsal
höfundarréttar felist í vinnusamningi. I greinargerð með frumvarpi til
höfundalaganna er aðeins á einum stað minnst á þetta álitaefni. I al-
mennum athugasemdum um III. kafla segir svo: „Þess má geta, að
vegna samnings, m.a. starfssamnings, getur höfundaréttur fallið í
skaut öðrum aðilja en höfundi, um leið og verkið verður til, en til
grundvallar því liggur hinn upphaflegi réttur höfundar, enda helzt
þá hjá honum sá réttur, sem ekki verður framseldur, sbr. 4. gr. og 1.
málsgr. 27. gr.“s) Svo mörg voru þau orð, aðeins sagt að höfundarréttur
geti flust frá höfundi með starfssamningi. Svipað er að segja um at-
hugasemdir með höfundalögum annars staðar á Norðurlöndum. I álits-
gerð sænsku höfundaréttarnefndarinnar er nefnt, að höfundarréttur
geti færst til vinnuveitanda og að yfirfærslan geti verið undirskilin við
samningsgerð, þótt ekki sé á framsal minnst í samningnum. Verði þá
við túlkun samningsins að taka tillit til allra aðstæðna.9) I dönsku og
norsku nefndarálitunum er ekkert minnst á þetta efni, en danskir fræði-
menn hafa samt talið svipuð sjónarmið gilda þar í landi og annars
staðar, þ.e. að höfundarréttur geti flust frá höfundi með starfssamn-
ingi.10)
Framsal á höfundarrétti þarf ekki að vera í neinu ákveðnu formi.
Það getur verið munnlegt eða skriflegt eða jafnvel þegjandi samkomu-
lag, sem felst beint eða óbeint í samningi, t.d. vinnusamningi.
Ef vinnusamningur hefur einhver ákvæði að geyma um það, hvernig
farið skuli með höfundarrétt að hugverkum starfsmanns, fær hvor að-
ili um sig þann rétt, sem um er samið og ekkert meira. I athugasemdum
í grg. um 27. gr. höfl. ségir, að það leiði af sjálfu sér, að framsalshafi
öðlist ekki rétt til annarra afnota af verkinu en áskilið er í samningi
eða talið verður í honum fólgið.* 11) Þessi sjónarmið eru lögfest í 27.
gr. dönsku höfundalaganna, en þar segir, að hafi höfundur framselt
rétt sinn til að kynna verk opinberlega á ákveðinn hátt eða með sér-
stökum aðferðum (miðlum), veiti framsalið ekki rétt til að kynna verk-
ið á annan hátt eða með öðrum aðferðum (miðlum). Þessi túlkunarregla
er nefnd „specialitetsgrundsætningen“ eða sérgreiningarregla og er
byggð á þeim sjónarmiðum, að höfundur sé yfirleitt veikari aðilinn
8) Alþt. 1971, A-deild, bls. 1295.
9) Upphovsmannaratt till litteriira och konstnarliga verk, SOU 1956:25, bls. 83, 168.
10) Sjá t.d. Torben Lnnd, Ophavsretten og fotografiloven, Khöfn 1961, bls. 190 o. áfr.; Willi
Weincke, Ophavsret, Reglerne — Baggrunden — Fremtiden, Khöfn 1976, bls. 105; Ragn-
ar Knoph, Ándsretten, Oslo 1936, bls. 84.
11) Alþt. 1971, A-deild, bls. 1296.
166