Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Side 34

3) Útvarpsstarfsmenn.
Sömu almennu reglur gilda um starfsmenn útvarpsstofnana og aðra
þá, sem vinna að gerð hugverka í þjónustu annarra. Ekki leikur vafi á
því, að útvarpsstofnun (hljóðvarp og sjónvarp) fær með vinnusamn-
ingi framseldan rétt til að nota verk fastra starfsmanna í venjulegri
starfsemi sinni. Hins vegar kann það að vera álitamál, hvað talist get-
ur venjuleg stai-fsemi útvarps. Er það t.d. þáttur í venjulegum rekstri
Ríkisútvarpsins að skiptast á dagskrárefni við systurstofnanir sínar á
Norðurlöndum í gegnum Nordvision? Má Ríkisútvarpið setja á stofn
myndbandaleigu og leigja út myndbönd með efni, sem starfsmenn hafa
unnið í vinnutímanum, án þess að fá samþykki viðkomandi starfsmanna
og án sérstakrar greiðslu til þeirra? Hvað um sendingar á dagskrárefni
um gervihnetti eða kapalkerfi?
Ekki hafa verið gerðir sérstakir samningar milli Ríkisútvai'psins og
starfsmanna þess um höfundarrétt. Starfsmannafélög útvarps og sjón-
varps hafa um nokkurt skeið reynt að fá stofnunina til þess að semja
um þessi mál, en lengi vel vildi Ríkisútvarpið bíða eftir lagasetningu á
þessu sviði. Nú standa hins végar yfir viðræður þessara aðila um höf-
undarréttarmál.
Annars staðar á Norðurlöndum hefur þetta vandamál verið leyst með
ýmsum hætti.
1 Danmörku var árið 1984 gerður samningur til reynslu í 3 ár um
framleiðslu og dreifingu myndbanda.23) Aðilar eru sammála um að
vinna að gerð ítarlegri samnings á reynslutímanum. Samkvæmt
„reynslusamningnum“ framselja starfsmenn þann rétt, sem ekki felst
í vinnusamningi, gegn greiðslu, einni krónu (danskri) á hvert mynd-
band, þó aldrei minni en kr. 25.000 á ári. Er aðallega gert ráð fyrir
dreifingu til stofnana eins og bókasafna og skóla, en tilraunir verða
einnig gerðar með dreifingu á almennum markaði.
1 Svíþjóð var fyrst gerður samningur milli sænska útvarpsins og
starfsmanna árið 1973, en nýr samningur var síðan gerður 1983.24)
Skýrt er tekið fram í sænska samningnum, að aðilar hafi mismunandi
skoðanir á réttarstöðunni og að samningurinn sé málamiðlun af beggj a
hálfu. Samkvæmt samningnum fær sænska útvarpið höfundarrétt að
efni, sem starfsmenn vinna, til notkunar í starfsemi sinni, m.a. til dreif-
ingar á hvern þann hátt sem nauðsynlegur er, til þess að dagskrárefnið
komist til alls almennings. Einnig fær stofnunin rétt til eintakagerðar
23) NOU 1985:6, bls. 25 og 27.
24) Sama rit, bls. 24-25 og 27-28; U. Peyron, „Sveriges Radio-företagens nya avtal 1983 om
förfoganderatten till anstalldas upphovsratt", NIR 1. hefti 1984, bls. 1.
172