Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Page 39

Eiríkur Tómasson hrl.:
RÉTTARFAR í HÖFUNDARRÉTTARMÁLUM
1. INNGANGUR.
í þessari stuttu grein verður leitast við að gera grein fyrir réttarfari
í málum er varða höfundarrétt. Með þessu orðalagi er átt við dómsmál
sem höfðuð eru á grundvelli höfundalaga nr. 73/1972. Að sjálfsögðu
er hér ekki um neina tæmandi úttekt að ræða á þessu viðfangsefni,
heldur verður reynt að varpa ljósi á þau atriði sem einkum greina mál
þessi frá öðrum dómsmálum.
Með höfundalögunum frá 1972 var réttarstaða höfunda (og annarra
þeirra sem öðlast hafa höfundarrétt eða skyld réttindi) styrkt verulega
frá því sem áður hafði verið. Áfram stóðu þó höfundar að ýmsu leyti
höllum fæti í réttarfarslegu tilliti, svo sem vikið verður að hér á eftir.
Með lögum nr. 78/1984 voru gerðar nokkrar breytingar á höfunda-
lögunum. Var meðal annars leitast við að gera höfundum það auðveld-
ara en fyrr að ná rétti sínurn, eftir atvikum fyrir dómstólunum. Það
nýmæli var í lög leitt að brot á höfundalögunum gætu hér eftir sætt
opinberri ákæru eftir kröfu þess, sem misgert er við, nema mikilvægir
almannahagsmunir krefðust málshöfðunar. Jafnframt var þeim, sem
misgert er við, gefinn kostur á að sækja rétt sinn í einkamáli.
I greinargerð með frumvarpi til laga nr. 78/1984 var breyting
þessi rökstudd með því að á öllum Norðurlöndunum nema í Dan-
mörku gætu brot á höfundalögum sætt opinberri ákæru eftir
kröfu höfundar. Ennfremur var því haldið fram að höfðun einkamáls
út af slíkum brotum væri hvorki nægilega greið né áhrifarík leið til
réttarvörslu, a.m.k. ekki þegar um væri að ræða stórfelld brot. I einka-
refsimáli væri hvorki kostur lögreglurannsóknar né ýmissa þvingunar-
ráðstafana sem völ væri á í opinberu máli. Vakin var athygli á því
177