Morgunn - 01.07.1974, Page 11

DUI.ARFULL FYRIRBRIGDI í FORNRITUM VORUM
9
ástatt um hann. Og hún spyr, hvernig hún geti hjálpað honum.
Þá kemur það stórmerkilega svar, að örðugleikar hans stafi
allir frá henni. Þeir orsakast af harmi hennar og gráti. Þetta
er orðað í þessum átakanlegu og afburða skáldlegu línum:
„Ein veldr þú Sigrún
frá Sevafjöllum,
es Helgi es
hrædögg sleginn.
Grætr gollvarið
grimmum tárum
sólbjört, suðræn
áðr sofa gangir,
hvert fellr blóðugt
á brjóst grami,
úrsvalt, innfjalgt
ekka þrungit.“
Eftir þennan fund þeirra kom Helgi ekki til mannheima.
Auðvitað er þetta allt skáldskapur, en enginn sannsöguleg
frásögn. En í þessum skáldskap virðist vera djúpsettur sann-
leikur, sennilega runninn upp af einhverri reynsluþekking for-
feðra vorra. 1 sálarrannsóknunum hefur hjá öllum þjóðum
komið fram sú staðhæfing, að harmur eftirlifandi ástvina hafi
áhrif inn í annan heim og valdi þeim örðugleikum, sem sárt
eru syrgðir.
Hamfarirnar eru eitt af þeiin dularfullu fyrirbrigðum, sem
getið er um í fornritum voruni. Frá frægustu hamförum er sagt
í ekki ómerkara riti en sjálfri Heimskringlu Snorra Sturluson-
ar. Haraldur Gormsson Danakonungur ætlaði að fara herferð
til Islands og „hefna níðs þess, er allir Islendingar liöfðu hann
níddan. Þat var i lögum haft á íslandi, at yrkja skyldi um
Danakonung niðvísu fyrir nef hvert, er á var landinu“, segir
Snorri. Danir höfðu beitt ofbeldi og yfirgangi við íslenzkt skip,
sem strandað liafði við Danmörk, og Islendingar hafa ekki séð
sér færi á að ná sér niðri á Dönum með öðrum haitti en yrkja