Morgunn - 01.07.1974, Blaðsíða 33

DULARGÁFUR OG DULTRU
31
Eftir því sem saguaritun vex og ritstörf færast í aukana með
þjóðinni, verður það sifellt algengara að dulræn reynsla manna
sé færð í letur, ýmist af þeim sjálfum eða öðrum. Þannig verð-
ur smám saman til sú tegund bókmennta okkar, sem einu nafni
nefnist þjóðsögur. Þessar sagnir voru sem lífæð þjóðarinnar,
teknar úr daglegu lifi alþýðunnar, hins starfandi manns til
sjávar og sveita; heimur, sem hann vissi að var til og liann
hafði undir vissum kringumstæðum samskipti við, ýmist hug-
ljúf eða miður þægileg, eftir því sem aðstæður voru hverju
sinni. Vil ég nú lesa hér upp eina slíka sögn, sem tekin er eftir
gömlu handriti. Einhvern tíma endur fyrir löngu var líkkistu-
smiður i ölvesi og átti hann heima i Reykjasókn. Vetur einn
dreymdi hann að til hans kom óþekktur maður. Þóttist hann
sjá, að hann myndi vera framliðinn. Hinn dauði varpaði fram
með bænaranda vísu þessari:
Helfrosið hold mitt liggur
Hellisskarði nær.
Veittu því, vinur dyggur,
vígða mold, þökk sé kær.
Líkfjalir um það Ijá,
launin þótt verði smá,
minn silfursjóður falinn,
samt gjalda nokkuð má.
Þótti smiðnum þá sem hann væri horfinn um augnablik
með hinum dauða manni, þangað sem lík hans lá. Var það við
skútaskafl einn vestan undir Reykjafelli, og með það vaknaði
hann og mundi vísuna. Hinn næsta dag fór smiðurinn ásamt
öðrum manni þangað, sem draumsjón hans hafði bent honum.
Þar sáu þeir göngustaf upp úr fönninni. Þeir grófu þar fyrir og
fundu mannslík. Hafði hinn liðni lagzt þar fyrir og sofnað þar
síðasta blundinn. Við barm hans var brennivínskútur, og var
dreypifórnin nær upp gengin. Mennirnir fluttu hinn dauða til
greftrunar að Reykjakirkju. Þegar líkið var fært úr fötunum,
kom í ljós, að innan í fóðrinu á undirtreyju hins látna var fal-
inn silfursjóður. Var peningunum raðað undir fóðrið og vand-