Morgunn - 01.07.1974, Blaðsíða 32

30
MORGUNN
gegnum liolt og hæðir. í Biskupasögum Jóns Halldórssonar frá
Hítardal er honum iýst svo: Hann var á þeim timum haldinn
lærðasti maður hér á landi í framandi tungumálum og lær-
dómslistum, sérdeilis í stjörnumeistarakunst. Hann var guð-
hræddur, siðprúður hófsamur, hógvær, Ijúflyndur, lítillátur
og stór-lukkumaður Oddur 'hafði m.a. numið stjörnufræði hjá
stjömuspekingnum Tycho Brahe á Hveðn. Unni hann mjög
þjóðlegum fróðleik og átti mikið safn bóka og handrita, en þvi
miður eyðilagðist mikið af því í staðarbrunanum mikla í Skál-
holti á öskudag árið 1630. Ég tek hér upp tvær stuttar sagnir úr
Biskupasögum Jóns Halldórssonar til marks um fjarskyggni-
hæfileika og forspársögu Odds biskups.
Sr. Sigfús i Hofteigi, sonur sr. Tómasar Ólafssonar að Hálsi
í Fnjóskadal, var smásveinn herra Odds á sínum ungdómsár-
um. Dag nokkurn um sumar, nálægt fráfærum, var hann einn
hjá Oddi í biskupsstofunni í Skálholti. Sat biskup við borð,
studdi hönd undir kinn sér og brosti, en mælti siðan: „Fúsi,
viltu að ég segi þér hvað konuefni þitt er að gera núna?“ Hinn
kvað óvíst sér yrði konu auðið að eignast. Biskup svaraði: „Víst
liggur það fyrir þér að þú munt kvongast, get ég sagt þér hver
hún er og hvað hún er nú að gera. Það er dóttir hans Eiríks í
Bót á Fljótsdalshéraði, hún er nú að reka unglömb á fjöll og
hleypur hæverskulaust11. Sigfús skrifaði upp árið, daginn og
dagstundu og kom þetta allt fram. Hann varð prestur í Hof-
teigi, eignaðist Kristínu Eiríksdóttur i Bót og bar því öllu sam-
an sem biskup sagði lil um. Siðasta árið sem Oddur biskup lifði
var hann við brúðkaup í Bræðratungu, er Gísli lögmaður Há-
konarson gifti dóttur sína Þorláki biskupi Skúlasyni. Oddur
biskup var þá orðinn ellihrumur og lét orð liggja að því, að nú
væru sínir dagar brátt taldir. Ixigmaður vildi snúa þessu í
gaman, en þá segir biskup: „I3egar ég er sofnaður mátt þú gæta
að þínum högum, ])ví ekki mun verða langt á milli okkar. En
þess bið ég, að þú verðir við gröft minn og ausir mig einni
moldarreku“. Þetta rættist þannig, að á næstu jólum var lög-
maður viðstaddur greftrun biskups, tók hann þá banvæna sótt
og lézt rúmum mánuði síðar, aðeins 48 ára að aldri.