Morgunn - 01.07.1974, Síða 42

40
MORGUNN
um veittist raunhæf fræðsla um land og þjóð. Og það furðu-
lega var, að það var Kínverji sem veitti honum þessa fræðslu
um ísland, þegar Mikael var á ferð í Kína. Frá þessu segir
Mikael Eyre i bréfi sínu til Ásgeirs ræðismanns með þessum
hætti:
Árið 1889 veittist mér tækifæri til þess að heimsækja Aust-
urlönd og þar kynntist ég manni nokkrum. Sú kynning olli
straumhvörfum í lifi minu. Maður þessi var Kínverji af háum
stigum og voldugri ætt. Hann var þá orðinn háaldraður, kom-
inn yfir nírætt, en þó svo unglegur sem væri hann fyrir innan
sjötugt. Þegar ég frétti andlát hans árið 1898 var hann rúmlega
100 ára gamall.
Hann var hámenntaður maður og hafði ferðazt mjög víða
um Evrópu. I æsku hafði hann fengið sérstakt leyfi hjá keis-
aranum til þess að dveljast í Evrópu og inna af höndum ákveð-
in stjórnmálastörf. Hann hafði heimsótt flesta kunnustu há-
skóla álfunnar, þ.á.m. Uppsalaháskóla i Svíþjóð og háskólann
í Padua á Italíu. Hann talaði vel ensku, þýzku og rússnesku
og var allvel að sér í franskri tungu. Hann var Búddhatrúar-
maður og heyrði tíl nyrðri Búddhatrúai'flokknum. En það sem
sérstaklega kemur mínu máli við er það, að hann hafði lagt
mikla stund á norræna goðafræði og sögu. Og vist er það, að
hann var þaullærður í vestrænni heimspeki og guðfræði, og
hetur að sér í kristilegri siðfræði en nokkur guðfræðidoktor,
sem ég hef kynnzt.
Hann kenndi mér fyrstur um ísland. En hann hafði mikinn
áhuga á öllu þvi, sem að íslandi laut, þó hann hefði aldrei
þangað komið í þáverandi holdgun sinni. I þessu sambandi
sagði hann mér, að í næstsíðustu holdtekju sinni hefði hann
fæðst sem Islendingur — rétt um það leyti, sem Sturlungar
voru að komast til valda, skömmu eftir tima Ara fróða og Þór-
odds, þ.e. á fyrri hluta 13. aldar.
Þá nærfellt fjóra mánuði, sem ég dvaldist í Kína, bjó ég að
kalla alla stund í húsi hans, þar sem hann mælti jafnan við
mig á enska tungu. Gaf ég mig allan við að nema af honum
guðspeki og dulræn fræði, en lairði ekkert í kinversku.