Morgunn - 01.12.1974, Blaðsíða 56

134
MORGUNN
Móðir hennar er þar sem hver önnur ambátt höfðingjans,
háð kröfum hans og tillitsleysi og niðurlægingu, að engu
metin, og dóttirin hefur ekkert af henni að segja sem móður
fremur en af hinum konunum. Faðir hennar á engan son og
hana eina barna lifandi, hún er sem aðrir háð duttlungum
hans og kenjum, ýmist ástríðufullu dálæti og eftirlæti eða
miskunarlausri harðýðgi og kúgun; og þessi kona venst á og
lærir að vera kæn og undirförul eins og það fólk, sem hér er
yfirleitt um að ræða, og að hinu leytinu þóttafull og drembi-
lát. Þegar hún nú kemst á vald þessa mikla kastalahöfðingja,
þar sem allt og allir verða að lúta valdi hans og vilja, mætir
henni erm lrið sama og í föðurgarði, nema í enn fyllra mæli:
grimmd og eigingirni og kúgun og ræfilsskapur spillts og
ruddalegs sonar húsbóndans, sem ekki þorir þó að sýna henni
neina áleitni vegna ótta við föður sinn. Þessi aðstaða hennar
vekur nú og nærir með henni það, sem sáð hefur verið í skap
hennar í föðurgarði, og hún hefur tiltölulega lítið þurft á að
halda: slægð, undirferli og kænsku. Hún mætir óskum hús-
bóndans alltaf með þegjandi kulda og ástleysi, með slóttugu
hlutleysi, rétt eins og hvorki hann né hún væru til í veru-
leikanum, en undir með föstum ásetningi að myrða þá feðga
báða með eitri við fyrsta öruggt tækifæri.
Eins og áður er getið, sé ég þar sem höfðinginn er í her-
ferð eitthvað vestur á bóginn, að herflokkur flykkist að hon-
um, ýmist sem riddaralið eða fótgöngulið, vopnaðir öxum og
spjótum og ýmiskonar vopnum, sumpart að mér virtist úr
steini, en sumpart af einhverskonar málmi. Karlmennina sá
ég ekki eins greinilega og konumar, þeir voru áþekkir þeim
á hörundslit, upp og ofan meðalmenn, líkt og nú gerist, ýmsir
í hærra lagi, aðrir í lægra lagi og að mér virtist ekki eins til-
komruniklir og konumar. Þessir karlmenn virtust ekki hafa
annað fyrir stafni en herferðir, heimamenn og verkamenn
voru mér ekki sýndir. Höfðinginn og hermenn hans störfuðu
að blótum og guðadýrkun; var blótstallur þeirra norðaustan í
fjallinu og blasti þar gegn morgun og austan sól, þar sem
guðir þeirra vom sólin og lýsandi himinhnettir. Þeim vom