Viðar - 01.01.1939, Page 36

30
HÉRAÐSSKÓLARNIR
[Viðar
og ber glögg merki þess. að hafa synt daglega í einn eða
tvo vetur, hirt vel líkama sinn og ræktað hann. Þá hafa
heimilisvenjur og heimilisstörf skólanna gefið heppilegan
undirbúning fyrir lífið.
Heimavist fyrir pilta og stúlkur á unga aldri, þar sem
þau vinna saman, piltar jafnt sem stúlkur, að hirðingu
herbergja og kennslustofa, þjónustubrögðum, piltar jafnt
sem stúlkur þvo föt sín og ganga frá þeim, bera fram mat-
inn, og þvo upp að lokinni máltíð. íslenzkir karlmenn munu
aldrei fyrr hafa lært á svo einfaldan hátt að bjarga sér við
dagleg heimilisstörf. Jafnrétti ríkir milli kvenna og karla.
í héraðsskólunum eru piltar og stúlkur í starfinu raun-
verulega bræður og systur, og hlutur konunnar gerður
betri en tíðkazt hefur áður.
Þá er ekki um það deilt, að kunnátta í réttritun, sögu,
reikningi o. fl. sé í framför, einkum jafnari en áður var.
Síðast en ekki sízt treysti ég því, að unga fólkið sé þegar
nokkuð prúðara í framgöngu nú en fyrr.
Margir hafa gengiö í aðra skóla og orðið sér og skóla
sínum til sóma. Þessi lýsing á að vísu við þá, sem bezt
reynast. Við vitum og játum, að sumir þverskallast við
öllu því, sem skólarnir reyna að kenna þeim og fara sínu
fram. En einhverntíma mætir hverjum einum sá skóli,
sem ekki lætur að sér hæða. Við treystum því, að lífsvið-
burðirnir verði þeim auðsveipir, sem hafa viljað þýðast
leiðsögn kennara sinna.
Nú spyrjum við: Hvernig hefur þessi menningarviðleitni
verið vakin?
Ýmsir framsýnir menn, sem lærdóms höfðu notið, sáu,
að allir menn þurfa nokkra menntun til þess að geta talizt
sæmilegir þjóðfélagsþegnar. Foreldrar kröfðust betri skil-
yrða fyrir börn sín, og menningaröldur frá umheiminum
bárust til okkar, einkum þó frá Norðurlöndum. Ýmsir
ungir íslendingar stunduðu nám erlendis, einkum í Kaup-
mannahöfn. Aðrir leituðu til lýðháskólanna og hafa margir
íslenzkir námsmenn dvalizt bæði í Noregi, Svíþjóð og ein-