Viðar - 01.01.1939, Side 76

70
GUÐMUNDUR HJALTASON
tViðar
tómstundum sínum farið til Reykjavíkur til að ná í bækur
til lestrar. Snemma bar á því, að hann væri hneigður fyrir
lestur, — var yfirleitt mjög fróðleiksfús alla æfi. Á þessum
ferðum til Reykjavíkur komst hann í kynni við skáldin
góðkunnu: Matthías Jochumsson, Steingrím Thorsteinsson
og Benedikt Gröndal, og mun sú kynning hafa verið honum
holl. Þótt þessir menn væru honum að ýmsu leyti hliðhollir,
og greiddu fyrir honum að nokkru, þá sá enginn þeirra
hvað með manninum bjó, heldur Jón Jónsson, sem þá var
landritari, en tildrögin voru þau, er nú skal greina.
Eigi mun Guðmundur hafa verið gamall, er hann tók að
setja saman vísur, og því hélt hann áfram til æfiloka.
Munu æskuljóð hans hafa vakið eftirtekt manna á honum,
þótt misjöfn væru og fengju misjafna dóma. En svo fór, að
tveir bræður, er Guðmundur vann hjá á Seltjarnarnesi, tóku
sig til og gáfu út á sinn kostnað árið 1874 ljóðasafnið Fjólu-
dal eftir hann. Þegar landritari hafði lesið kvæðin og kynnt
sér kringumstæður höfundarins, þá sendi hann eftir honum,
átti langt tal við hann, og hvatti hann mjög til að afla sér
aukinnar menntunar, og fyrir fortölur hans ákvað Guð-
mundur að sigla til Noregs og ganga þar í lýðháskóla. En
landritari lét eigi sitja við hvatninguna eina, heldur greiddi
hann einnig fjárhagslega götu Guðmundar. Hann gekkst
fyrir samskotum í Reykjavík og á Seltjarnarnesi honum til
styrktar, og urðu þau um 200 krónur. Mun landritari hafa
lagt þar fram drýgstan skerfinn. Sjálfur átti Guðmundur þá
einar 40 krónur í peningum og með sjóð þennan lagði hann
út á djúpið að leita sér menningar í framandi landi (í ágúst-
mánuði 1875). Tók hann sér far með litlu seglskipi. Eftir
14 daga ferð, steig hann á land í Bergen. Þaðan fór hann
með gufuskipi til Oslo, og svo þaðan landveg, ýmist með
járnbrautum eða hestavögnum alla leið norður í Gausdal,
en þar var þá nýlega stofnaður lýðháskólinn að Vonheimi,
en þangað var ferðinni heitið. Við skóla þennan stundaði
Guðmundur svo nám í 2 vetur, en þá varð skólinn að hætta
störfum. Svo 22. okt. 1877 hélt hann frá Noregi til Danmerk-