Viðar - 01.01.1939, Page 90

84
GUÐMUNDUR HJALTASON
[Viðar
menn snyrta sig með. Hann gekk jafnaðarlegast á tré-
skóm úti við, en fór af þeim, er hann gekk inn í hús manna.
Fleira var það í háttum hans, er einkennilegt og sérstætt
var að ýmsu leyti. í einu orði sagt, hann var maður sem
gekk sína eigin götu og var að flestu leyti allfjarri því að
binda bagga sína sömu hnútum og samferðamennirnir.
Því fór sem fór, að ýmsir gerðust andstæðingar hans bæði
í ræðum og riti, og það jafnvel sumir af mætustu sonum
íslenzku þjóðarinnar. En hins verður og einnig að geta,
að nokkrir skildu hvert hann stefndi, voru honum hlið-
stæðir í baráttu hans og báru ávallt hlýjan hug til hans.
— En það hefur lengi viðbrunnið, að þeir, sem eigi fylgja
fornum götuslóðum í einu eða öðru, verði fyrir aðkasti
hinna, verði taldir sérvitringar eða jafnvel hérvillingar,
einkum þó, ef þeir gerast boðberar nýrra hugsjóna eða
berjast fyrir endurbótum á einhverju sviði, eru með öðrum
orðum brautryðjendur. En það var Guðmundur Hjaltason
vissulega, því að hann er fyrsti lýðháskólamaður íslands.
Hann fær líka ótæpt að reyna erfiði brautryðjandans,
vantrú samtíðar sinnar, skilningsleysi og kaldsinni, og
mun þetta hafa átt mestan þátt í, að lýðháskólastarf hans
við Eyjafjörð og barnaskólastofnunin í Þórshöfn bar svo
lítinn ávöxt. En þó var hann sá gæfumaður að fá að sjá
vísi þess, að lýðháskólarnir hlytu vaxandi gengi hér á
landi. Með öðrum orðum, hann fékk að sjá, að hreyfing
sú og hugsjón í kennslumálum, er hann hafði fyrstur
manna flutt hingað til lands, ætti skylt erindi til æsku-
lýðs íslands og yrði tekið við henni fegins hugar af öllum
þorra hans.