Viðar - 01.01.1939, Page 106

100
BORGFIRZK ÆSKA FYRIR SJÖTÍU ÁRUM
[Viðar
kambar, en flest stóð þó enn í föstum skorðum frá eldri
tímum bæði vinnubrögð og búnaðarvenjur.
Megináherzla var á það lögð að kenna uppvaxandi stúlk-
um að breyta ull í fat og mjólk í mat. Þetta gátu margar
eldri tíma konur leyst mjög vel af hendi. En það kostaði
svo látlausa elju, að enginn tími var til bóklegra fræða,
eftir að húsmóðurskyldur voru lagðar konum á herðar.
Eftir það urðu þær að láta sér nægja það, sem aðrir lásu
fyrir þær. Var litið svo á, að lærdómur sá, sem þær höfðu
náð fyrir fermingu í bóklegum fræðum, væri nægilegur, því
að úr þvi hefðu þær öðru að sinna. En mikið bættu vetrar-
vökurnar úr þeirri andlegu fátækt, þegar góður lesari gat
vakið athygli alls heimilisfólksins.
Rímnaöldin var á þessum árum fyrir löngu búin að ná
hámarki sínu, og rímnaástin mjög farin að kólna, en þó
einkum eftir það, að Jónas Hallgrímsson. ritaði sína hvössu
ádeilu á rímnakveðskap Sigurðar Breiðfjörð, en Sigurður
var þá höfuðrímnaskáldið og mikið dýrkaður. Þótt Jónas
yrði yfirsterkari, átti Sigurður lengi hauka í horni. M. a.
má sjá það af þessari vísu Þorsteins Erlingssonar:
Mörg sú neyð sem örgust er,
og ég kveið í hljóði,
síðast leið við söng hjá þér,
Sigurður Breiðfjörð góði.
Á þessa sveif hölluðust ýmsir rímnavinir.
Þótt rímurnar væru farnar að lækka í gildi meðal al-
mennings, þá höfðu fornaldarsögurnar í engu tapað þeim
mikla mætti, sem í þeim bjó, til þess að vekja ást í brjóst-
um æskumanna á hreysti og hugrekki. Snérist það fyrir
sumum upp í hóflausa fornaldardýrkun. Sáu þeir í anda
þessar glæsilegu og skrautbúnu hetjur með alvæpni. Og
í samanburði við þá tíma, sem yfir stóðu, varð munurinn
í þeirra augum æði mikill. Þessi hetjudýrkun kom einkum
fram hjá drengjum. Þeir vildu eiga skjöld og sverð, spjót
og boga, skora svo félaga sína á hólm, þegar léleg eftirlík-
ing þessara vopna var fengin. Þegar á hólminn var komið,