Birtingur - 01.01.1962, Blaðsíða 17

Auk ummæla prófasts um fok kirkjunn-
ar stendur í reikningum yfir byggingar-
kostnað Reykhólakirkju: „Smíðalaun á
kirkjunni sjálfri og fyrir að rjúfa brotnu
kirkjuna 565,40 ríkisdalir“. Kirkjan hefur
þó ekki verið fullsmíðuð á vígsludegi. Ef
flett er áfram í vísitasíubók prófasts sést,
að dregizt hefur á langinn að ljúka kirkj-
unni. Á tíma er húsið farið að leka og
liggur undir skemmdum. Auðsætt er, að
prófastur á í einhverju stappi við sóknar-
börn sín út af ásigkomulagi kirkjunnar,
og líklega hefur hún ekki fengið fullar
endurbætur fyrr en Bjarni Þórðarson tók
við Reykhólum í kringum 1874. Segir mér
sannort fólk, að Bjarni, sem var þjóðhagi,
hafi lagað kirkjuna mikið. Auk þess reisti
hann um líkt leyti stóran og sérkennileg-
an sveitarbæ, sem frægur var um land
allt. Hefur á þeirra tíma mælikvarða verið
staðarlegt að líta heim að Reykhólum,
þegar Bjarni hafði komið húsakosti í slíkt
ágætis horf. Eitt vekur þó furðu varðandi
kirkjusmíði þessa: Við vitum flest sem
máli skiptir, svo sem hvenær byrjað var
að reisa húsið, að það fauk í fárviðri, hve-
nær það var vígt, hve mikið það kostaði,
já meira að segja hversu mikið járn og
kítti fór í hurðir og glugga — en ekki orð
um höfundinn, smiðinn, þjóðhagann. Þar
um þegja bækur, og nú bregður svo við
að elztu menn muna ekki neitt. Ég þykist
þó af líkum geta ætlað á einn mann sem
höfund verksins, kannski tvo, ég skal rök-
styðja það.
Sem ég stend á miðju gólfi í lestrarsal
Þjóðskjalasafnsins eins og hver annar
græningi í grúski, bíðandi eftir einhverri
gamalli skruddu, verður mér litið á skraut-
Vesturgafl Reykhólakirkju í upprunalegri gerð
Tilraun til skýringar á formskipun vesturgafli
l æð á burst er jöfn breidd gaflsins, breidd turr
einn þriðji þeirrar stærðar, ris og vegghæð jöf
Birtingur 11