Birtingur - 01.01.1962, Blaðsíða 87

um aldir. Hið eina, sem máli skiptir er
hið ósagða, það sem býr dýpst með hverj-
um manni og einungis hann einn getur
skynjað." „Eftilvill er hægt að segja,
hvað ekki má í málaralist, en það er
ómögulegt að segja, hvað á að gera.“
Eftir 1988 flytur hann burtu úr París
til heimabyggðar sinnar, og verður allt í
senn, að hann hverfur að einveru og ein-
angrun sveitalífsins og hann kennir
þeirrar augnveiki, er glaucome nefnist og
gerir hann næstum blindan um skeið.
Það er á þessum árum einveru og innri
hugleiðinga, að núverandi stíll hans þró-
ast fram og skipar honum í fremstu röð
málara nú á tímum: ,,Ég lifði í eins kon-
ar furðuheimum þá, ég hallaðist meir og
meir að litunum, ég varð umfram allt að
lita.“ Um líkt leyti tók hann til við teppa-
gerð, hann bjó þau til úr ýmis konar
pjötluafgöngum, sem kona hans færði
honum. ,,Ég lærði æðimikið á því að
skeyta þessa pjötlubúta saman.“ Á árun-
um 1951 til 1960 hverfur fyrirmyndin
smátt og smátt úr myndum hans, í stað-
inn upphefst lofsöngur litljóss og ljósa-
litar. „Myndir mínar eru hugsýnir án
iieita, svo að hver og einn geti sjálfur
komið draumi sínum þar fyrir. Ef ein-
hver sem augum lítur myndir mínar og
staldrar við og hugsar af hlýju til þess,
er mótaði þær, er ég ánægður.“ Myndir
Bissiére minna á útigleði eins og við
minnumst hennar úr bernsku, glaðir sól-
ríkir sunmardagar með hornablástur og
blaktandi veifur.
Eftir síðari heimsstyrjöld koma í
fyrsta skipti fram á sjónarsviðið i Banda-
ríkjunum málarar, sem ekki eru eins og
endurómur evrópskrar listmenntar, held-
ur bera fram ný og frumleg viðhorf og
verk. Mikil gróska hefur verið í amer-
ískri myndlist undanfarin ár, og telja
verður suma málara Vesturheims í
fremstu röð listamanna nú á dögum.
Merkastur fulltrúi þeirra Vestmanna,
elztur og sérstæðastur er Tobey. „Við
beinum ekki lengur og eingöngu sjónum
okkar til Evrópu, heldur einnig og ekki
síður vestur á bóginn til Asíu, okkar
tímar eru tímar alþjóðahyggju.“ 1 þess-
um orðum er meðal annars fólgið hið
nýja gildi bandarískrar listar, ekki sízt
list Tobey, enda er hann höfundur þess-
ara orða. Áliugi sá, er liann snemma
sýndi fyrir kínverskri og japanskri kalí-
grafíu og sér í lagi þeirri heimsskoðun,
er býr að baki austurlenzkrar listar, hef-
ur haft djúptæka þýðingu fyrir hann sem
málara, enda fór hann austur til Japan
og kynntist viðhorfum Austurlandabúa af
eigin raun, og gætir fyrir hans tilstilli
sívaxandi áhrifa frá japanskri og kín-
verskri list hér á Vesturlöndum. Enginn
má þó halda, að hér sé um stælingu að
ræða, því að Tobey er frarnar öllu nú-
tíðar málari, en honum hefur á undra-
verðan hátt tekizt að samsama hina ólíku
heimssýn Austurlandabúans vestrænni
nútímahyggju í myndlist, enda kemur í
ljós, þegar aðgáð er, að viðhorf nútíðar
málara eru hreint ekki svo ólík hinum
austrænu, sérstaklega þau, sem leggja
áherzlu á innra líf mannsins. Að vísu má
segja, að staða Tobey’s sé með nokkuð
sérstökum hætti í amerískri list. Þeir
vestanmenn greina i milli tveggja skóla
Birtingur Sl