Birtingur - 01.01.1962, Blaðsíða 20

sem sjálísagt er að koma til varðveizlu
á Þjóðminjasafni.
Kirkjan á Stað í Reykhólasveit er reist
1864. Hún er líklega eftir sama höfund og
kirkjan á Reykhólum, mun minni en hún
og hraklegar farin að öllu leyti, en fegurri
fyrir margra hluta sakir. Kór er nú sig-
inn og skældur, norðurhlið fúin að mestu,
tvær til þrjár fjalir að utan undir glugga
á norðurhlið dottnar burtu. Kirkjuloft
komið að falli. Kirkjan virðist vera í upp-
haflegri mynd að öllu leyti nema því, að
búið er að klæða þakið bárujárni. 1 kirkj-
unni fann ég gamla tréskurðarmynd af
konu á bæn, vafalaust það eina, sem eftir
er af fornri altarisbrík. Eftir þessari einu
mynd að dæma, sem er máluð, hefur þetta
verið listasmíð. Auk þess var gömul altar-
istafla, merkt 1654, en ekki mikið lista-
verk.
í kirkjustóli Staðarkirkju stendur skrifað
af séra Ólafi Johnsen, sem lengi var prest-
ur á Stað og mágur og frændi Jóns Sig-
urðssonar forseta:
,,Árið 1864 d. 8. desember samdi héraðs-
prófasturinn . . . síðastliðins árs reikning
kirkjunnar að Stað sem og byggingar-
kostnaðarreikning hennar, sem nú er að
fullu uppbyggð og gjörð að fagri trjávið-
arkirkju og er nú húsið í stað áður llal
langt, 13al á lengd og í stað 5%al á breidd,
8al á breidd utanmáls, 4al eru undir bita
með tilhlýðilegu yfirrisi í 7 stafgólf með
8 sperrum, 8 stöfum hvoru megin, 6 bit-
um alþiljuð umhverfis uppundir súð og
austurgafl upp í mæni. I kór, hvers gólf
er hleypt upp um 5 þumlunga, eru bekkir
umhverfis og 2 lausabekkir allir blámál-
aðir. Nýtt altari rauðlakkerað og nýjar
grátur með renndum pílárum, rauðlakker-
að og knéfast á 3ja vegu. Milli kórs og
kirkju er panelþil nokkuð hærra en fram-
bekkir og eru 2 málaðar súlur í kórdyrum
beggja vega. 1 framkirkju er kominn nýr
vandaður predikunarstóll úr panelverki
málaður, þá eru 3 stúkur norðanvert og 2
sunnanvert alþiljaðar niður að gólfi með
hurð á hjörum auk þess 6 bekkir hvoru
megin með bakslám. Allt húsið umhverfis
innan er málað uppundir þak með hvítum
lit en stúkur og bekkir allir með ljósbláum
lit. Loft er í fremstu stafgólfum afþiljuð
upp í mæni. 3 stórir gluggar eru á hvorri
hlið með 6 rúðum stórum og 10 smærri
litaðir brúnrauðir með bláum listum um-
hverfis. Allt ytra borð hússins er plægt af
heilum borðum og listað yfir og allt málað
uppundir þak og gaflar upp í mæni með
ljósgráum lit. Klukkuturn er uppaf vest-
urgafli 4al hár og 2 álnir á hvorn veg með
máluðum veggjum og gólfum. Krossmark
hvítlitað er uppaf turninum. 1 vestri hlið
turnsins er 6 rúða gluggi og fyrir ofan
liann lúga með vængjahurð fyrir máluð.
Fyrir kirkjudyrum er blámáluð panei-
verksvængjahurð og 2 súlur sínuhvoru-
megin við dyrnar ljósrauðmálaðar ásamt
útkíldu tréverki yfir dyrum. Tvöfalt trjá-
viðarþak með listum er á kirkjunni bikað.
Er því kirkja þessi albúin og þannig byggð
og máluð utan og innan sem framan er
lýst er hún og vönduð að öllu eftir sem
unnt var.“
Eftir lýsingu klerks að dæma stendur
Staðai'kirkja svo til í upphaflegri mynd,
utan hvað vindar og vatn hafa veðrað
hana. Væri því auðvelt að standsetja hús-
14 Birtingur