Læknablaðið - 15.09.2000, Blaðsíða 60

UMRÆÐA & FRÉTTIR / A F SJÓNARHÓLI STJÓRNAR
Starfsemi landsbyggðarsjúkrahúsa
Sigurður Kristófer
Pétursson
Höfundur er sérfræðingur í
svæfingalæknisfræði, yfirlæknir
á svæfingadeild Sjúkrahúss
Akraness og í stjórn
Læknafélags Islands.
Sjónarmið þau er fram koma í
pistlunum Af sjónurhóli
stjórnar cru höfundar hverju
sinni og ber ekki að taka sem
samþykktir stjórnar LÍ.
Þegar KOM AÐ MÉR AÐ SKRIFA GREIN UNDIR
fyrirsögninni Af sjónarhóli stjórnar var sjálfgefið að
fjallað yrði um landsbyggðarsjúkrahúsin þar sem ég
sit í stjórn Læknafélags Islands sem fulltrúi
landsbyggðarinnar.
Málefni þessara sjúkrahúsa hafa lítið verið á
dagskrá síðastliðið ár, enda hafa tvö önnur mál
eðlilega tekið mestan tíma stjómarinnar. Það er að
segja gagnagrunnsmálið og sameining sjúkrahúsanna
í Reykjavík. Ekki verður hjá því komist að drepa
stuttlega á þessi mál hér í upphafi enda varða þau alla
lækna hvar sem þeir vinna á landinu. Því miður hefur
enn ekki tekist að ná viðunandi niðurstöðu í
gagnagrunnsmálinu en mikilvægt er að það mál verði
leitt til lykta með þátttöku félagsins.
í tilefni af fyrirhugaðri sameiningu sjúkrahúsanna
í Reykjavík sendu stjórnir LÍ og LR frá sér
sameiginlega yfirlýsingu um málið þann 8. febrúar
síðastliðinn. Þar er meðal annars lögð áhersla á að
ákvarðanir um aukna samvinnu og/eða sameiningu
deilda verði teknar í fullu samráði og í sátt við
starfsfólk. Að mati sumra hefur á þetta skort og ber
að harma það.
Á þetta atriði er sérstaklega minnst því tillögur
sem litið hafa dagsins ljós á undanförnum áram um
breytingar á skipan heilbrigðismála á landsbyggðinni
hafa oftar en ekki komið fram án samráðs við
starfsfólk viðkomandi stofnana. Fram hafa komið
tillögur eingöngu byggðar á tölulegum upplýsingum.
Alkunna er hversu varasamt það getur verið að
draga ályktanir af tölulegum upplýsingum um mann-
legar athafnir án þess að hafa staðgóða þekkingu á
raunveruleikanum sem að baki liggur. Á meðan
sameiningarumræður í Reykjavík hafa staðið sem
hæst, hafa stjórnendur landsbyggðarsjúkrahúsa
fengið frið fyrir tillögugerðarmönnum. Það hefur
gefið starfsfólki margra minni sjúkrahúsa andrúm til
að huga að tímabærum breytingum á eigin rekstri.
Verulegar breytingar hafa orðið á starfsemi flestra
Iandsbyggðarsjúkrahúsa undanfarin ár. Sum minnstu
sjúkrahúsin hafa hætt skurðstofustarfsemi og önnur
hafa tekið upp nána samvinnu við stærri sjúkrahús
um þann þátt starfseminnar. St. Fransiskusspítalinn í
Stykkishólmi hefur haslað sér völl á nýju sviði við
meðferð baksjúklinga með mjög góðum árangri. Á
öðrum stöðum hafa menn lagt meiri áherslu en áður
á að byggja upp aðstöðu fyrir sérfræðinga á sviði
lyflæknisfræði og má þar nefna Sjúkrahús Húsavíkur.
Þannig hafa mörg sjúkrahúsanna á landsbyggðinni
verið að hverfa frá þeirri ofuráherslu sem lögð var á
skurðlækningar, þar sem smæð viðkomandi stofnana
og fámenni leyfðu ekki nauðsynlega þróun á því
sviði.
Heilbrigðisþjónustu í nánd heimabyggðar
Það er skylda okkar að tryggja öllum landsmönnum
heilbrigðisþjónustu eins nálægt heimabyggð og
mögulegt er. Ekki er síður mikilvægt að fólk hafi val
og geti leitað annað falli þeim ekki í geð sú þjónusta
sem í boði er á einum stað. Annað sættir fólk sig ekki
við í nútíma þjóðfélagi.Vera má að litlu sjúkrahúsin í
námunda við Reykjavík komi til með að gegna því
hlutverki að einhverju leyti í framtíðinni þegar
sameining sjúkrahúsanna þar er um garð gengin.
Þegar nátturuhamfarir eiga sér stað er veðurfar
oft þannig að hjálp verður ekki sótt á stuttum tíma til
annarra landshluta eins og best sannaðist er
snjóflóðin féllu á Vestfjörðum fyrir fáum árum. Þá
skipti tilvist Sjúkrahússins á ísafirði sköpum í
björgunarstarfinu. Jarðskjálftarnir sem riðu yfir
Suðurland nú í sumar minntu okkur á að náttúru-
hamfarir gætu gert sjúkrahús á Reykjavíkursvæðinu
óstarfhæf um lengri eða skemmri tíma. Þess vegna er
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri aðalvarasjúkrahús
landsins með tilliti til almannavarna. FSA er nú
þegar öflugt fjölgreinasjúkrahús, á íslenskan mæli-
kvarða, sem þjónar stórum hluta Norður- og
Austurlands. Það hníga mjög mikilvæg rök til þess að
þjóðin verði að geta staðið undir tveimur vel búnum
hátæknisjúkrahúsum, öðru í Reykjavík og hinu á
Akureyri. Að sjálfsögðu verður Landspítalinn -
háskólasjúkrahús okkar langstærsta sjúkrahús og ber
að hafa yfir að ráða þeirri sérfræðiþekkingu,
rannsóknar- og meðferðartækni sem ekki er
skynsamlegt af faglegum og/eða fjárhagslegum
ástæðum að hafa nema á einum stað í landinu.
Tæknlframfarir á minni sjúkrahúsum
Miklar tækniframfarir hafa orðið í heilbrigðis-
þjónustunni á síðustu árum. Sem dæmi má nefna þær
breytingar sem orðið hafa í skurðlækningum með
tilkomu holsjáraðgerða.Við upphaf þeirrar þróunar
hreyrðust þær raddir í hópi lækna að nú væru
skurðlækningar orðnar svo tæknilega háþróaðar að
ekkert vit væri í því að minni sjúkrahús væru að fikta
við slíkt. Hver hefur raunin orðið? Reynslan sýnir að
sjúklingar eru ekki jafn veikir eftir þessar aðgerðir og
gera þess vegna ekki sömu kröfu um gæslu og
meðferð og oft er nauðsynleg eftir hefðbundnar
aðgerðir. Enda hafa minni sjúkrahús tileinkað sér
þessa nýju tækni með miklum ágætum. Sjúkrahús
Akraness hefur lagt sérstaka áherslu á að nýta sér
þessa nýju tækni enda er óvíða meiri fjölbreytni í
holsjáraðgerðum en þar. Af sömu ástæðu hafa slíkar
aðgerðir verið að flytjast út af sjúkrahúsunum í
Reykjavík og til einkarekinna læknastöðva. Þessi
602 Læknablaðið 2000/86