Morgunblaðið - 27.04.1975, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. APRlL 1975
Guðmundur Friðbjarnar-
son frá Ytri-Skál — Mmning
Annan páskadag var mér til-
kynnt lát vinkonu minnar, Þor-
bjartgar Sigurðardóttur frá
Hornafirði. Hún andaðist á Vifils-
stöðum eftir áralanga sjúkdóms-
legu.
Þorbjörg var fædd þann 14.
febrúar 1902 að Horni í Horna-
firði. Foreldrar hennar voru hjón-
in Sigurður Eyjólfsson og Sigrið-
ur Jónsdóttir. Þeim varð fimm
barna auðið, en aðeins þrjú systk-
inanna eru nú eftirlifandí, þau
Guðleif, Sigurjón og Kyjölfur.
Alla tið bjö Þorbjörg föðurhús
um að Horní. scm <-r bær, tiokkuð
langt frá alfaraleið Umhverfið
þar er ákaflega stórbrotið og
skemmtilegt, þar sem bærinn
stendur við sjávarmál annars veg-
ar og hátt fjalllendi hins vegar.
Þar háðu syslkinin sína lífsbar-
áttu innan um búpening mikinn.
Þorbjörg, eða Tobba eins og vinir
hennar nefndu hana, var mjög
mikill dýravinur og hafði einstakt
lag á dýrum, hýrnaði jafnan yfir
henni er umræður snerust únt
dýr.
Gegnum árin var Tobba heilsu-
hraust og dugleg kona. Hún var
litil og nett, létt á fæti meðan
heilsan leyfði, vinnuglöð og kát í
lund. Barngóð var Tobba með ein-
dæmum, svo að borgarbörn þau,
er voru að Horni á sumrin, hænd-
ust að henni og sýndu henni
tryggð og vináttu fram til hins
síðasla.
Að leiðarlokum kveð ég Tobbu
vinkonu mina og samgleðst henni
að vera komin yfir móðuna miklu.
Nú er hún laus við áhyggjur og
þrautir þessa lífs og komin í eilif-
an frið, þar sem hver mun
uppskera þvi sem sáð hefur.
Guðrún Helgadóttir.
!■ æddur 1. febr. 1897.
Dáinn 10. jan. 1975.
Hann var fæddur i Naustavík i
Náttfaravikum, sonur Friðbjarn-
ar Friðbjarnarsonar og Vilborgar
Friðfinnsdóttur, hjóna þar, og var
bóndi á Ytri-Skál í Köldukinn frá
1927 til 1957. Foreldrar hans
bjuggu í Naustavík frá því 1895
til 1904. Þá urðu þau að hverfa
frá búskap sökum vanheilsu
beggja. Þá áttu þau 8 börn, það
elsta 12 ára. Bæði munu þau hafa
gengið með magasár, seinustu
árin í Naustavfk og lengi síðan,
stundum sárþjáð, annað eða bæði.
Annars er ekki mikið um það vit-
að hvernig vanheilsu þeirra var
háttað, því ekki munu þau hafa
átt gott með að leita læknis, þar
sem hvorugt gat af bæ farið til
þeirra hluta frá stórum barnahóp.
Jörðin var afskekkt sjósóknarjörð
og allir aðdrættir í erfiðasta lagi.
Heyrt hef ég að þótt hafi með
ólíkindum hvað heilsubiluð hjón
með 8 börn héldust þarna lengi
við. Hvorugu var nokkurntima að
skapi að gefast upp fyrr en i fulla
hnefana. Vorið 1904 varð þó ekki
lengur hjá því komist að leysa
upp heimilið. Börnunum varð að
sundra. Engin önnur leið var til
eins og á stóð. En það held ég að
hafi gerst með eins bærilegum
hætti og orðið gat. Vilborg fór
með yngsta barnið, Njál, ársgaml-
an inn i Kinn að Gvendarstöðum
til Rannveigar og Jónasar, for-
eldra Helga grasafræðings, sem
margir kannast við. Friðbjörn fór
til næsta bæjar i Víkum, Kota-
mýra með Guðmund 7 ára gaml-
an. Um konuna á þeim bæ sagði
Indriði á Fjalli í miklu kvæði:
(jóða kona, milda móðir,
mjúka, hlýja, trúa sál.
I»ér við flvtjum hyKKjuhljóðir
hjartans klökka þagnarmál.
Frá 7 ára aldri hans varð þessi
kona fóstra Guðmundar. Þar sá ég
hann 3 eða 4 árum seinna í fyrsta
skipti, í dyrum þess minnsta
bæjar sem ég hef litið á æfi
minni. Og hef ég þó marga smáa
séð. Fanney fór inn i Björg til
Guðrúnar Hallgrímsdóttur og
Jóns sterka Kristjánssonar. Hólm-
fríður fór til Kristínar Jónasdótt-
ur frá Sílalæk og Baldvins odd-
vita Baldvinssonar. Þau bjuggu á
Granastöðum og siðar Öfeigsstöð-
um og voru foreldrar Baldurs,
sem flestir kannast við, Krist-
björg fór í Halldórsstaði tii
Guðrúnar Sigurðardóttur og
Kristjáns Sigurðssonar, bróður
Sigurðar hreppstjóra og Friðfinns
í Skriðu. Aðalgeir fór i Landa-
mótssel til Einars og Kristjönu,
sem voru foreldrar Höskulds föð-
ur Sveins Skorra. Aðalgeir dó
kornungur og hafði þó áður vakið
á sér athygli fyrir kvæði, prentað
f Oðni. Auður fór { Sílalæk til
Sigríðar frá Sandi Friðjónsdóttur
og Jónasar Jónassonar. Guðfinna
fór í Sand til Guðrúnar og
Guðmundar. Með þessum hætti
dreifðust 8 systkini um mikinn
hluta Köldukinnar og nyrsti bæi
Aðaldals.
Ekki kann ég að lýsa þvf, hvern-
ig þessum barnahóp var tekið,
þegar hann kom á ný heimili inni
í Kinn og Aðaldal. Enda er hér
ekki staður eða stund til þess.
Samt má ég segja að þau hafi öll
fengið góðar viðtökur og talið sig
síðan þar einsog í foreldrahúsum,
án þess þó að nokkurntfma kæmi
bláþráður á tengslin við sjálfa
foreldrana. Betur held ég því að
ekki hafi verið hægt að leysa
þetta fjölskyldumál, eins og þá
var háttað öllu mannlffi hér á
landi.
Guðmundur ólst því áfram upp
í Víkum, fjörum þeirra og bröttu-
brekkum og vandist um leið
snemma brattanum á leiðum lífs-
ins. Þarna varð hann flestum
kunnugri í brattlendinu allt utan
úr Haugstorfu inn til Ógöngu-
fjalls, léttfær maður og svo áræð-
inn og ódeigur í klettum og
klungrum að til var tekið. Eitt
sinn brá hann á það ráð, staddur
uppi í Litlufjörutorfu í kindaleit,
að hlaupa úr henni í hamra innar
f fjallinu eftir kindum, sem þang-
að höfðu álpast í ófærur, sem alla
daga hafa verið taldar engum
manni gengar. Með kindurnar
kom hann, en vildi fátt um tala og
kvaðst ekki mundi fara aðra slíka
för aftur. Seinna Iék annar Kinn-
ungur þetta þó eftir honum.
Ófeigur frá Ófeigsstöðum
Baldursson, og hefur eitthvað
svipað verið eftir honum haft. En
þótt báðir slyppu með heil skinn,
ætti enginn að freista gæfunnar
með þessum hætti f ógengum
hömrum.
Fullorðinn flutti Guðmundur
lengra inn f Kinn með Sigríði
fóstru sinni á Kotamýrum og Þor-
steini syni hennar Benediktssyni.
Þau fengu Syðri-Skál til ábúðar,
en Kot fóru f eyði.
Árið 1926 keypti Guðmundur
Ytri-Skál í Kinn og kvæntist 1927
Jóhönnu Sigmundsdóttur frá Ar-
bót, systur Arnórs og Aðalsteins,
sem lengi var kennari á Eyrar-
bakka, æskulýðsleiðtogi og rithöf-
undur. Hálfbróðir þeirra \ar
Steingrfmur í Nesi. Á Ytri-Skál
var þá enginn kofi nothæfur,
hvorki handa mönnum né skepn-
um. Bjuggu ungu hjónin í tjaldi
fyrsta sumarið, 1927, og byggðu
íbúðarhús samhliða heyskapar-
önnum eigin höndum að miklu
leyti og með hjálp góðviljaðra
nágranna. Á sama fardagaári
fluttust þau til þeirra í Skál, Frið-
björn og Vilborg, og dvöldu þar
síðan þar til þau fóru alfarin suð-
ur í Þóroddsstaóagarð.
Friðbjörn andaðist um jólaleyt-
ið 1949, 79 ára, og Vilborg 93 ára
nokkru seinna. Bæði voru þau þá
orðin hrum eins og nærri má geta.
og auk þess blind, Vilborg 12 ár,
en Friðbjörn styttri tíma. Eg held
að það mikla skjól, sem þessi öldr-
uðu hjón áttu á Ytri-Skál í ellinni,
hafi verið boðið fram af fögnuði
þeirra er húsum réðu. Bæði borg-
uðu þau líka fyrir sig svo lengi
sem þau gátu með allri þeirri
vinnu, er þau máttu framast í té
láta fyrir heimilið. Annað áttu
þau ekki til. En að því kom auðvit-
að að kraftar þeirra yrðu að engu.
En ekki brást Jóhanna og
Guðmundur og datt hvorugu í
hug að nokkur hlutur væri sjálf-
sagðari en að þau ættu rúmið sitt
til hinstu stundar i Ytri-
Skálarbaðstofu, þótt heimilið
stækkaði svo að komin væru 5
börn á pallinn, áður en þau dóu,
bæði f hjúkrunarhöndum
Jóhönnu.
Ytri-Skál hefur aldrei verið
stórbýli, varð ekki í höndum
Guðmundar og Jóhönnu og mun
varla verða. Það væri raunar
merkilegt rannsóknarefni sér-
fræðings í búskap, hvernig hjón
með 5 börn og 2 gamalmenni fóru
að því að bjargast í Ytri-Skál eins
vel og léttilega og þeim
Guðmundi og Jóhönnu tókst f 30
ára búskap. Þó þurftu þau að
byggja þar upp hvern kofa, gera
girðingar og rækta tún við vond
skilyrði. Með því er sagan þó ekki
hálfsögð. Jörðin bar ekki nema
60—70 kindur og 2 kýr i mesta
lagi, hvernig sem látið var.
Engi var lítið og lítt grasgefið
og túnræktarmöguleikar litlir.
Oft varð Guðmundur að sækja
engi til annarra bæja báðum meg-
in Fljóts til þess að ná heyjum
handa þessum bústofni.
Það eru ekki mörg störf
skemmtilegri en heyskapurinn
þegar vel gengur og úrræði hey-
skaparmannsins hafa betur en sá
sem ræður yfir skúrum og skrugg-
um. Nágrannarnir sögðu að varla
kæmi ofan í flekk hjá Guðmundi
á Skál. Hann væri viðbragðsfljót-
ur að dreifa ef glaðnaði til. Hann
væri jafnviðbragðsfljótur að taka
Framhald á bls. 26
t
Eiginmaður minn og faðir okkar,
EINAR SIGURBJORNSSON.
frá Hjörsey,
verður jarðsungmn frá Fossvogskirkju mánudaginn 28 april kl. 1.30
Matthildur Maríasardóttir og börn.
t
Sonur minn og bróðir okkar,
GÍSLI CHRISTIAN EYLAND,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni þriðjudaginn 29. apríl kl 3 e h.
Henry Eyland,
Svava Eyland, Jenny Eyland,
Þorsteinn Eyland, Bára Helgadóttir.
t
Móðir min og systir okkar,
JÓHANNA ÓLAFlA VIGFÚSDÓTTIR,
Urðarstíg 2,
sem andaðist 22 4. 1975 á Landakotsspitala, verður jarðsungin
miðvikudaginn 30 4 frá Fossvogskirkju kl 3
Kristbjörg Jónsdóttir,
Valgerður Vigfósdóttir,
Jón Kr. Vigfússon.
t
Þökkum af alhug auðsýnda samúð og hlýhug við fráfall og jarðarför,
GUÐBJARGAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
hárgreiðslukonu, v
Erluhrauni 5, Hafnarfirði.
Harry Sönderskov.
Gunnar Harrysson,
Helgi Harrysson.
Lára Guðmundsdóttir,
Kristinn Guðmundsson,
t
Við vottum okkar innilegasta þakklæti öllum þeim er sýndu
ÞORBJÖRGU SIGURÐARDÓTTUR,
frá Horni, Hornafirði,
hjálp i veikindum hennar. Einnig auðsýnd samúð við andlát og útför
hennar.
Sigurjón Sigurðarson,
Guðleif Sigurðardóttir.
Eyjólfur Sigurðsson.

t Systir mín og móðursystir okkar, GUÐRUN JÓNSDÓTTIR, Laugavegi 74, verður jarðsungin frá Fríkirkjunni i Reykjavík, þriðjudaginn 29 apríl kl 1 3 30 Sigríður Jónsdóttir, Þórdis Eggertsdóttir, Rósar Eggertsson.
t Við þökkum innilega öllum, er sýndu okkur samúð við andlát og útför eiginkonu minnar og móður okkar, EGGRÚNARARNÓRSDÓTTUR. Steingrimur Guðmundsson, Margrét Steingrimsdóttir, Kristjana Steingrfmsdóttir.

t Þökkum af alhug auðsýnda samúð og hlýhug við fráfall og jarðarför t
mannsins mins, föður okkar, tengdaföður, afa og langafa. Þökkum af alhug öllum þeim, er auðsýndu okkur samúð og vinarhug
ÁRNA S. BÖÐVARSSONAR við andlát og útför dóttur okkar,
fyrrv. útgerðarmanns KRISTRÚNAR,
Grenimel 35 María Heílmann Eyvindardóttir, Álfhólsvegi 2a.
Erna Árnadóttir, Bjarni Kristinsson, Þökkum einnig læknum og hjúkrunarliði á Vlfilsstöðum sem annaðist
Margrét Gestsdóttir, Eyvindur Árnason, hana af alúð í veikindum hennar.
Guðmunda Gunnarsdóttir, Böðvar Árnason,
Stefania Stefánsdóttir. Gunnar Árnason, Jóhanna Gunnarsdóttir,
Ásdis Magnúsdóttir, Gottfreð Árnason. Jónas Jónsson
barnabörn og barnabarnabörn.
Þorbjörg Sigurðar-
dóttir — Minning