Morgunblaðið - 11.10.1979, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. OKTÓBER 1979
Ármann "W _ r 11 *|
Þett byggð -
Byggmgaríðnaður
Nú fjalla alls kyns ráð og nefndir
og deila um þéttingu byggðar í
Reykjavík en á meðan getur bygg-
ingariðnaðurinn beðið eða réttara
sagt hætt starfsemi. Öll þessi
umræða, sem átt hefur sér stað
síðustu mánuði og nánast allt þetta
ár, er nánast grátbrosleg.
Það er verið að deila um e.t.v.
400—600 íbúðir, sem nær vart
helmingi þess sem þurft hefði að
úthluta á þessu ári í Reykjavík, en
sem kunnugt er hefur aðeins sára-
fáum aðilum veirð úthlutað lóðum.
Þeim fáu lóðum, sem úthlutað var
(eftir hlutkestisaðferðinni) var út-
hlutað til einstaklinga og virðist
hin nýja meirihlutastjórn í
Reykjavík ætla að feta dyggilega í
fótspor fyrri stjórnar í því atriði að
hafa reykvískan byggingariðnað
heimilisiðnað borgarbúa. Þó með
þeirri undantekningu að sjálfsögðu
að stjórn Verkamannabústaða
f ékk úthlutað á Eiðsgrandasvæð-
inu nú í sumar til undirbúnings að
byggingu á næsta ári. Sú stofnun
mætir þeim sjálfsagða skilningi
yfirvalda að tíma þarf til þess að
undirbúa byggingarframkvæmdir,
ekki síður en við skipulagningu
svæða, áður en framkvæmdir hefj-
ast. Þau byggingarfyrirtæki, sem
undanfarin ár hafa byggt íbúðir
fyrir hinn almenna frjálsa markað,
hafa raunar yfirleitt ekki getað
vænst þess, þar sem lóðaúthlutanir
hafa gjarnan verið að vorlagi til
byggingar sama ár. Nú aftur á móti
virðist eiga að þurrka þessi
fyrirtæki út í Reykjavík að fullu,
þ.e. hætta með öllu að úthluta þeim
lóðum. Sumir gætu e.t.v. sagt að
þessi fyrirtæki geti þó alténd byggt
sambýlishús fyrir verkamanna
bústaðakerfið og er því rétt að það
komi fram að sú stofnun mun hafa
ákveðið að verða nýtt vegagerðar
eða hafnargerðarbákn og fram-
Nokkur orð
um þéttingu
byggðar í
Reykjavík
kvæmir nú sjálft sínar fram-
kvæmdir, enda þótt vissir undir-
þættir séu enn boðnir út til undir-
verktaka. Á það bæði við um þau
fjölbýlishús, sem nú eru í byggingu
á vegum stofnunarinnar og þá
raðhúsabyggð, sem hún hefur ný-
lega hafið byggingu á. Það er því
ekki um annað að ræða fyrir þá
byggingarverktaka, sem hafa sér-
hæft sig í byggingu íbúðarhúsa í
Reykjavík undanfarna áratugi, en
annaö hvort að loka eða leita til
nágrannabæjanna, sem sýnt hafa
skilning á byggingariðnaði sem
atvinnugrein undanfarin ár.
Þétting byggðar í Reykjavík er
að mati undirritaðs stórmál og má
þar ýmislegt gera. Fyrirtæki það,
sem hann veitir forstöðu, var atað
auri fyrir örfáum árum fyrir að
láta sér detta í hug að byggja á
horni Grensásvegar og Hæðar-
garðs, sem hafði þá um margra ára
skeið verið forarhorn, að hluta nýtt
sem bílastæði fyrir stórvirk jarð-
vinnutæki og vörubíla. Því aurkasti
lauk um síðir og á horninu reis
byggð íbúða, sem e.t.v. er nokkurt
framlag í þá átt að finna
manneskjulegt form íbúða, lága
þétta byggð þar sem það á við.
Undirritaður sótti um snemma
s.l. vor að fá að byggja sérstætt
háhýsi fyrir eldri borgara á einum
af þeim svæðum, sem nú hafa
komist í sviðsljosið, þ.e. uppi á
háhæð Laugarássins, sem virðist
vera svæði sem greinilega hefur
orðið útundan, enda upphaflega
ráðgert að byggja þar fimm háhýsi,
sem aðeins urðu þrjú, einhverra
hluta vegna. Þar mátti sem sagt
samkvæmt upphaflega skipulaginu
bæta við u.þ.b. eitt hundrað íbúð-
um.
Við þessari umsókn hefur ekkert
svar borist, en svo brá við að þessu
svæði var þegar bætt við sem
athugunarsvæði og er nú einna
helst ráðgerð þar lág og þétt byggð.
rökstuðningur ráðamanna fyrir
lágri og þéttri byggð á þessum stað
mun vera útsýnissjónarmið. Spurn-
ing vaknar, hvort ekki eigi þá um
leið að brjóta niður þau þrjú
háhýsi, sem þarna standa, svo þau
skyggi ekki á útsýnið fyrir lágu,
þettu byggðinni, sem þarna er
ætlað að rísa.
Gaman væri í alvöru að fá
upplýst fyrir hverja væri verið að
spá í útsýni, hvort það væri fyrir
væntanlega íbúa viðbótarbyggðar
eða þá sem búa í hlíðunum neðan
við hæðina. Undirritaður skilur
ekki svona rökstuðning, en vera má
að einhver, sem les þessar línur,
skilji hann og er sá vinsamlegast
beðinn um að koma til hjálpar.
Um hin fjögur svæðin, sem til
umfjöllunar eru, verður ekki sér-
staklega fjallað hér. Það eru allt
svæði, sem virðast hafa verið
fundin til þess aðallega að beina
athyglinni frá hinu raunverulega
vandamáli, þ.e. því að tryggja
nægilegt framboð byggingarsvæða
til eðlilegrar aukningar og endur-
nýjunar borgarinnar. Því miður
náði fyrrverandi stjórn því ekki
síðustu 6—7 ár að uppfylla að fullu
þessa sjálfsögðu kröfu, en hún
sýndi þó góða viðleitni í þá átt og
viðurkenndi að gera þyrfti betur og

23 íbúöir á hálfum hektara.
að því var stefnt. Núverandi borg-
arstjórn virðist stefna að því að
takast ekki á við þetta vandamál og
slá ryki í augu borgaranna með því
að taka upp sem vandamál þétt-
ingu byggðar um allt að sex
hundruð íbúðum, en á meðan það
er í athugun er öðru slegið á frest.
Óvönduð vinnubrögð hitta okkur
sjálfa fyrir, fyrr eða síðar. Af þeim
hólmi verður ekki flúið sbr. hús-
ganginn gamla.
Hvað fer sem það flygi
það er hún lygi
en þótt hún fari hraðar
en sjónin má sjá
fer sannleikurinn eftir
og mun henni ná.
Við skulum vona að núverandi
stjórnvöld í Reykjavík taki sig á og
geri raunhæft átak í því að gera ný
svæði byggingarhæf sem fyrst, svo i
að fyrrnefndur húsgangur verði
ekki sannur eftirmáli um skipu-
lagsmál hennar þegar kjörtímabil-
ið rennur út.
Um þéttingu byggðar í borginni
má annars margt segja og
Reykjavík er mjög dreifð borg. Þau
eru mörg hornin og götubitarnir,
sem eru óbyggðir ásamt nokkrum
svæðum þar sem fyrirhuguð er
íbúðarbyggð, en hefur ekki hafist.
Dæmi má nefna t.d. umhverfis
hinn nýja miðbæ í Kringlumýri, en
þar er gert ráð fyrir nokkur
hundruð íbúðum eða svo smærra
dæmi sé nefnt t.d. gamla Framvöll-
inn við Skipholt, en þar má eðlilega
byggja a.m.k. nokkra tugi íbúða.
Þegar valdir sérfræðingar huga
Ágæt frammistaða
íslenzkra unglinga
á skákmótum erlendis
bað gerist stöðugt algengara
að islenskir skákmenn taki þátt
í skákmótum á erlendri grund,
enda hefur öllum tegundum
móta fjölgað gifurlega á síðast-
liðnum áratug. Þeim alþjóðlegu
mótum sem hefur án efa fjölgað
mest á þessu tímabili eru ýmiss
konar ungiingamót. Ástæðan
fyrir þessu er sú að augu
áhrifamanna um skákmál víðs
vegar um heim hafa opnast
fyrir því hversu mikilvægt það
er fyrir framtíð skáklistarinn-
ar að hyggja i tíma að þvi að
veita hæfum efnivið nauðsyn-
lega skólun og reynslu.
Sá tími er að líða undir lok er
ætlast var til þess að tilvonandi
stórmeistarar stykkju því sem
næst útsprungnir út úr hýði
sínu, svo sem Morphy og
Capablanca, án þess að fá
nokkrar leiðbeiningar eða til-
sögn nema frá sjálfum sér. Tími
undrabarnanna er þó auðvitað
ekki liðinn undir lok, en á
skákmótum nútímans eru kröf-
urnar sem gerðar eru til hinna
fremstu svo miklar að þeim er
ekki eingöngu hægt að full-
nægja með snilligáfunni einni
saman.
Erlendis, s.s. í Sovétríkjunum,
Englandi og víðar, er reynt að
finna hæfileikaríka skákmenn
sem allra yngsta og þeim síðan
fenginn þjálfari eða leiðbeinandi
eftir atvikum. Efni eru fundin
með því að halda mót fyrir sem
alyngsta aldursflokka í þessu
skyni og fræg er keppnin um
hvíta hrókinn í Sovétríkjunum,
en í henni taka árlega þátt
milljónir skólabarna.
Hérlendis hefur verið stigið
stórt skref. í þessa átt með
tilkomu Grunnskólakeppninnar
svonefndu, sem fór fram í fyrsta
sinn í fyrra. Sú keppni þótti
takast með afbrigðum vel, enda
hafa íslendingar aldrei verið
eftirbátar annarra þjóða á skák-
sviðinu þrátt fyrir fámennið.
Sífellt fleiri unglingar eru
sendir til keppni erlendis. Slíkar
ferðir hafa tekist að jafnaði
mjög vel og hafa þær sýnt að
íslenskir unglingar standa a.m.k.
jafnfætis jafnöldrum sínum
ytra.
I síðasta mánuðu tók t.d. sveit
Álftamýrarskóla í Reykjavík
þátt í Norðurlandamóti grunn-
skóla sem fram fór að þessu
sinni í Noregi. íslenskar sveitir
hafa tvívegis tekið þátt í þessu
móti áður, sveit Hvassaleitis-
skóla sigraði árið 1977 og að
þessu sinni átti Álftamýrar-
sveitin titil sinn að verja frá því
í fyrra. Það tókst vonum framar,
sveitin hlaut 16 vinninga af 20
mögulegum og sigraði örugglega,
Skák
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
tveimur og hálfum vinningi á
undan dönsku sveitinni sem kom
næst.
íslensku piltarnir tóku þegar
forystu eftir aðra umferð keppn-
innar, höfðu þá lagt að velli
Svíana, 3 — og norsku
B-sveitina 3—1. Þeir hófu síðan
annan dag keppninnar með því
að vinna norsku A-sveitina á
öllum borðum, en misstu síðan
einn og hálfan vinning niður
gegn Finnum í fjórðu umferð. í
síðustu umferð átti sveitin síðan
í höggi við Dani og þurftu hinir
síðarnefndu að vinna þá keppni
til þess að hljóta efsta sætið, þar
sem þeir höfðu' 12 % vinning
fyrir síðustu umferð, en íslenska
sveitin 13. En allt kom fyrir ekki
hjá Dönum, þeim tókst aðeins að
ná einum vinningi þannig að
íslenska sveitin varð hæst að
vinningum, auk þess sem hún
vann allar keppnir sínar. Endan-
leg röð var þessi:
1. Álftamýrarskóli, Reykjavík,
16 vinningar af 20 möguleg-
um. .
2. Danmörk, N. Zahles skole,
Kaupmannahöfn, 13% v.
3. Finnland, Tapioan Koulu,
Helsinki, 11% v.
4. Noregur, A-sveit, Hoyland
ungdomssk., Sandnesi, 10% v.
5. Noregur, B-sveit, Hinna ung-
domssk., Stavangri, 5 v.
6. Svíþjóð, Prástángskolan frá
Eksjö, 3% v.
íslensku sveitina skipuðu þeir
Jóhann Hjartarson, sem hlaut 5
v. úr 5 skákum, Árni Árnason,
sem hlaut 2% v. af 5, Páll
Þórhallsson með 3% v. af 5 og
Lárus Jóhannesson sem vann
allar fjórar skákir sínar. Vara-
menn voru þeir Gunnar Freyr
Rúnarsson sem tefldi eina skák
og vann hana og Matthías
Þorvaldsson.
Liðsstjóri sveitarinnar var
Ólafur H. Ólafsson og farar-
stjóri Ragnar Júlíusson.
Islensku piltarnir höfðu einnig
yfirburði í hraðskákmóti sem
fram fór samhliða mótinu.
Jóhann Hjartarson sigraði með
yfirburðum í einstaklingskeppn-
inni og Álftamýrarskólasveitin
var einnig langefst er reiknaður
var árangur fjögurra efstu
manna úr hverri sveit. Við skul-
um nú líta á eina skák frá
aðalkeppninni, úr viðureign
Islands og sænsku sveitarinnar:
Hvítt: Páll Þórhallsson
Svart: Johan Andersson
skozki leikurinn
1. e4—e5, 2. Rf3-Rc6, 3.
d4 —cxd4, 4. Rxd4 —d6, 5.
Rc3—Bd7? (Þessi leikur þjónar
litlum tilgangi þar sem hvítur
hefur ekki leikið Bb5)
6. Be3—Rf6, 7. Be2-Rxd4, 8.
Dxd4!-Be7, 9. 0-0-0-Be6.
(Upphafið á algjörlega rangri
áætlun. Svartur varð að sætta
sig við þrönga stöðu sína og
hróka.)
10. h3—c6, 11. F4-d5?, 12.
f5—Bc8, 13. e5 —Rd7, 14.
e6—Rf6.
(Þessi leikur er miklu öflugri
en 15. exf7+—Kxf7, 16. g4—c5!
Nú væri 15... .c5 hægt að svara
með 16. Da4+)
fxe6,16. g5—c5,17. Dh4—exf5,
18. gxf6—Bxf6,19. Bb5+—Bd7,
20. Bxd7+ —Dxd7,21.
Del—Bxc3, 22. Dxc3-Hc8, 23.
De5+—Kf7, 24. Hxd5 og svartur
gafst upp.
Kornungur skákmaður úr
Reykjavík, Karl Þorsteins að
nafni, tók þátt í alþjóðlegu
skákmóti fyrir unglinga í Puerto
Rico í sumar. Mótið var haldið í
tilefni af hinu alþjóðlega barna-
ári og var opið öllum skákmönn-
um fæddum 1. janúar 1964 og
síðar. Hér var því um nokkurs
konar óopinbert heimsmeistara-
mót fyrir þennan aldursflokk að
ræða, en eins og gengur skárust
margar þjóðir úr leik með að
senda þátttakanda.
Tefldar voru níu umferðir
eftir Monrad-kerfi og varð Karl
hlutskarpastur, hlaut sjö og
hálfan vinnig af níu mögulegum,
sem er frábær árangur. Karl
vann sex skákir og gerði þrjú
jafntefli. Árangur hans er mjög
athyglisverður, ekki sízt fyrir
þær sakir að þetta var frumraun
hans á alþjóðlegum vettvangi.
Röð næstu manna varð þessi: