Morgunblaðið - 31.05.1980, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. MAÍ1980
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guömundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.800.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 240
kr. eintakiö.
„Tollkrít“
Aárinu 1977 skipaði þáverandi fjármálaráðherra, Matthías
A. Mathiesen, nefnd manna til að endurskoða lög og reglur
um tollheimtu og tolleftirlit. Nefndin skilaði álitsgerð í ágúst
1978, rétt áður en ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar lét af
störfum, og hefur hún legið í salti síðan í fjármálaráðuneytinu.
Þegar sýnt var að stjórnvöld hugðust ekki fylgja þessari
endurskoðun eftir með frumvarpsflutningi flutti Matthías Á.
Mathiesen, Friðrik Sóphusson, Árni Gunnarsson, Albert
Guðmundsson og Sverrir Hermannsson frumvarp til laga um
breytingu á lögum um tollheimtu og tolleftirlit, sem að
höfuðefni fól í sér heimild til greiðslufrests tolla og annara
innflutningsgjalda, eða svonefnda „tollkrít“, sem er stórt
hagsmunamál innflutningsverzlunar og ekki síður hins almenna
neytanda.
Það nýja fyrirkomulag, sem frumvarpið felur í sér, hefur
ýmsa kosti í för með sér, svo sem minnkun geymslukostnaðar og
vaxtakostnaðar, auk þess sem það virkar sem hvati til
hagstæðra innkaupa. Það myndi því, ef samþykkt verður, stuðla
að sparnaði, hagræði og lægra vöruverði, sem öllum myndi
koma til góða, bæði fólki og fyrirtækjum. í nefndaráliti, sem
áður greinir, kemur fram, að beinn sparnaður fyrir þjóðarbúið
yrði um þrír milljarðar króna á ári á núverandi verðlagi,
samkvæmt útreikningum Rekstrarstofnunar.
Urtölumenn benda á hugsanleg neikvæð áhrif á fjárstreymi
til ríkissjóðs, eða samskonar „röksemd" og nýtt var gegn
tollvörugeymslunni á sinni tíð. Reynslan af henni hefur þó orðið
mjög jákvæð á alla lund, einnig að því er varðar fjárstreymi til
ríkissjóðs. „Tollkrítin“ verður ekki ríkissjóði böggull, heldur hið
gagnstæða, og almenningi og atvinnuvegum er hún mikilvægt
framfaraspor.
Tollkrítarfrumvarpinu var vísað til fjárhagsnefndar í þing-
deild. Ráðherrar hétu því að ríkisstjórnin myndi, í samráði við
nefndina, kanna þetta athyglisverða mál ofan í kjölinn í sumar,
— með það í huga, að taka málið upp á ný á haustþingi.
Stjórnarandstaðan hefur með þessu frumvarpi hreyft máli, sem
horfir til heilla fyrir verðþróun í landinu.
Handan sólar og
sunnan mána
Allir félagsmálanefndarmenn neðri deildar Alþingis voru
sammála um að fjármögnunargrundvöllur húsnæðismála-
frumvarpsins væri afar veikur. I áliti meirihluta nefndarinnar,
sem skipaður er stjórnarliðum, segir: „Meiri hluta nefndarinnar
er fullljóst, að æskilegt hefði verið að fjármögnunarþáttur
frumvarpsins væri fyrir fram ákveðinn til að ná þessum
markmiðum...“. Þetta er mergurinn málsins. Loforð, gefin í
kjarasamningum, eru yfirfærð í loforð, gefin í löggjöf. Enn
vantar þó aðalatriðið, fjármagnsþáttinn, en það er einmitt hann,
og hann einn, sem breytir orðum í athafnir.
Hin nýju lög leggja kostnaðarsamar viðbótarskyldur á
byggingarsjóð ríkisins, samhliða því, að helzti tekjustofn hans
er skertur um helming. Helzti tekjustofn byggingarsjóðs, sem
fjármagnað hefur veðlánakerfi meir. en 90% íbúðabygginga í
landinu, hefur verið 2% af 3'/2% launaskatti, sem lagður hefur
verið á atvinnureksturinn. Önnur af þessum tveimur launa-
skattsprósentum er með lögunum tekin af byggingarsjóði
ríkisins og færð yfir á byggingarsjóð verkamanna. Fjármagn
veðlánakerfis íbúðabygginga eykst ekki um krónu við þessa
tilfærzlu. Hún veikir hinsvegar stórlega hið almenna veðlána-
kerfi sem borið hefur höfuðþunga fjármögnunar veðlána til
landso nna. Hér er því teflt á hættulegt vað. Hyggilegra hefði
verið : efla byggingarsjóð verkamanna með öðrum hætti og án
þess ;-.ð höggva að rótum hins almenna veðlánakerfis.
Sjálfstæðismenn í félagsmálanefnd neðri deildar lögðu til að
3'/2 launaskatturinn, sem lagður er á atvinnureksturinn í þessu
skyni, færi óskertur til byggingarsjóðsins, þann veg, að
fjármögnunarþátturinn væri tryggður, en á þá tillögugerð var
ekki hlustað.
Aukin yfirbygging Húsnæðismálastofnunar, samkvæmt hin-
um nýju lögum, sem og breytt skipan stjórnar Húsnæðismála-
stofnunar, hafa valdið deilum á Alþingi. Höfuðgalli laganna er
þó sá, sem fyrr segir, að látið er sitja við loforðin — en
fjármagnið, sem þarf til efndanna, er enn sem fyrr handan sólar
og sunnan mána.
Yfirlitssýning;
Helgadóttur o
Til vinstri á myndinni eru verk Gerðar, til hægri verk Kristinar.
(Ljósm. Emilía Björg)
Það var sólskinssvipur á þeim,
sem voru að leggja síðustu hönd
á undirbúning sýninganna á
Kjarvalsstöðum fyrir helgi. í
fremri röð, talið frá vinstri:
Ragnheiður Jónsdóttir, mynd-
listarmaður, mæðgurnar Kristin
Gunnarsdóttir og Hulda Valtýs-
dóttir, dóttir Kristinar Jóns-
dóttur, Kjartan Thors, Þorgerð-
ur Ingólfsdóttir, sem sæti á í
stjórn Kjarvalsstaða, Elín
Pálmadóttir, Leifur Breiðfjörð
og Sjöfn Sigurbjörnsdóttir,
formaður stjórnar Kjarvalsstaða.
í aftari röð: Alfreð Guðmunds-
son, Þóra Kristjánsdóttir og
Björn Thors, en þeir Kjartan
eru synir Ilelgu heitinnar Valtýs-
dóttur, eldri dóttur Kristínar
Jónsdóttur og Valtýs Stefáns-
sonar.
(Ljóxm. Emilia iijiirií)
Konumynd eftir Kristinu, máluð
1950.
(Ljósm. Emilía Björg)