Morgunblaðið - 17.06.1980, Blaðsíða 12

12____________
Oddur Ólafsson
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚNÍ 1980
Nýtt Volvokerfi.
Þessi tilraun er á þann veg að
Volvo hefur hannað sérstakan
vagn og biðstöðvar og hafa þeir nú
í 8 mánuði rekið 8 strætisvagna
með 25 af þessum sérbyggðu
biðstöðvum og þetta kerfi, vagn-
arnir og biðstöðvarnar á að vera
aðgengilegt fyrir alla. Þetta nýja
Volvostrætisvagnakerfi var nokk-
uð rætt á ráðstefnunni. í ræðu er
formaður samgöngunefndar
danska þingsins hélt, gat hann um
þessa nýjung og taldi að um
merkar framfarir væri að ræða.
Auk þess var til sýnis bæklingur
með myndum. Þetta varð til þess
að þegar ráðstefnunni var lokið þá
brá ég mér til Halmstad, settist
þar upp í strætisvagn og sagði við
ekilinn að ég væri kominn til
Halmstad gagngert til þess að aka
með nýju Volvostrætóunum, sem
væru auðveldir fötluðum að ferð-
ast í. Þú ert nú staddur í einum
slíkum sagði ekillinn. Þetta kom
mér nokkuð á óvart, þar eð ég
hafði orðið að stíga á þrep til þess
að komast inn, þetta skírðist
þannig, að þar sem aðeins hluti
biðstöðvanna er byggður við hæfi
þessa nýja vagns, þá fellur niður
trappa um leið og vagndyrnar
opnast ef biðstöðin er af gömlu
gerðinni. Ekillinn sagði mér nú
sitt af hverju um þetta nýja kerfi.
Volvoinn er af gerðinni B-10-R.
Það sem meðal annars er sérstakt
við gerð þessarar bifreiðar er það
að gólfið er lágt og er allt á sama
plani, þannig að á nýju biðstöðun-
um sem eru um það bil 30 cm.
hærri en þær gömlu, gengur far-
þeginn rakleitt út og inn úr
bílnum á láréttu plani.
Til þess að tryggja það að
vagninn stöðvist á réttum stað, þá
er í bílnum rafeindakerfi, sem
tekur við stjórn stýris og hemla er
bíllinn nálgast biðstöðina.
Mun gera mörgum
kleift að ferðast
Fleiri en fatlaðir
í erfiðleikum
3—6% af íbúum eiga hinsvegar
í örðugleikum með að ferðast með
almenningsfarartækjum eins og
þau eru nú. Það eru aldraðir,
fatlaðir, þroskaheftir og mæður
með barnavagna eða kerrur. Er-
indin sem haldin voru á ráðstefn-
unni fjölluðu aðallega um bætta
möguleika þessara hópa til að
ferðast með strætisvögnum, járn-
brautum, skipum og flugvélum.
Það kom fram að víða fara fram
víðtækar rannsóknir á þessu sviði,
Norðurlandaráð hefur unnið að
þessu verkefni í mörg ár, Norð-
menn hafa verið með tilrauna-
vagna í gangi á sínum nýju
járnbrautum frá 1977. Starfsmað-
ur SAS flutti þarna erindi um
væntanlegar umbætur á flugvél-
um og Norðmaður flutti þarna
fróðlegt erindi um aukna ferða-
möguleika fatlaðra með ferjum og
öðrum skipakosti.
Með tilliti til þess sem nú er að
gerast hjá okkur þá hafði ég að
sjálfsögðu mestan áhuga á betri
strætisvögnum og á því sviði var
sannarlega fréttir að fá.
í sambandi við ráðstefnuna var
haldin sýning á farartækjum, sem
voru sérlega hönnuð fyrir fatlaða.
Þarna mátti sjá Telebus vagn
sem Þjóðverjar hafa gert tilraunir
með í 3 ár.
Þetta er vagn sem er hannaður
fyrir sér-ferðaþjónustu fatlaðra.
Hann hefur ekki ákveðna leið að
fara, haldur sækir ferðalangana
heim og skilar þeim þangað sem
þeir óska eftir. Pantanir eru
tölvuvæddar eins og nú gerist á
flugleiðum. Pantanir koma inn á
póstkortum eða símleiðis, þær eru
stimplaðar inn á tölvu, tölvu-
miðstöðin gefur síðan vagninum
fyrirmæli um það hvar hann skuli
vera hverju sinni.
Vagninn er þannig gerður, að
aftan þar til gólf nemur nærri við
götu og hjólastóll ekur rakleitt
inn. Áður en vagninn fer af stað
aftur, þá sér vökvaþrýstikerfi um
Almenningsfarartæki
má aðlaga þörfum fatlaðra
- tækniframfarir miklar í hönnun strætisvagna
Það eru ekki lengur tæknilegir örðugleikar á því að
laga almenningsumferð að þörfum fatlaðra.
Akvarðanir þar um og framkvæmdir hvíla nú á
herðum stjórnmálamanna.
Svo hljóðar í hnotskurn ályktun ráðstefnu um
almenningsumferð og fatlaða sem nýlega var haldin í
Kaupmannahöfn.
Ráðstefnan var haldin á vegum norræna endurhæf-
ingarbandalagsins og í sambandi við 50 ára afmælis-
fund þess.
Öryrkjabandalag íslands hefur um alllangt skeið
tekið þátt i þessu norræna samstarfi og á margvislegan
hátt haft gagn af því.
Brátt komum við að einni af
nýju upphækkuðu biðstöðvunum,
fólkið gekk rakleitt út og inn, það
var stórkostlegt að sjá hruma
aldraða ganga óhikað og með
eðlilegum hraða út og inn úr
bílnum. Þær upplýsingar fékk ég
að svo mikill tími sparaðist á
þessum nýju biðstöðvum, að 10
strætóar nægðu þar sem 11 þyrfti
með gamla laginu. Þessi 10%
sparnaður ásamt því að öryggi vex
til muna í umferðinni, ætti að
vekja okkar ráðamenn til umhugs-
unar um það, hvort ekki ætti að
leiða hugann alvarlega að þessu
nýja kerfi, enda þótt stofnkostn-
aður aukist nokkuð, áður en al-
menningsvagnakerfið okkar er
endurnýjað.
Ferðin til Halmstad var mér
lærdómsrík, mér finnst ég hafa
séð lausn á miklum og gömlum
vanda.
Innan tíðar verður auðveldara
að ferðast með strætó, engar
tröppur að klifra upp, ekkert
öryggisleysi eða hik.
Sú umbót mun gera mörgum
kleift að ferðast um, sem nú sitja
heima.
Nýja Volvokerfið er til reytislu í Halmstad i Sviþjóð. Eins og sjá má á myndinni stöðva vagnarnir við upphækkaða palla og geta farþegar geng
beint inn i vagnana.
Á ráðstefnunni mættu um 80
fulltrúar, en frá íslandi var ég
einn. Þarna voru haidin mörg
merk erindi um þróun undanfar-
inna ára í umferðarmálum fatl-
aðra. I upphafsorðum formanns
kom það fram að enn vantar mikið
á að almenningsfarartæki séu
hönnuð með þarfir fatlaðra í huga,
en að víða væri nú unnið að
umbótum og rannsóknum á þessu
sviði. Stefna ber að því að sem
allra flestir af þeim sem þurfa að
ferðast geti nýtt almennu farar-
tækin.
Um það bil 0,3% af íbúum eru
það illa farnir að þeir þurfa sér-
ferðaþjónustu, þar er aðallega um
að ræða hjólastólafólk, blinda,
þroskahefta og mannfælna. Slík
sér-ferðaþjónusta er nú að nokkru
fyrir hendi á Norðurlöndunum og
víðar.
4. tölvumiðstöðin og radío eru
stjórntækin.
5. séraðstoð við fermingu og af-
fermingu sé þess óskað.
Tilraunavagnar hafa verið í
gangi i V-Berlín frá ársbyrjun
1979. Þeir fluttu fyrst 200—800
farþega daglega. Um mitt ár 1979
voru farþegar orðnir 800—1200
daglega. I ársbyrjun 1981 er búist
við 4000—8000 farþegum daglega.
Og takmarkið er að í ársbyrjun
1982 flytji Telebus 8000 farþega á
dag í V-Berlín.
að koma afturendanum í rétta
hæð frá götu. Höfuðeinkenni Tele-
buskerfisins eru þessi:
1. farþegar sóttir heim og skilað á
áfangastað.
2. far pantað með pósti eða sím-
leiðis.
3. enginn ákveðin ferðaleið.
Televögnunum er stjórnað með aðstoð tölvu og má sjá hér eina
stjórnstöðina.
Telebus, sem minnst er á i greininni
Það sem vakti þó mestan áhuga
hjá mér var tilraun sem Volvo er
að gera í Halmstad í Svíþjóð, í
samstarfi við Tækniháskóla
Chalmers, stjórnarnefnd tækni-
nýjunga í Svíþjóð og bæjarstjórn-
ina í Halmstad.
I þessum nýju Volvo-vögnum eru innréttingarnar hannaðar sérstak-
lega með það i huga að hjólastólar og barnavagnar komist þar fyrir.
‘*VM 9U