Morgunblaðið - 17.06.1980, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚNÍ1980
15
Jónatan Þórmundsson prófessor:
Hvers vegna Pétur?
öllum ber saman um, að barátt-
an fyrir forsetakosningarnar 29.
júní hafi verið venju fremur
drengileg og málefnaleg. Væri
óskandi, að eitthvað svipað gæti
gerzt, þegar við kjósum til Alþing-
is og sveitarstjórna. Er fólk loks-
ins farið að þreytast á öllum
gífuryrðunum, vanefndu loforðun-
um og rógburðinum? Til eru þó
þeir, sem jafnvel kvarta nú, vafa-
laust fólk, sem leitar fullkomleik-
ans. Ekki vil ég þó mæla bót því
örlitla broti af skrifum Péturs-
manna, sem umdeilanleg eru
vegna ummæla um meðframbjóð-
endur. Sumir hafa gaman af að
tönnlast á þessum skrifum og
nafnleysi þeirra, þótt úr því væri
strax bætt. í skrifum örfárra úr
herbúðum annars forsetafram-
bjóðanda hefur gætt nokkurrar
taugaveiklunar vegna ímyndaðra
rógskrifa um frambjóðandann. En
er ekki verið að fjarlægjast full-
komleikann og sýna fullmikið ger-
ræði, ef það er talið ámælisvert að
lýsa andstöðu við tiltekinn fram-
bjóðanda með því einu að tilgreina
sannanlegar staðreyndir án gífur-
yrða, ásakana eða móðgunarorða?
Ég hirði ekki að ræða frekar um
jafnómerk taugaveikiunarskrif og
hefi reyndar ekki áhuga á að fjalla
mikið um aðra frambjóðendur en
þann, sem ég styð.
Ég er einn af þeim, sem seint
tók ákvörðun. Ég hef því lengst af
verið í þeim stóra hópi, sem ekki
hefur ákveðið sig. Mér rennur
blóðið til skyldunnar að skýra það
einmitt fyrir þessum hópi, hvernig
mér tókst að komast að niðurstöðu
og velja Pétur J. Thorsteinsson.
Mér var ljóst, að allir frambjóð-
endurnir hafa sína kosti. Ég þekki
Guðlaug úr Háskólanum og að öllu
góðu. Gott gæti verið að fá konu í
forsetaembætti, þótt það atriði
eigi aldrei að ráða úrslitum. Ég er
sem sé þeirrar skoðunar, að sama
mælikvarða verði að leggja á
karla og konur, þegar um kjör eða
skipun í embætti er að ræða.
Albert gæti kannski, þegar það á
við, haft nokkurn hemil á stjórn-
málamönnum okkar, sem ég hef
takmarkað álit á.
En hvers vegna Pétur? Það var
reyndar svo um mig sem marga
aðra, að ég þekkti Pétur lítið í
upphafi kosningabaráttunnar og
Jónatan Þórmundsson.
einungis af afspurn. Hann hefur
aldrei verið að þenja sig í fjölmiðl-
um, heldur hefur hann stundað
störf sín í kyrrþey, jafnt hérlendis
sem erlendis. Hann var ekki mjög
þekktur í byrjun, eins og það var
nefnt, og hefur því átt talsvert
undir högg að sækja allan tímann.
En einmitt einurð þeirra hjóna og
baráttugleði, þótt á brattann væri
að sækja, hefur vakið aðdáun
mína og margra annarra. Pétur
hefur stöðugt verið að vinna á,
þótt á móti blési í fyrstu skoðana-
könnunum, og hann hefur sýnt
það þrek, þrautseigju og æðru-
leysi, sem þjóðhöfðingi þarf að
hafa til að bera á úrslitastundum.
Pétur J. Thorsteinsson hefur
hlotið langa og djúptæka starfs-
reynslu í utanríkisþjónustunni og
hefur gegnt störfum sínum þar af
sérstakri hæfni og samvizkusemi.
Um það verður ekki deilt. Hvers
eðlis eru þessi störf og hvaða
yfirburði skapa þau Pétri ásamt
hæfileikum hans í embætti for-
seta? Pétur er þaulvanur að um-
gangast þjóðhöfðingja og forystu-
menn annarra þjóða, skiptast á
skoðunum við þá og kynna þeim
hagsmunamál íslendinga. Þótt
sendiherrar dveljist langdvölum
erlendis, fylgir það starfi þeirra
að vera vel heima í öllu, sem gerist
á Fróni, og kunna góð skil á sögu
þjóðarinnar, atvinnuháttum og
stjórnmálaþróun. Pétur hefur
hlotið áratuga þjálfun í að haga
orðum sínum eins og við á hverju
sinni, og beita frábærri mála-
kunnáttu sinni, orðfimi og sann-
færingarkrafti, svo að íslandi er
sómi að á erlendri grund. Pétur
hefur hitt fjölda fólks af ýmsum
stéttum, þjóðernum og trúar-
brögðum og kynnzt högum þeirra
og lífsviðhorfum af eigin raun. Ég
er þess fullviss, að allt hefur þetta
þroskað með Pétri óvenjumikla
víðsýni og þekkingu á málefnum
eigin þjóðar og annarra þjóða,
sern og nauðsynlega gætni og
háttvísi, en jafnframt festu og
einurð í samskiptum við íslenzka
og erlenda stjórnmálamenn.
I kosningaskrifum að undan-
förnu hefur talsvert verið rætt um
verkefni forseta íslands og vald-
svið samkvæmt lögum og í reynd.
Deilt hefur verið um, hvort æski-
legt sé, að væntanlegur forseti
notfæri sér í ríkari mæli en fyrri
forsetar það vald og þau áhrif,
sem hann hefur í embættis nafni.
Hvort sem breytingar verða gerð-
ar á forsetaembættinu í stjórn-
skipunarlögum eða ekki, hlýtur
það að teljast óæskilegt, að sam-
einingartákn þjóðarinnar taki
opinberlega afstöðu í viðkvæmum
deilumálum landsmanna, t.d.
varðandi kjaramál eða utanrík-
ismál, nema brýna nauðsyn beri
til við óvenjulegar aðstæður. Hins
vegar gæti reynsla og starf forseta
nýtzt enn betur í þágu þjóðarinnar
en nú, ef hann beitti sér meira að
því að vinna Islendingum og
íslenzkum hagsmunum skilning og
brautargengi erlendis, t.d. í mark-
aðsmálum, samgöngumálum og
fiskveiðimálum. Þjóðhöfðingi lít-
illar þjóðar gæti á ýmsan hátt
stuðlað betur að kynningu þessara
hagsmunamála, t.d. í heimsóknum
og í viðtölum við fréttamenn, en
stjórnmálamenn og embættis-
menn ríkisstjórna. Énginn hefur
meiri þekkingu, yfirsýn og reynslu
varðandi slík hagsmunamál ís-
lendinga erlendis en einmitt Pétur
J. Thorsteinsson.
Ég skora á ykkur, sem hafið
ekki tekið afstöðu enn að fylkja
ykkur um Pétur og tryggja honum
sigur 29. júní.
Guölaugur og Kristín veröa á fundi í
iþróttaskemmunni
Akureyri
miövikudaginn 18. júní kl. 21.00.
Fundarstjóri: Knútur Otterstedt.
Ávörp: Steindór Steindórsson, fyrrum skólameistari,
Gísli Jónsson, menntaskólakennari,
Séra Pétur Þórarinsson,
Guörún Lárusdóttir, húsmóöir,
Jón Baldvin Halldórsson, háskólanemi.
Elín Sigurvinsdóttir, óperusöngkona syngur nokkur
létt lög. Hljómsveit Tónlistarskólans leikur.
Akureyringar — Eyfirðingar — nærsveitamenn
fjölmennum
Stuöningsmenn.
aövart....
... meö nýju 26“ sjónvarpstæki á ótrúlega
hagstæðu verði.
Staögreiösluverö: 834.385
Kynnist litgæöum tækjanna á verzlunum okkar
Sætúni 8 og Hafnarstræti 3.
Philips svíkur ekki lit.
heimilistæki hf
HAFNARSTRÆTI 3 - 20455 — SÆTUN 8 — 15655