Morgunblaðið - 21.06.1980, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. JÚNÍ1980
17
framkvæmdirnar við virkjunina en
fyrst var komið við á skrifstofum
Landsvirkjunar. Þar heilsaði Vigdís
upp á starfsfólkið og leit meðal
annars inn á fund hjá verkfræðing-
um, sem voru að ræða gang virkjun-
arframkvæmdanna. Þá var hópur-
inn búinn út með hjálma og fram-
kvæmdirnar skoðaðar. Vigdís ræddi
við starfsmennina, þar sem þeir
voru við vinnu og von bráðar var
hún komin upp í heljarstóran krana
og einn starfsmannanna útskýrði
fyrir henni, hvernig slíkum farar-
tækjum væri stjórnað.
Vigdísi og fylgdarmönnum henn-
ar var boðið í mat í einu mötuneyta
Landsvirkjunar og var það þriðja
mötuneytið, sem hún heimsótti við
Hrauneyjafoss. Réttur dagsins var
saltkjöt og baunir. Vigdís gekk milli
manna og heilsaði en hélt enga ræðu
þarna, heldur spjallaði við fólkið
undir borðum. „Sestu bara hjá þeim,
sem þér líst best á,“ sagði eldri
maður og Vigdís tók hann á orðinu
og settist við hlið hans og gæddi sér
á baununum. Matartíminn hjá
starfsfólkinu við Hrauneyjafoss er
ekki langur og Vigdís varð því að
hafa hraðann á. Hún átti enn eftir
að heimsækja eitt mötuneyti og var
það jafnframt siðasti viðkomustað-
urinn við Hrauneyjafoss. Heldur
var farið að fækka í matsalnum hjá
Fossvirkja þegar Vigdísi bar að, en
fyrst heilsaði hún starfsfólkinu í
eldhúsinu. Nokkur almenn orð um
tilefni heimsóknarinnar urðu að
nægja en einnig fór Vigdís á milli
borða og heilsaði. Starfsfólkið við
Hrauneyjafoss var kvatt og Helga
Bjarnasyni þökkuð leiðsögnin, en
næst lá leiðin á Búrfellsvirkjun.
„Sérfræðingar í
íslenskum baksvip“
„Ég held ég verði að kalla þetta
samkomu," sagði Ásólfur Pálsson,
þegar hann bauð Vigdísi velkomna á
stuttan fund, Sem haldinn var í
mötuneytinu í Búrfellsvirkjun.
Starfsfólkið hafði safnast þar sam-
an enda skammt í kaffitíma. Vigdís
var þarna reyndar á heimavelli, ef
svo má komast að orði, því eins og
Ásólfur minnti á, er hún að hluta
alin í Gnúpverjahreppi. „Okkur
finnst við eiga eitthvað í henni
Vigdísi," sagði Ásólfur og gaf Vig-
dísi orðið.
Vigdís flutti stutta ræðu og ræddi
meðal annars um kynni sín af
íbúum Gnúpverjahrepps og völd
forseta íslands.
Hún sagðist hafa eignast fjöldann
allan af íslendingum að ævifélögum
á ferðalögum sínum um landið að
undanförnu. „í leikhúsinu hef ég
alltaf staðið aftast." sagði Vigdís,
„og ég er orðin sérfræðingur í
íslenskum baksvip. En eftir þessi
ferðalög þekki ég Islendinga í bak og
fyrir. Eg vildi gjarnan geta komið
öllu, því sem þetta fólk hefur sagt
mér á prent og það yrði þá ævisaga,
sem héti „Árið, sem ég var í
forsetaframboði" og yrði minnst 11
bindi. Ég á líka fjölda stjórnmála-
manna fyrir vini og mun koma
þessari reynslu minni á framfæri
við þá.“
Starfsfólk Búrfellsvirkjunar bar
fram margar fýrirspurnir til Vig-
dísar svo sem um skoðanakannanir,
völd forseta íslands og einhver
spurði, hvort ekki væri gert of mikið
úr stjórnmálaþætti forsetaembætt-
isins. „Nei“, var svar Vigdísar við
þessari síðustu spurningu og hún
bætti við: „Við megum ekki gleyma
því mikilvæga hlutverki forsetans
að útnefna menn í ríkisstjórnir, er
Alþingi kemur sér ekki saman um
stjórn. Það er annað að forsetinn
situr ekki einn í Stjórnarráðinu með
hönd undir kinn eins og skákmaður
og hugsar næsta leik. Hann getur
leitað sér ráða hjá ýmsum mönnum
og þeir eiga að vera úr öllum
stéttum og stjórnmálaflokkum þjóð-
félagsins."
Margt fleira bar á góma svo sem
ferðalög forsetans út um land en
lengri gat viðdvölin i Búrfeilsvirkj-
un ekki orðið, því innan tíðar átti
Vigdís að vera mætt á fundi á Hellu.
Vigdís sagðist nú mega til með að
heilsa upp á starfsmennina, sem
voru á vakt í virkjuninni áður en
hún færi af staðnum.
Skammt fyrir ofan virkjunina var
stöðvað og þar heilsaði Vigdís upp á
starfsmann dýpkunarpramma
virkjunarinnar, en hann hafði kom-
ið gagngert í land til að hitta
frambjóðandann. Á leiðinni niður
Landssveit var komið við á bænum
Skarði og þar tók húsfreyjan Sigríð-
ur Theodóra Sæmundsdóttir á móti
frambjóðandanum. Ekki gafst þó
tækifæri til að þiggja veitingar á
skarði að þessu sinni og áfram var
haldið í rykmekkinum niður að
Hellu.
r
I kvennaríki á Hellu
í fundarsal Verkalýðshússins á
Hellu beið hópur fólks eftir Vigdísi.
„Það er góður siður að heilsa
fólki," sagði Vigdís, þegar hún veitti
þvf athygli að skrifstofur stuðnings-
manna tveggja mótframbjóðenda
hennar voru í Verkalýðshúsinu, og
hún barði að dyrum og heilsaði
mönnum sem voru að störfum á
kosningaskrifstofum Alberts Guð-
mundssonar og Guðlaugs Þor-
valdssonar.
Það var sannkallað kvennaríki á
síðdegisfundi á Hellu, því af nær 50
fundarmönnum voru aðeins 5
karlmenn. Konurnar sögðu að Hella
væri kvennabær, því karimennirnir
væru flestir að vinna einhvers
staðar fjarri heimilum sínum og
þannig væru margir við vinnu inn á
hálendinu við virkjunarfram-
kvæmdir. Þegar Vigdís hafði heilsað
fundarmönnum tillti hún sé á borð-
rönd fremst í salnum og spjallaði
stuttlega við fundarmenn. Hún
sagði, að sér þætti það merkilegt
hversu margir sjómenn væru
hlynntir framboði hennar. Senni-
lega væri það vegna þess að sjó-
Við Hrauneyjafoss ræddi Vigdis mcðal annars við starfsmenn við
vinnu sína. Hér sýnir einn starfsmanna henni, hvernig staðið sé að
stjórnun á heljarstórum krana, sem notaður er við framkvæmdirnar.
Vigdis notaði tækifærið til að líta í daghlöðin,
þegar hún staidraði við hjá starfsmönnum Búr-
fellsvirkjunar. „Ég er mun skárri á mynd en í
raunveruleikanum," varð Vigdisi að orði, þegar
einn starfsmannanna benti á mynd af henni i einu
dagblaðanna.
„Heyrðu Vigdis. hvað á ég að kalla þig, ef þú
verður forseti. Hann eða hún forsetinn,“ sagði
Hjörtur kokkur við Hrauneyjafoss Vigdísi.
mennirnir vissu hvers konurnar
væru megnugar, því þær þyrftu að
sjá einar um allt, þegar mennirnir
væru úti á sjó.
Vigdís sagði fundarmönnum,
hvernig framboð hennar hefði borið
að og frá ýmsu úr kosningabarátt-
unni. Hún sagðist ekki hafa hugleitt
fyrirfram þá miklu athygli, sem
framboð hennar hefði vakið erlendis
og hun væri sjálfsagt til samans
búin að eyða nokkrum dögum síð-
ustu vikur í að ræða við erlenda
blaðamenn. „Ég þurfti auðvitað að
kynna mér ýmislegt áður en ég lagði
út í þessa baráttu og ég held að
einhver besta bók, sem ég hef lesið
um æfina sé Stjórnskipun íslands
eftir Ólaf Jóhannesson," sagði Vig-
dís.
Konurnar á Hellu vildu gjarnan
fræðast um valdsvið forsetans og
Vigdís var spurð, hvort hún mundi
beita neitunarvaldi, yrði hún kjör-
inn forseti. „Ef ég verð valin til
forsetaembættisins og til þess kæmi
að ég þyrfti að undirrita lög, sem
þjóðin væri klofin um, þá mundi ég
íhuga það vel að bera slíkt undir
þjóðina. En valdið er vandmeðfarið
og við megum ekki gleyma því að
frelsið, þetta dásamlega frelsi, er
nokkuð sem við verðum að varð-
veita. Við þurfum agað frelsi, en
ekki taumlaust frelsi," sagði Vigdís.
Fundinum á Hellu lauk með því
að ein konan úr hópnum þakkaði
Vigdísi fyrir að hafa kjark til að
bjóða sig fram í forsetaembættið og
fundarmenn hylltu frambjóðandann
Á Hellu heimsótti Vigdis elliheimilið á staðnum og heilsaði upp á
vistmenn.
Vigdís heilsar starfsfólki í eldhúsinu í einu mötuneytanna við
Hrauneyjafoss.
með lófataki. Næsti viðkomustaður
Vigdísar var elliheimilið á Hellu og
þar heilsaði hún upp á vistmenn.
Nú gafst stund milli stríða. Þó
ekki löng, því klukkan níu átti að
hefjast fundur í félagsheimilinu
Hvoli á Hvolsvelli. Vigdís naut nú
gestrisni stuðningsmanna sinna á
Hellu og fyrst var Anna Bjarnason
heimsótt. Þar fékk Vigdís að skola
af sér ferðarykið og Carmen-rúll-
urnar voru hitaðar. Innan tíðar var
frambjóðandinn búinn að laga hár
sitt og hafa fataskipti. Áður en"
haldið var á Hvolsvöll var kvöld-
verður snæddur hjá Guðrúnu Har-
aldsdóttur.
„Þú yrðir dæmalaust
góð forsetafrú“
Félagsheimilið á Hvoli var orðið
þéttsetið rétt fyrir klukkan níu,
þegar Vigdís gekk í salinn en að
sögn Gríms Bjarndal kosninga-
stjóra Vigdísar á Suðurlandi voru á
fundinum milli 250 og 300 manns.
Jón Kristinsson bóndi í Lambey
setti fundinn en hann var jafnframt
fundarstjóri. Fyrst gerði Grímur
Bjarndal grein fyrir kosningastarfi
stuðningsmanna Vigdísar á Suður-
landi en síðan flutti gamall skóla-
bróðir Vigdísar, séra Páll Pálsson á
Bergþórshvoli ávarp. Hann ræddi
kynni sín af Vigdísi og skoraði á
viðstadda að gefa lýðveldinu, sem
um þcssar mundir væri 36 ára, góða
afmælisgjöf með því að kjósa Vig-
dísi Finnbogadóttur sem forseta
íslands. Næst flutti Sigríður Theo-
dóra Sæmundsdóttir, húsfreyja á
Skarði ávarp og sagðist ekki hafa
viljað trúa því að konur væru ekki
hæfar til allra starfa. „Við erum að
velja forseta," sagi Sigríður. „For-
setinn er sameiningartákn og full-
trúi okkar — forsetafrúin hefur
aldrei birst okkur öðru vísi en í
fylgd með manni sínum."
Þá var komið að ræðu Vigdísar
Finnbogadóttur. Fjallaði hún meðal
annars um vald forseta íslands.
„Það er Alþingi, sem heldur þéttar í
höndina á forsetanum en forsetinn í
hönd Alþingis," sagði Vigdís og
bætti því við að forsetinn væri eign
þjóðarinnar en þjóðin ekki eign
forsetans. Vigdís sagði að mikilvægt
væri að forsetinn gæti kynnt þjóð
sína vel á erlendri grund og tók
fram að Þorgeir Ljósvetningagoði
væri henni fyrirmynd að forseta
íslands.
Vigdís lauk ræðu sinni með því að
skora á stuðningsmenn sína að
ástunda drengskap í baráttunni og
nefna aldrei aðra frambjóðendur
nema til lofs, en ekki gæti þó skaðað
að lofa ónefnda konu eilítið meir.
Fleiri ávörp voru á dagskrá.
Guðrún Sigurðardóttir á Hvolsvelli
flutti Vigdísi ávarp sem ljóð, Sig-
urður Sigmundsson í Ey flutti ávarp
og Edda Karlsdóttir leikari á Berg-
þórshvoli flutti ættjarðarljóð eftir
Hannes Hafstein. Þá var komið að
almennum umræðum og í þeim tóku
til máls Bjarni Bjarnason, Árni
Arason bóndi á Helluvaði, Jón
Ólafsson bóndi í Eystra-Geldinga-
holti og séra Sváfnir Sveinbjarnar-
son á Breiðabólstað.
Fleiri kvöddu sér ekki hljóðs en
Vigdís spurði, hvort ekki væru
einhverjar fyrirspurnir, sem fólk
vildi bera fram. Þær létu þó standa
á sér og Vigdís sagðist þá vilja nota
tækifærið til að spyrja, hvort fund-
armönnum fyndist að það ætti að
auka vald forseta íslands. Fund-
armenn reyndust vera sammála
vigdísi um að ekki væri ástæða til
að auka vald hans. „Ég má til með
að segja ykkur eina sögu, sem
gerðist þegar ég var á ferð fyrir
norðan," sagði Vigdís, „en það var
maður, sem sagði við mig: „Vigdís
mín, ég get bara ekki kosið þig, því
þú ert einhleyp — en þú yrðir
dæmalaust góð forsetafrú.“ Fólkið í
salnum kunni greinilega að meta
þessa sögu og Vigdís þakkaði fólki
fyrir komuna og minnti á gjörðir
Bergþóru á Bergþórshvoli, og sagði
að það sakaði ekki að nefna að orðið
karlmennska væri kvenkyns orð.
Síðustu orðin á fundinum mælti
Jón í Lambey og sagði að það yrði
ánægjulegt ef fólki á þessum fundi
tækist ásamt fleirum að stuðla að
því að kona yrði í fyrsta sinn kjörin
í embætti forseta.
Klukkan var um hálf tólf, þegar
fundinum á Hvoli lauk og að baki 16
klukkustunda langt ferðalag og Vig-
dís átti þá eftir að fara til Reykja-
víkur. — t.g.