Morgunblaðið - 20.01.1981, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1981
17
Frihöfnin:
Starfsmenn fá greitt ákveðið
hlutfall af veltu og hagnaði
íslenzku atvinnulífi, enda var það
álitið meiri háttar afrek sjálf-
staeðismanna á viðreisnarárunum
að losa þjóðina við þetta milli-
færslukerfi, en það var forsenda
þess að viðreisnin náði árangri á
sínum tíma.
Dregið lítillega
úr skattahækkun
í efnahagsáætluninni er sagt, að
skattar verði lækkaðir sem svari
til 1,5% í kaupmætti lægri launa
og meðallauna. í útvarpinu sl.
miðvikudag sagði Ragnar Arnalds
fjármálaráðherra að nota ætti 7
milljarða kr. til þessarar svo
kölluðu skattalækkunar. Þeir pen-
ingar eru teknir úr sjóði, sem
myndaður er í fjárlögum, að
upphæð 11 milljarðar gamalla
króna. En er hér um skattalækkun
að ræða? Þegar svars er leitað við
þeirri spurningu, er rétt að hafa í
huga, að skattahækkun á föstu
verðlagi varð hér um bil 20
milljarðar gamalla króna í fjár-
lögunum. Með svokailaðri lækkun
skatta ætlar ríkisstjórnin að skila
til baka þriðjungi skattahækkun-
arinnar og telja síðan launþegum
trú um, að þannig hafi kaupskerð-
ingin verið bætt að nokkrum
hluta.
Dýrmætt tækifæri
fer forgörðum
Niðurstöður mínar eftir þessa
umfjöllun eru þessar helztar:
1. Til lagasetningar er gripið með
bráðabirgðalögum án lögboðins
samráðs við aðila vinnumark-
aðarins, vegna þess að ríkis-
stjórnin var svo veik að hún
treysti sér ekki til að fara
eðlilega leið í gegnum þingið.
2. Ekkert í bráðabirgðalögunum
er kristaltært nema kaupskerð-
ingin 1. marz. Öðrum atriðum
mátti ná fram án bráðabirgða-
laganna, enda eru þau ákvæði
sett í því skyni að kaupa
forystumenn verkalýðshreyf-
ingarinnar til fylgis við lögin.
3. Aðgerðirnar eru aðeins
skammtímaaðgerðir, sem auka
á vandann í loks ársins, nema
gripið verði til nýrra ráðstaf-
ana síðar á árinu.
4. Stigið er stórt skref aftur á bak
í atvinnu- og efnahagsmálum
með uppbótar- og millifærslu-
kerfinu, sem óhjákvæmilega
leiðir til versnandi lífskjara.
5. Sorglegast er, að gjaldmiðils-
breytingin er ekki notuð til að
ná haldgóðri viðspyrnu gegn
verðbólgunni. Þannig er dýr-
mætt tækifæri látið fara for-
görðum.
Hver er afstaða
þingflokksins?
Þingflokkur Sjálfstæðisflokks-
ins (allir nema ráðherrarnir og
Eggert Haukdal) samþykkti sam-
hljóða ályktun, þar sem bent er á,
að efnahagsaðgerðirnar séu ein-
ungis skammtímalausnir, sem
höggvi ekki að rótum verðbólgu-
vandans. í lok ályktunarinnar
segir:
„Þingflokkur sjálfstæðismanna
lýsir sig í grundvaliaratriðum
andvígan efnahagsáætlun ríkis-
stjórnarinnar og mun við af-
greiðslu bráðabirgðalaga um ráð-
stafanir til viðnáms gegn verð-
bólgu flytja breytingartillögur í
samræmi við stefnu Sjálfstæðis-
flokksins og styður því ekki bráða-
birgðalögin, eins og þau liggja
fyrir.“
í sjónvarpsþætti fyrir nokkrum
dögum kom upp sú furðulega
vígstaða, að ráðherrarnir, sem
settu bráðabirgðalög eftir að hafa
sent þingið heim, heimtuðu skýra
afstöðu forystumanna stjórnar-
andstöðunnar til efnahagsaðgerð-
anna og þó einkum bráðabirgða-
laganna. Svarið átti að vera já eða
nei við öllum pakkanum. Auðvitað
er ekki hægt að svara slíkum
spurningum fyrr en vitað er, hvort
og hvernig lögin breytast í með-
förum Alþingis og auk þess er allt
óljóst um framkvæmd aðgerð-
anna. Til að nefna nokkur atriði
um hugsanlegar breytingartillög-
ur má í fyrsta lagi benda á, hvort
ljóst sé, að verðstöðvun falli niður
1. maí og frjáls verðlagning taki
við. I öðru lagi er varla við því að
búast, að Alþingi ákveði verðbóta-
vísitölu út fyrir samningstímabil-
ið. í þriðja lagi viljum við sjá lista
yfir niðurskurðarhugmyndir ríkis-
stjórnarinnar í ríkisfjármálum og
teljum að Alþingi eigi að sjálf-
sögðu að fjalla um þær. Og í fjórða
lagi er allt óvíst um framkvæmd
vaxtaákvæðisins.
Breytingartillögur sjálfstæð-
ismanna verða lagðar fram á þingi
og afstaða til laganna verður
tekin, þegar endanlega verður
ljóst hver niðurstaðan verður.
Hvað hefði Sjálfstæð-
isflokkurinn gert?
Afstaða flokksins að öðru leyti
til verðbólguviðnáms er ljós og
hefur legið fyrir frá síðustu kosn-
ingum. Við teljum, að til þess að
hægt sé að ná tökum á verðbólg-
unni jnirfi þrjú atriði að vera í
lagi. I fyrsta lagi ríkisfjármálin, í
öðru lagi má peningamagn í um-
ferð ekki fara yfir ákveðin mörk
og í þriðja lagi getur það ekki
gengið til lengdar, að launahækk-
anir séu sjálfkrafa í takt við
verðhækkanir.
Eins og flestir fundarmenn
muna, hafnaði Sjálfstæðisflokkur-
inn niðurtalningarleiðinni, enda
hefur komið í Ijós, að hún er
gagnslaus í reynd. Við vildum
ráðast að rótum meinsins með
snöggu átaki á síðasta ári, sem
auðvitað hefði kostað sársauka um
sinn, en hefði skilað raunhæfum
árangri, þegar til lengri tíma var
litið. Það hefur tekið ríkisstjórn-
ina ellefu mánuði að ákveða efna-
hagsaðgerðir, sem einungis leiða
til þess, að við hjökkum í sama
farinu. Sjálfstæðisflokkurinn
lagði hins vegar áherzlu á, að
gripið væri til aðgerða strax, þar
sem ríkisútgjöld yrðu skorin stór-
lega niður, og gengið yrði stöðvað
eftir að fiskverð væri ákveðið,
sjálfvirkar vaxtabreytingar af-
numdar, en vaxtaákvörðunarvald-
ið fært til peningastofnana og
víxlgengi verðlags og launa stöðv-
að.
I framhaldi af þeim aðgerðum
vildum við bæta lífskjörin með-
auknu athafnafrelsi þ.á m. frjálsu
verðlagi, sem að okkar dómi lækk-
ar vöruverð. Við vildum lækka
skatta og auka þannig ráðstöfun-
artekjur. Þá vildum við móta
atvinnustefnu byggða á arðsemis-
grunni og efna til stórátaks til að
nýta innlendar orkulindir til stór-
iðju.
Þessa stefnu Sjálfstæðisflokks-
ins er fróðlegt að bera saman við
stefnu ríkisstjórnarinnar, sem
hefur stóraukið ríkisútgjöldin og
hækkað skatta og fest gengið áður
en fiskverð er ákveðið. Ríkis-
stjórnin fylgir stefnu Alþýðu-
bandalags í verðlagsmálum og
stendur að fjölgun togara, sem
auðvitað rýrir lífskjörin á sama
hátt og aðgerðarleysið í orkumál-
um. Þessi undansláttarstefna er
beint framhald af stefnu vinstri
stjórnarinnar og hefur leitt til
þess að þjóðarframleiðsla á mann
(hagvöxtur) hefur minnkað ört á
síðustu árum. Og enn stefnir í
samdrátt m.a. sökum þess, að ekki
er hægt að reka iðjuverin með
fullum afköstum vegna orku-
skorts.
Fjallið tók jóðsótt
og fæddist lítil mús
Að vel yfirlögðu ráði setti ríkis-
stjórnin sér háleit markmið í
stjórnarsáttmálanum. Það tók
hana 11 mánuði að velta fyrir sér,
hvernig hún gæti notað gjaldmið-
ilsbreytinguna til að styrkja verð-
gildi íslenzku krónunnar. Fjallið
tól jóðsótt og fæddist lítil mús.
Niðurstaðan varð sú, að hún ákvað
að setja sér það mark að leiðrétta
misgengið, sem hefur orðið af
hennar völdum í íslenzku efna-
hagslífi. Tilgangurinn með efna-
hagsaðgerðum ríkisstjórnarinnar
er ekki annar en að hjakka í sama
verðbólgufarinu. Árangurinn er sá
einn að slökkt er í verðbólgubál-
inu, sem stjórnin kveikti sjálf,
með aðgerðar- og úrræðaleysi sínu
á síðasta ári. Það er út af fyrir sig
þakkarvert.
UM siðustu áramót var tekið upp
breytt rekstrarfyrirkomulag í
Fríhöfninni á Keflavikurflug-
velli. í samtali við Guðmund K.
Jónsson. sem ráðinn hefur verið
framkvæmdastjóri fríhafnarinn-
ar, kom fram að nýja rekstrar-
fyrirkomulagið feli i sér að
starfsmenn eru á föstum mánað-
arlaunum en í stað þess að fá
greiddar ýmsar aukatekjur s.s.
yfirvinnu, vaktaálag. útköll o.fl.
samkvæmt kjarasamningum, fá
þeir nú greitt ákveðið hlutfall af
veltu og hagnaði.
Guðmundur var spurður hvort
það myndi þá koma niður á
starfsmönnum ef tap yrði á
rekstrinum. „Þetta fyrirtæki er
rekið á þeim grundvelli að-ég held
að varla geti orðið um tap að
ræða,“ sagði Guðmundur. „Við
höfum allavega ekki gert ráð fyrir
þeim möguleika." Við rekstrar-
breytinguna var starfsmönnum
fækkað og starfar nú 31 maður í
Fríhöfninni, en voru 37 áður.
Meðal þeirra starfsmanna sem
látið hafa af störfum hjá fyrir-
tækinu eru Ólafur Thordarsen,
fyrrverandi framkvæmdastjóri
þess, og Ágúst Ágústsson, fjár-
málastjóri. Guðmundur kvað nýja
HJÁ sjónvarpinu er í undirbún-
ingi gerð spurningaþátta. sem
væntanlega yrðu á dagskrá siðar
í vetur. Áð sögn Tage Ammen-
drup hefur verið rætt við þá
Trausta Jónsson veðurfræðing og
Guðna Kolbeinsson íslenzkufræð-
ing og þeir beðnir að hafa umsjón
með slikum þáttum. ef gerðir
yrðu.
rekstrarfyrirkomulagið hafa
reynst vel það sem af væri, þó
væri ekki búið að leysa ýmis
innanhúsvandamál að fullu.
Tage sagði að umræður væru í
gangi um hvernig og hvenær
staðið yrði að gerð þáttanna, en
þar eins og annars staðar í rekstri
sjónvarpsins gæti fjármagns-
skortur hamlað. Hann sagði
Trausta og Guðna hafa tekið vel í
hugmyndina og myndu þeir hafa
umsjón með þáttunum, ef af þeim
yrði.
Erþérsama %
/hver/uþú s/turr
CHRYSLER
PLYMOUTH
é
árgerð 1979 með ölllu. Verð ca. 128.000.-
Það er fljótlegast að telja upp þá aukahluti,
sem eru ekki í þessum hílum.
Hill fullkomni bíll.
DODGE
árgerð 1980. 4. d. Verð ca. 105.000.-
3. d. - 024 HATCHBACK. Verð ca.
119.500.- Vél 104 ha. Framhjóladrifjnn,
sjálfskiptur, mjög kraftmikill en eyðir
samt ekki nema 8,5 lítrum í hcejarakstri.
TALBOT
SIMCA
1100 LE árgerð 1980. Verð ca. 59.000,- TALBOT
Þennan þrautreynda rally-bíl er óþarft að
kynna Islendingum. Hann er með undir-
vagn, sem hcegt er að lcekka eða hcekka á
örfáum mínútum.
Ath: að enginn fólksbíll kemst jafnlangt í
snjó, ogSIMCA 1100.
PREMIER
STATION
árgerð 1980. Verð ca. 138.000,-
Þessir lúxusbílar eru með öllumfáanlegum
aukahlutum, og meira að segja Stereo-
útvarpi m. kassettutceki og DOLBY-
SYSTFM.
TALBOT
HORIZON
árgerð 1980. Verð ca. 75.000 - og 79.500.-
Framhjóladrifinn kraftmikill verðlauna-
bíll margfaldur sigurvegari, vegna
hönnunar og gceða. Margir hafa reynt að
líkja eftir Horizon en enginn þeirra hefur
hlotið viðurkenningu á heimsmarkaðinum
VARIST EFTIRLÍKINGAR.
KAUPIÐ HORIZON.
ByÓur nokkur betur t
SIMCAtröiiið
1100 VF2 Sendibíll árgerð 1980. Verð ca.
59.500.- Húsbóndaholla TRÖLLIÐ sem
hefur þjónað fjölda fyrirtcekja af mikilli
prýði í mörg ár.
Stillanlegur fjaðrabúnaður, mjög spar-
neytinn. HANN ER DUGLEGRI í
SNJÓ EN AÐRIR SFNDIBÍLAR.
»aí Wfökull hf.
Ármúla 36 Sími: 84366
Spumingaþættir
í undirbúningi
hjá Sjónvarpinu