Morgunblaðið - 30.04.1981, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1981
39
skoti í hnakkann heldur með pomp
og prakt, aftökusveit og allt. Eric
brosti að minningunni, hýr til
augnanna og mildur í framan af
marijuhananu.
En það kom ekki til aftökunnar,
sagði Eric. Mugabe kom til Zim-
babwe frá Mozambik, þetta var á
dögum bráðabirgðastjórnarinnar
undir Soames.
Já, Mugabe kom í heimsókn í
fangelsið og heilsaði okkur kamm-
erötunum með handabandi og
lofaði að frelsa okkur innan viku.
Og hann stóð við það. Mjög góður
maður Comrade Mugabe.
Eric hélt áfram og tróð í þriðju
pípuna. Ég vann fyrir Comrade
Mugabe fyrir kosningarnar, það
var gaman. Eric var eitt bros og
bróðir hans var kímileitur yfir
sadsapottinum.
Zimbabwe er sjálfstætt núna,
síðan 18. apríl 1980, sagði Eric
hreykinn. En því miður finnst fólk
sem vill lýðveldinu allt hið versta.
Eins og til dæmis ZIPRA-herinn í
Bulawayo, menn Joshua Nkomo.
Nú iangar mig mest að fá að
komast suður og drepa þá, það
ætti að skjóta Nkomo í hnakkann.
Við sátum fram á nótt og átum
sadsa og reyktum gras og hlustuð-
um á rispurnar á plötunum. Þeir
sögðu ótal sögur úr stríðinu. Af
hryðjuverkum og grimmdarverk-
um Rhodesian Security Forces og
aðallega sérdeildarinnar, Selous
Scouts, sem að sögn tók gömlu
þýsku SS langt fram hvað ódæði
snertir.
Loks þegar við vorum fullsaddir
af reyk og sadsa og hrollvekjandi
stríðssögum var lagst til svefns.
Þeir þjöppuðu sér saman i rúmið
sitt, ég breiddi úr mér á gólfið.
Eftir góðan nætursvefn varð ég
þeim samferða í troðfullum vagn-
inum niður í bæ. Þeir voru á leið
til bragganna, ég bara á leið ofan í
bæ.
Við kvöddumst með virktum og
framundan var iðjulaus dagur
hvað mig snerti. Eftir smágöngu-
túr um hverfið kringum rútubíla-
stöðina rakst ég á skilti þar sem
stóð Trade Union.
Ég stakk inn nefinu, forvitinn
sem gefur að skilja, því ég er
gamall Dagsbrúnarmaður, og
langaði til að vita hvernig Zim-
babweanskir Jakar líta út.
Myndarleg kona á svörtu pilsi
og blárri blússu tók á móti mér.
Þegar hún spurði um erindi mitt
kvaðst ég vilja fræðast um verka-
lýðshreyfinguna í Zimbabwe.
Það var auðfengið og hún vísaði
mér inn til framkvæmdastjórans,
og svo ánægjulega vildi til að
framkvæmdastjórinn var enginn
annar en litli bróðir forsætisráð-
herrans, Mister Albert Mugabe.
Albert Mugabe var hinn mynd-
arlegasti maður, klæddur jakka-
fötum og með bindi. Það glitti á
risastóra safírhnappana sem
héldu saman skyrtuermunum.
Hann svaraði spurningum mínum
greiðlega og gaf sér góðan tíma
þrátt fyrir að hann væri greini-
lega upptekinn.
Albert Mugabe sagði að verka-
lýðshreyfingin hefði verið illa
skipulögð fyrir sjálfstæðið, en hún
væri óðum að braggast. Nú flykkt-
ist fólk í Unionið en áður var það
illa séð að verkafólk væri í skipu-
lögðum samtökum. Erlendu stór-
fyrirtækin, svo sem eins og hið
illræmda Anglo-American víluðu
ekki fyrir sér að láta drepa
agenta, og þeir sem unnu við
fyrirtækin voru reknir ef þeir voru
grunaðir um að vera Union-með-
limir.
En núna eru stórfyrirtækin
neydd til að samþykkja verkalýðs-
félög og kjörin hafa lítillega batn-
að þetta eina sjálfstæðisár. En
það á samt langt í land ennþá.
Lögboðin lágmarkslaun innan iðn-
aðar og verslunar eru Zimbabwe
$80 á mánuði (eða um 800 nýkrón-
ur). Að vísu gildir það eins um
karlmenn, konur eru iðulega á
25% lægra kaupi þrátt fyrir að
þær vinni sömu störf. Fyrir frelsið
var venjulegt kaup á bilinu
Z$12—15, sagði Mugabe mér.
Trade Union hefur flestar
greinar innan sinna vébanda en
námuverkamenn standa samt
utan samtakanna. Mugabe sagði
að algeng laun svartra í námunum
væru um Z$45, en hvítir fengju um
Z$500—600.
Það gengur hægt að jafna bilið,
andvarpaði Mugabe og það er
erfitt að útskýra ástandið fyrir
venjulegu verkafólki. Fólkið gerir
sér miklar vonir og sumir ætlast
til að allt breytist á einum degi, en
það er því miður ekki hægt. Leiðin
til jafnaðar er grýtt og erfið og
Zimbabwe er ríkulega háð erlendu
kapítali. Við verðum að forðast að
styggja þá háu herra ef við ætlum
að forðast efnahagslegt hrun eins
og í Mozambik.
Annars stendur ástandið í nám-
unum til bóta. Verkamenn hafa
verið í verkfalli og kaupið á að
hækka upp í Z$85 í maímánuði
næstkomandi.
En hvernig er með tryggingar
og þjónustu?
Ja, flest verkafólkið er réttinda-
laust í þeim efnum. Það hefur
engin réttindi á eftirlaunum. En
allt er í framfaraátt. Nú hafa allir
sem hafa minni mánaðarlaun en
Z$150 rétt á ókeypis sjúkrahúsvist
og læknishjálp, áður kostaði heim-
sókn til læknis Z$20, sem er að
sjálfsögðu ofviða landbúnaðar-
fólki og þjónustuliði sem ekki fær
meira en Z$30 á mánuði.
Hvað með skóla?
Nú eru skólar opnir öllum, áður
fyrr var skólaskylda aðeins fyrir
hvít börn, ég get nefnt sem dæmi
að árið 1976 var helmingur
svartra undir fimmtán ára aldri,
það er um 3,3 milljónir. Af þeim
voru aðeins rúmlega átta hundruð
þúsund í barnaskóla, svo þú sérð
að ástandið var ekki beysið. Að-
eins um það bil hálft prósent sótti
unglingaskóla.
Það er þá nóg að gera í
skólamálum hér í Zimbabwe?
Já, það má segja, við erum í óða
önn að bæta úr þörfinni, en það
kostar peninga, svaraði A. Mug-
abe og yppti öxlum. En þetta á
vonandi eftir að lagast.
Og verkafólk getur hlakkað til
betri tíma?
Já, ég er bjartsýnn á það. Trade
Union er aðeins nýlega komið á
laggirnar, það eru mörg verkefni
framundan, en fyrst er að koma
skipulagi á hreyfinguna. Við eig-
um eftir að koma okkur í samband
við erlend verkalýðssamtök, það
er næst á dagskránni.
Mugabe var tíðlitið á gullúrið
sitt og síminn truflaði, á dyrnar
bönkuðu ungir menn sem óskuðu
viðtals. Einn fótalaus, annar laus
við handlegginn, þriðji blindur.
Ég kunni ekki við að tefja
Mugabe lengur og kvaddi og bað
fyrir hjartans kveðjur til bróður
hans. Við kvöddumst með handa-
bandi.
Pamberi ne Chimurenga!
Pamberi ne ZANU-PL!
Pamberi ne Prime Minister
Comrade Robert Mugabe!
Endir
stofnanir t.d. dagvistarheimili
sem má líta á sem einkenni á
þessari þróun og breytingum á
þjóðfélaginu. Öllum ætti að vera
ljós þessi þróun, og verður henni
vart snúið við meðan fjölskyldan
virðist þurfa á því að halda að
báðir foreldrar vinni utan heimilis
eins mikið og raun ber vitni.
Eiga öll börn kost á að
vera á dagvistarheimili?
Dagvistarheimili hafa lengst
framan af aðeins verið opin svo-
kölluðum forgangshópum þ.e. ein-
stæðum foreldrum og náms-
mönnum, þó hafa leikskólar getað
tekið við fleiri hópum. Nú nýlega
var gerð sú breyting að allir
foreldrar, úr hvaða hóp sem þeir
eru, geta sótt um rými fyrir börn
sín á dagheimili, en til að byrja
með er um að ræða 10% rými af
heildarfjölda.
Dagvistarheimili eiga að sjálf-
sögðu að vera opin ölium börnum
og eiga að miðast við það að þau
séu rekin barnanna vegna sem
góðir uppeldisstaðir.
Hvert er aðalmarkmið
með dagvistarheimilum?
I lögum um rekstur og byggingu
dagvistarheimila segir að mark-
mið með starfsemi dagvistarheim-
ila sé nað gefa börnum kost á að
njóta handleiðslu sérmenntaðs
fólks í uppeldismálum og búa
þeim þau uppeldisskilyrði er efli
persónulegan og félagslegan
þroska þeirra". Löggjöfin leggur
áherslu á að dagvistarheimili eigi
að vera uppeldisstofnun en ekki
geymslustofnun fyrir börn meðan
foreldrar þeirra eru við önnur
störf.
í fóstrumenntuninni er lögð
áhersla á að uppeldisstarfið á
dagvistarheimilum örvi alhliða
þroska barna þ.e. tilfinninga-,
félags-, vitsmuna- og hreyfiþroska
og búa börnin þannig sem best
undir þá framtíð sem bíður þeirra.
Hvernig er hægt
að tryggja aö markmiðin
séu haldin?
Ekki er nóg að fóstran geri sér
grein fyrir hlutverki sínu og að
lögin séu jákvæð í garð barnanna
á dagvistarheimilum. Skilningur
þarf einnig að vera fyrir hendi,
bæði hjá almenningi og rekstrar-
aðilum. Tryggja þarf að nóg sé af
menntuðu starfsfólki og vinnu-
skilyrði séu þannig að hægt sé að
uppfylla þær kröfur sem gerðar
eru til þessara staða.
Skilningur atvinnurekenda á
þáttöku foreldra þarf að vera fyrir
AÐRIR vortónleikar Tónlistar-
skóla Rangæinga verða i Ilellu-
biói i kvöld og hefjast klukkan
20:30. Fyrstu tónieikarnir voru i
Njálshúð i gærkvöidi og þeir
þriðju verða að Hvoli, annað
kvöld. Barnakór skólans heldur
svo vortónleika sina að IIvoli 14.
mai n.k. og að þeim loknum fer
kórinn i söngferð til Hveragerð-
hendi því ekki má gleyma því að
dagvistarheimili eru rekin sem
viðbót við uppeldishlutverk for-
eldranna. Það þarf að gera for-
eldrum kleift að hafa góð sam-
skipti við dagvistarheimili barns-
ins. Þessir tveir aðilar eiga að sjá
um uppeldi og velferð barnsins og
það er þjóðfélaginu mikilvægt að
vel takist til. Til þess að foreldrar
geti þetta þurfa þeir að hafa
sveiganlegan vinnutíma án þess
að tekjur þeirra skerðist.
Nú er búið að leggja fyrir
borgarstjórn tillögu um að á
næstu 10 árum eigi að reisa 3 ný
dagvistarheimili á ári hverju hjá
Reykjavíkurborg. Ekki er nóg að
vera með fagrar áætlanir í gangi
ef ekki fæst faglært fólk til starfa.
Þess vegna þarf að bæta kjör
fóstra og huga betur að starfsað-
stöðu þeirra er við viljum búa sem
best að þeim einstaklingum sem
erfa eiga landið okkar, því lengi
býr að fyrstu gerð.
Starfshópur inna
Fóstrufélagsins.
is, Reykjavikur, Hafnarfjarðar
og Suðurnesja.
Nemendur í Tónlistarskóla
Rangæinga voru í vetur 213 tals-
ins og fastráðnir kennarar 4 auk
skólastjóra, Sigríðar Sigurðar-
dóttur, og stundakennarar 7.
Formaður skólanefndar er Sigurð-
ur Haraldsson Kirkjubæ. Kennt er
á sjö stöðum i sýslunni.
Vortónleikar Tónlist-
arskóla Rangæinga
Olína B. Rasmus-
son - Kveðjuorð
Enn einu sinni hefur skarð verið
höggvið í gamla kvenskátahópinn.
Okkar kæra, góða Lína Rasmus-
son er farin heim, eins og við
skátar segjum. Hún lést þann 18.
apríl sl. tæplega 76 ára að aldri.
Aldrei fundum við til þess að
aldurinn væri farinn að þjaka
hana, þó gekk hún ekki heil til
skógar hin síðustu ár. En henni
var ekki lagið að tala um sig og sín
vandamál.
Hún gekk ung í skátaregluna og
hafði einlægan áhuga á skáta-
starfinu. Hún vann störf sín á
hljóðlátan og hlýlegan hátt, og
ætíð var hún alúðleg og þægileg í
viðmóti. Já, mörg sporin og hand-
tökin hefur hún átt í skátastarf-
inu í öll þessi ár.
Hennar aldurshópur er nú óðum
að hverfa, og er það lífsins gangur.
Maðurinn rennur sitt skeið, og á
sinn takmarkaða tíma hér á jörð. í
vinahópi er þó alltaf söknuður
þegar einn og einn hverfur á brott,
þó svo maður viti að þessi brottför
var óumflýjanleg. En minningin
um góða félagskonu varpar ætíð
ljóma á sorgarskuggann, og svo er
nú, þegar við skátasystur kveðjum
Línu og þökkum henni gott og
ánægjulegt samstarf um margra
ára bil.
Við vottum fjölskyldu hennar
innilega samúð okkar og biðjum
henni allrar blessunar.
Með skátakveðju frá skátasystr-
unum í Félagi eldri kvenskáta.
Kristín Friðsteins-
dóttir - Minningarorð
í dag, fimmtudaginn 30. maí,
verður borin til hinstu hvílu frá
Fossvogskirkju, Kristín Frið-
steinsdóttir, Bergstaðastræti 12,
en hún andaðist á Landakotsspít-
ala aðfaranótt sumardagsins
fyrsta. Kristín var fædd í Reykja-
vík 27. júlí 1896. Foreldrar voru
hjónin Astríður Hannesdóttir og
Friðsteinn Jónsson.
Kristín bjó alla sína hjúskap-
artíð, eða frá því er hún giftist
Einari Gíslasyni málarameistara,
14. desember 1918, að Bergstaða-
stræti 12. Einar andaðist 1978.
Tengdamóður minni, Kristínu,
kynntist ég fyrst árið 1939, er ég
giftist dóttur hennar, Ástu, og
höfðum við því þekkst í um 40 ár.
Ekki hefði það verið Kristínu að
skapi, að ég eða aðrir skrifuðu lof
um hana látna, enda var hún ein í
þeim stóra hópi ágætisfólks, sem
vinna störf sín í kyrrþey og
stærstu afrekin eru oft unnin
þannig.
Hannyrðir voru tómstundastörf
Kristínar og bera listræn hand-
brögð hennar þess fagurt vitni,
þar sem munir frá henni, bæði
stórir og smáir, prýða heimili
ættingja og kunningja þeirra.
Minnisstæð mun Kristín vera
lærlingum þeim, er stunduðu mál-
aranám hjá Einari, enda kynntust
þeir vel þeim góða eiginleika
hennar að láta gott af sér leiða og
gera öðrum gott.
Við andlát Kristínar þá rifjast
margt upp og við þær endurminn-
ingar verður efst í huga minningin
um góða konu, sem öllum gerði
gott og var best, er af einhverjum
ástæðum einhver þurfti á hjálp
hennar að halda.
Börn Kristínar, Gísli og Ásta,
kveðja góða móður og barnabörn-
in sex og barnabarnabörnin 14
kveðja ömmu og langömmu, því
nú er skarð fyrir skildi.
Óskar Ólason
Stjórn skáksambands
Noregs undirritar
„Korchnoi-ályktunina“
STJÓRN Skáksambands Nor-
egs heíur sent Einari S. Ein-
arssyni, forseta Skáksam-
bands Norðurianda, sam-
þykki sitt og undirskrift und-
ir ályktunartillögu þá, sem
Einar lagði fram á siðasta
stjórnarfundi Skáksambands
Norðurlanda um það, að að-
stæður Karpovs og Korchnois
geti ekki talizt jafnar meðan
fjölskylda þess siðarnefnda
fær ekki að fara frá Sovét-
ríkjunum.
Einar S. Einarsson sagði í
samtali við Mbl., að þau til-
mæli sem stjórn Skáksam-
bands Norðurlanda hefði beint
til stjórna aðildarsamband-
anna hefðu verið í þá veru, að
þær tækju afstöðu til ályktun-
arinnar fyrir miðjan maímán-
uð, en nú hefði sér borizt bréf
frá stjórn Skáksambands ís-
lands, þar sem hún tilkynnti,
að hún vildi leggja málið fyrir
aðalfund Skáksambands ís-
lands, sem halda á 30. maí.
Einar kvaðst ekkert hafa
heyrt ennþá frá stjórnum
danska, sænska, finnska eða
færeyska skáksambandsins
um málið.