Morgunblaðið - 30.03.1982, Síða 16

10 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. MARZ 1982
Tónlistarskólinn
í Reykjavík:
Tónleikar nem-
enda í kvöld
TÓNLISTA RSKÓLINN í Reykjayík
efnir til tónleika á Kjarvalsstöðum í
kvöld, þriðjudag 30. mars, og hefjast
þeir kl. 20.30. Koma fram fjölmargir
nemendur skólans, hljóðfæra- og
söngnemendur. Eru á efnisskrá þeirra
innlend sem erlend verk og koma
fram einleikarar, kvintettar og spilað
er fjórhent á píanó, en i gærkvöld voru
cinnig tónleikar sem þessir.
Efnisskrá tónleikanna í kvöld er
þessi: Pernando Sor: Andante, largo,
Leo Brouwer: Þrjár etýður, Atli Ing-
ólfsson gítar, Hándel: Kafli úr fiðlu-
sónötu í F-dúr, Vera Ósk Steinsen
fiðla og Helga Laufey Finnboga-
dóttir píanó, Couperin: Piécés en
concert, Bryndís Gylfadóttir selló og
Sigurður Marteinsson píanó, Sæve-
rud: Rondo amoroso, Helga Bryndís
Magnúsdóttir, Poulenc: Mouve-
ments perpétuels, Helga Laufey
Finnbogadóttir, Fauré: Clair de
lune, Aprés un reve, Mozart: úr
Töfraflautunni, Sigríður Gröndal
sópran og Jónas Ingimundarson pí-
anó, Berkeley: Sónata fyrir flautu
og píanó, Petrea Óskarsdóttir flauta
og Guðrún Óskarsdóttir píanó,
Bartók: Ur Mikrokosmos, Guðrún
Óskarsdóttir píanó, Lefévre: Sónata,
Guðni Franzson klarinett og Stein-
unn B. Ragnarsdóttir píanó, Raff:
Etýða, Katsjatúrian: Toccata, Val-
gerður Andrésdóttir píanó og Poul-
enc: Sónata fyrir píanó fjórhent,
Hanna Gunnhildur Sigurðardóttir
og Sólveig Anna Jónsdóttir.
Davíð Qddsson og Geir Haarde í kosningaferð til Norðurlanda:
Sjálfstæðisflokkurinn i sókn
meðal íslenskra námsmanna þar
Vlí) BOÐUÐUM til funda með
íslcnskum stúdentum og öðrum,
sem hafa kosningarétt hér, á
fimm stöðum í Danmörku, Sví-
þjóð og Noregi til að kynna þeim
viðhorfin vegna sveitarstjórnak-
osninganna og stjórnmálaviðhorf-
ið almennt, sögðu þeir Davíð
Oddsson, formaður borgarstjórn-
arflokks sjálfstæðismanna, og
Geir llaarde, formaður Sam-
bands ungra sjálfstæðismanna,
þegar Morgunblaðið ræddi við þá
um nýlega Norðurlandaferð.
— I þessum löndum eru vafa-
laust nokkur þúsund íslend-
ingar, sem hafa kosningarétt.
Það er bæði sjálfsagt og eðli-
legt, að þeir fái sama tækifæri
og aðrir kjósendur til að kynn-
ast sjónarmiðum frambjóðenda
og flokka. Um nokkurt skeið
hafa alþýðubandalagsmenn
mjög lagt sig fram um að
plægja þennan akur. Því töldum
við fyllilega tímabært, að ann-
arra flokka menn létu til sín
heyra á þessum vettvangi.
— Okkur var ljóst, áður en af
stað var haldið, að vinstri menn
hafa komið sér vel fyrir á hin-
um ýmsu stöðum á Norðurlönd-
unum, einkum þar sem námsm-
enn eru margir. Þess vegna var
það sérstakt ánægjuefni, að
skoðanir okkar og viðhorf áttu
töluverðan hljómgrunn, hvar
sem við komum. Fundirnir voru
í Kaupmannahöfn, Lundi, Gaut-
aborg, Uppsölum/ Stokkhólmi
og Osló. Þeir voru misfjölmenn-
ir eins og eðlilegt er, fundurinn
í Osló var verst sóttur en í
Lundi til dæmis komu 50 til 60
manns.
— Við skiptum með okkur
verkum. Davíð flutti í upphafi
ræðu um borgarmál og Geir um
stjórnmálaviðhorfið. Síðan
lögðu fundarmenn fyrir okkur
spurningar um hin margvísleg-
ustu efni. Er augljóst, að ekki
síður þarna en hér er vel fylgst
með öllu, jafnt í borgarmálum
sem orkumálum, efnahagsmál-
um og varnarmálum. Athygl-
isvert var, að á engum fund-
anna var spurt um lánamál stú-
denta, en þó liggur frumvarp til
laga um þau fyrir Alþingi. Við
vöktum sérstaka athygli á
frumvarpi, sem þeir hafa flutt á
þingi sjálfstæðismennirnir
Friðrik Sophusson, Matthías Á.
Davíð Oddsson
Mathiesen og Halldór Blöndal
um skattamál stúdenta.
— Alls staðar var mikill
áhugi á fundunum og þótt fólk
væri okkur ekki sammála, þá
taldi það þetta lofsverða við-
leitni. Við höfum orðið varir við
hið sama hjá ættingjum
námsmanna hér heima.
Geir Haarde
— Greinilegt er, að hin yfir-
þyrmandi vinstrimennska, sem
mönnum kemur helst til hugar,
þegar rætt er um íslenska
námsmenn á Norðurlöndunum,
er á undanhaldi meðal þeirra
eins og almennt hjá íbúum
Norðurlanda, sögðu þeir Davíð
Oddsson og Geir Haarde að iok-
Eru bláþræðir í steinullar-
pólitík iðnaðarráðherra?
Eftir Óskar
Magnússon
Eru bláþræðir í steinullar-
pólitík iðnaðarráðherra?
I leiðara Morgunblaðsins sl.
þriðjudag, svo og í Dagblaðinu sl.
miðvikudag er fjallað um steinull-
arverksmiðju, staðsetningu henn-
ar og fjármögnun.
Báðum höfundum þykir hin
mesta fjarstæða að nefna hlut-
deild ríkisins, sem ætti að vera
óþörf, ef þeir sem vilja koma
fyrirtækinu á laggirnar hafa til
þess svo mikla trú, að þeir vilji
hætta sínu eigin fé í það.
Maður hrekkur við, þegar út-
verðir frjálsra viðskipta láta eins
og miðstýring íslensks fjármála-
og athafnalífs sé ekki til. Þetta er
ef til vill óþægileg staðreynd, en
miðstýringin hverfur ekki þó við
látum sem hún sé ekki til.
Hér á eftir ætla ég að reyna að
draga fram nokkur atriði sem
varða steinullarmálið og sýna al-
ræði miðstýringarinnar.
1. Sunnlendingar hafa ekki enn
beðið um þátttöku ríkisins í
byggingu steinullarverksmiðju.
2. Iðnaðarráðuneytið bað Jarð-
efnaiðnað hf. að bíða með að
hefja framkvæmdir, uns stað-
arvalsnefnd hefði lokið störf-
um.
3. Alþingi fól iðnaðarráðherra að
gera tillögu um staðsetningu
verksmiðjunnar.
4. Alþingi ákvað að ríkið skyldi
verða hluthafi, með allt að 40%
eignaraðild.
5. Án ríkisafskipta væri sennilega
að því komið að gangsetja vélar
steinullarverksmiðju í Þor-
lákshöfn.
Hér að framan hafa þó ekki ver-
ið talin nema fyrstu viðbrögð
ríkisins. Fleiri, og sum furðulegri
hafa farið á eftir.
lónþróunarsjóður Suðurlands
Sunnlendingar hafa samið við
Olfushrepp um að aðstöðugjöld
vegna steinullarverksmiðju skuli
renna í Iðnþróunarsjóð Suður-
lands, en sjóðurinn á að hafa það
að markmiði að styrkja rannsókn-
ir iðnaðartækifæra í kjördæminu
og lána fé til iðnaðaruppbygg-
ingar. Sveitarfélög á Suðurlandi
með 97% Sunnlendinga eru aðilar
að sjóðnum. Sveitarfélögin eru öll
aðilar að Jarðefnaiðnaði hf.,
ásamt fjölmörgum einstaklingum.
Undirbúningur að stofnun Jarð-
efnaiðnaðar hf. hófst árið 1983, en
rannsóknir á sunnlenskum jarð-
efnum höfðu farið fram þá í nokk-
ur ár á vegum fyrirtækisins Bas-
alt hf., en framkvæmdarstjóri
þess fyrirtækis var þá Einar Elí-
asson, sem er einn af stofnendum
Jarðefnaiðnaðar hf. og hefur setið
í stjórn félagsins frá upphafi sem
varaformaður.
Um Iðnþróunarsjóð Suðurlands
hafa bæði forsætis- og iðnaðar-
ráðherra viðhaft þau ummæli, að
sjóðstofnunin væri til mikillar
fyrirmyndar og sýndi betur en
flest annað skilning sveitar-
stjórnamanna á þörfinni fyrir
fleiri stoðir undir atvinnulíf
landsmanna. Fáir hafa betri að-
stöðu en iðnaðarráðherra að vita á
hvern hátt fjármögnun
iðnþróunarsjóðsins var hugsuð.
Þrátt fyrir það hefur ráðherrann
opnum augum stefnt að því að
drepa niður þetta framtak með því
að velja fyrir sitt leyti steinullar-
verksmiðjunni stað á Sauðárkróki.
Iðnþróunarsjóður Suðurlands er
eigi að síður tekinn til starfa, þó í
litlum mæli sé, með fé sem fengið
er með beinum framlögum sveit-
arfélaganna á Suðurlandi, en til-
gangi sínum nær sjóðurinn ekki
án þess tekjustofns sem
verksmiðjan átti að leggja til.
Iðnaðarráðherra heldur því jafn-
framt að þjóðinni að möguleikar
til iðnaðar úr jarðefnum séu
margir á Suðurlandi, vitandi vel
að enn um sinn er mjög erfitt að
nýta þá kosti sökum flutningserf-
iðleika og ónógs aðgangs Sunn-
lendinga að sjó.
Steinullarverksmiðjan er hugs-
uð sem fyrsti hlekkurinn í upp-
byggingu jarðefnaiðnaðar og ann-
ars iðnaðar á Suðurlandi, án
hennar mun verða löng töf á því
að hinir möguleikarnir verði nýtt-
ir og það veit ráðherrann, hvað
svo sem hann segir.
Ein rökin fyrir staðsetningu
verksmiðju á Sauðárkróki eru þau,
að þar verði ekki um annan slíkan
iðnað að ræða.
Má ef til vill skilja ráðherrann
svo að hann sé á móti frekari iðn-
aðaruppbyggingu, að staðsetning-
in sé einn af bremsunum hans?
Flutningskostnaður —
nálægðin við Reykjavík
Þegar rætt er um valkostina
Þorlákshöfn-Sauðárkrók, er þess
vandlega gætt að ekki komi fram
að Sunnlendingar allir sem heild
séu að berjast fyrir steinullar-
verksmiðju í Þorlákshöfn. Það
þykir henta að segja aðeins „Þor-
lákshöfn sækist eftir ...“ o.s.frv.
Þannig er auðvelt að spila á þau
öfl, sem telja allt betur komið
annars staðar en í nálægð við
Reykjavík.
En hvar ættu Sunnlendingar að
geta sett niður slíka starfsemi
annars staðar en í Þorlákshöfn,
sem er eina höfnin á Suðurlandi,
fastalandinu, eins og við segjum
hér, þegar Vestmannaeyjar eru
undanskildar?
Líklega er það einsdæmi, að
nálægðin við aðal markaðssvæðið
sé talinn einn af höfuðókostum
staðsetningar.
Auk þessa eru búin til meira en
lítið vafasöm rök, til þess að draga
fram kosti Sauðárkróks. Tökum
dæmi:
Verksmiðja Jarðefnaiðnaðar er
of stór, en þegar Sauðkrækingar
ætla að fá sömu verksmiðju, hjá
sömu aðilum, þá er allt í lagi, bara
af því að þeir segjast ætla að reka
hana með hálfum afköstum.
Ríkisskip, sem undanfarin fjöl-
mörg ár hefur fengið helming
rekstrarfjár síns sem beinan styrk
frá ríkissjóði, gerir Steinullarfé-
Oskar Magnússon
„Þegar iðnaðarráðherra
flutti boðskap sinn, gat
hann þess sérstaklega að
hann væri ekki búinn að
gleyma Suðurlandi. Ef
maður rifjar upp þau
skipti, sem ráðherrann
hefur munað eftir Sunn-
lendingum, fer ekki hjá
því að maður spyrji: Hvað
höfum við eiginlega gert
manninum?“
laginu á Króknum tilboð sem ekki
á sinn líka. Ríkisskip vill flytja
steinullina frá Sauðárkróki til
Reykjavíkur fyrir sem næst 25%
af gildandi flutningstöxtum sín-
um, auk þess sem það ætlar að
flytja gámana tóma til baka fyrir
ekki neitt. Gjaldið til annarra
hafna en Reykjavíkur er hins veg-
ar nálægt 25% hærra. Á sama
tíma er boðið upp á 117% hærra
flutningsgjald, ef flytja á steinull
fyrir Jarðefnaiðnað frá Þorláks-
höfn. Satt er það, að Sunnlend-
ingar njóta ekki þjónustu Ríkis-
skips, en við áttum þó ekki von á
þessari fáránlegu mismunun. Ekki
veit ég betur en að Sunnlendingar
greiði sinn hlut í tapi útgerðarinn-
ar, rétt eins og aðrir skattgreið-
endur þessa lands.
Ofan á allt þetta tilboðafargan,
kemur svo það, að til þess að anna
flutningunum, þarf útgerðin eitt
skip í viðbót við þau tvö sem ann-
ars myndu nægja.
Á síðastliðnu ári voru flutn-
ingar utan af landi til Reykjavíkur
snöggtum meiri en frá Reykjavík
út um land. Tómarýmið er því á
öfugu róli.
Ekki búinn að
gleyma Suðurlandi
Þegar iðnaðarráðherra flutti
boðskap sinn, gat hann þess sér-
staklega að hann væri ekki búinn
að gleyma Suðurlandi. Ef maður
rifjar upp þau skipti sem ráðherr-
ann hefur munað eftir Sunnlend-
ingum, fer ekki hjá því að maður
spyrji: Hvað höfum við eiginlega
gert manninum?
Þegar Hjörleifur mundi eftir
okkur:
1. þá gerði hann tilraun til að
spilla fyrir virkjun Hrauneyja-
foss og seinkaði henni nokkuð.
2. Næst gerði hann allt sem hann
gat til að bregða fæti fyrir allar
hugmyndir um virkjun við
Sultartanga.
3. Svo mundi hann eftir Sunn-
lendingum, þegar hann með
sínu ráðherravaldi lagði niður
nefnd þingmanna, sveitar-
stjórnamanna og embætt-
ismanna sem fjalla átti um
skipulagningu raforkudreif-
ingar á Suðurlandi.
4. Hann minntist okkar, þegar
hann lagði niður nefnd, sem
vann að því að gera Sunnlend-
ingum og Reyknesingum mögu-
lega aðild að Landsvirkjun.
Hins vegar vorum við ekki í
huga hans þegar Þingeyingar
og Eyfirðingar fengu aðild að
og ítök í stjórn Landsvirkjunar,
þar rrleð talið stjórn allra virkj-
ana á Suðurlandi, þar sem eins
og áður segir Sunnlendingar
eiga engan rétt.
Ég segi nú eins og ráðherrann
blessaður, „hjálpi okkur allir heil-
agir“, næst þegar iðnaðarráðherra
kemur Suðurland í hug. Hvað get-
ur hann gert okkur fleira?