Morgunblaðið - 03.02.1983, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 1983
Sálgreining hryðjuverkakonu
Hryðjuverkakonan Gudrún Ensslin (Barbara Zukowa) í bakgrunni hlust-
ar á eldri systur sína, Christiane (Jutta Lampe).
Kvikmyndir
Ólafur M. Jóhannesson
Sálgreining hryðjuverkakonu
Listahátíð í Reykjavík —
Kvikmyndahátið 1983
Die Bleierne Zeit
Leikstjóiri: Margarethe von Trotta
Kvikmyndataka: Franz Rath
Tónlist: Nikolas Ecounomou
íslenskur skýringartexti
Kvikmyndaskríbentinn „ég“
hefir af ásettu ráði hafið um-
fjöllun um Kvikmyndahátíð
Listahátíðar 1983 á því að fjalla
um þrjár kvikmyndir gerðar af
konum: f fyrsta lagi Deutschland
Bleiche Mutter sem Helma
Sanders-Brahms leikstýrir og
svo Avskedet þar sem leikstjórn-
in er í höndum Tuija-Maija
Niskanen, en handritið skrifast
á reikning Elja-Elina Bergholm
og Vivica Bandler. í þriðja lagi
er sú grein sem hér birtist og
fjallar um mynd Magarethe von
Trotta, Die Bleierne Zeit. Ástæð-
an fyrir því að ég hef umfjöllun
mína á því að skoða þessar
kvennamyndir er auðvitað sú að
vekja athygli á þeirri staðreynd
að konur sækja nú fram á
kvikmyndasviðinu til jafns við
karlmenn. Sannarlega merkur
áfangi í kvikmyndasögunni, því
með aukinni þátttöku kvenna í
kvikmyndaframleiðslu fær sú
lífsmynd sem kvikmyndin bregð-
ur upp sannferðugra yfirbragð.
Ég hef til dæmis tekið eftir
einu atriði í framangreindum
kvennamyndum sem gjarnan
situr á hakanum í myndum
karla. Þáttur barnsins er þar af-
ar mikilsverður. Raunar það
mikilsverður að áhorfandinn
upplifir atburði og manneskjur
gegnum börnin í kvennamynd-
unum. Þannig er hryllingur
stríðsir. séður með augum lítill-
ar stúlku í mynd Helmu Sand-
ers-Brahms, Deutschland Bleiche
Mutter. Á sama hátt upplifir
áhorfandinn gegnum sjónir
stúlkubarns átakanlegan tví-
skinnung borgaralegs yfirstétt-
arhjónabands í mynd þeirra
Elja-Elina Bergholm, Vivica
Bandler og Tuija-Maija Niskan-
en Avskedet. Og að síðustu má
nefna að í mynd Margarethe von
Trotta, Die Bleierne Zeit er gerð
tilraun til að skýra feril hryðju-
verkakonunnar Guðrúnar Enssl-
in út frá heimilisaðstæðum
hennar í bernsku.
Að mínu mati tekst Helmu
Sanders-Brahms og þeim Elja-
Elina Bergholm, Vivica Bandler
og Tuija-Maija Niskanen frá-
bærlega að lýsa þeim átökum
sem eiga sér stað innra með
börnum og gjarnan eru látin
liggja í þagnargildi. Hinsvegar
mistekst Margarethe von Trotta
að gera nægilega skýra grein
fyrir barnæsku Guðrúnar Enssl-
in, sem áður var minnst á, og
systur hennar, Christiane Enssl-
in. Markmið kvikmyndar von
Trotta er nefnilega að bregða
ljósi á æsku þeirra systra í þeirri
von að upplýsa sérstæðan lífs-
feril Guðrúnar. Ég get ekki sagt
að svipmyndir úr æsku Guðrún-
ar, sem sýna hana fyrst í kjöltu
vinalegs föður, og síðan skjálf-
andi fyrir framan altarið, en
pabbinn vinalegi bölvandi og
ragnandi í predikunarstólnum
boðandi helvíti og eilífa útskúf-
un, hafi virkað sannfærandi í þá
veru að skýra þá staðreynd að
Guðrún verður fulltíða stúlka
einn helsti hugmyndafræðingur
Baader-Meinhof-glæpasamtak-
anna. Mér finnst einhvernveginn
eins og Margarethe von Trotta
hafi gefist upp í miðju kafi við
að skilgreina og réttlæta gerðir
Guðrúnar Ensslin. Hún velur af
handahófi svipmyndir úr
bernsku þeirra systra og byggir
þar alfarið á samtölum við eldri
systurina Christiane. Ég hef á
tilfinningunni að ef Margarethe
von Trotta vildi í raun og sann-
leika byggja upp heillega mynd
af æsku Guðrúnar Ensslin og
þar með grafast fyrir þá meins-
emd sem var þess valdandi að
hún valdi dauðann sem sinn
talsmann, þá hefði henni verið
það leikur einn. En efinn sækir á
og þegar áhorfandinn labbar út
af Die Bleierne Zéit situr eftir í
huga hans myndin af syni Guð-
rúnar, sem hún kastaði frá sér af
fullkomnu miskunnarleysi, því
ekkert mátti hindra framgang
málstaðarins.
En hver er þá málstaður sá,
sem Guðrún Ensslin og félagar
berjast fyrir og krefst slíkra
fórna? Skýring Margarethe von
Trotta er sú að á einhvern und-
arlegan hátt hafi runnið saman í
huga Guðrúnar myndir af út-
rýmingarbúðum nasista og þær
myndir sem gjarnan berast
okkur í dag frá þriðja heiminum.
Guðrún Ensslin hafi þannig litið
á þau öfl sem stjórna heiminum
í dag í sama ljósi og hún leit
nasistana. Þar með hafi kristall-
ast í huga hennar sú hugmynd
að ekki væri mögulegt að berjast
gegn hernaðaryfirvöldum sam-
tímans nema með byssu að
vopni. Hún lítur þannig á Baad-
er-Meinhof-skæruliðasamtökin
sem hreyfingu í ætt við neðan-
jarðarhreyfinguna frönsku og
norsku á árum seinni heims-
styrjaldarinnar eða samtök á
borð við E1 Fanta.
Ég verð að játa að myndirnar
frá fjöldagröfunum í Auswitch
minntu ónotalega á fréttamynd-
irnar frá hungursvæðum Afríku.
Hitt er svo aftur annað mál að
það hlýtur að teljast dálítið ein-
feldningslegt að ætla að berjast
gegn hungri í heiminum í dag á
sama hátt og neðanjarðarhreyf-
ingar síðari heimsstyrjaldar
börðust gegn nasismanum.
Margarethe von Trotta kemur
auga á þetta atriði og lætur eldri
systurina, Christiane, benda
Guðrúnu á þann möguleika að
fara til Afríku og hefja þar
hjálparstarf í stað þess að ráðast
á venjulegt fólk í lykilstöðum.
En slíkt er auðvitað eins og að
skvetta vatni á gæs, Guðrún
Ensslin er í heilögu stríði gegn
heimskapitalismanum og blóð
krefst blóðs. Þar sem Guðrún
Ensslin beinir einkum spjótum
sínum að efsta þrepi þjóðfélags-
ins næst hún auðvitað mjög
fljótlega og er sett í viðbjóðslega
dýflissu, sem er gætt af vörðum í
nasistabúningum. Þar hengir
hún sig — eða er kyrkt — og
áhorfandinn labbar út jafn nær
um þessa undarlega prestsdótt-
ur.
15
Kannsóknir á kindakjöti:
Mikill gæða-
munur á hangi-
kjöti eftir verk-
unaraðferðum
MJÖG mikill gæóamunur hefur
reynst á hangikjöti eftir því með
hvaða aðferðum þaö er undirbúið fvrir
reykingu, samkvæmt bráðabirgðanið-
urstöðum úr umfangsmiklum tilraun-
um á verkun og geymslu dilkakjöts,
sem unnið er að hjá Kannsóknar-
stofnun landbúnaðarins á Keldna-
holti á vegum framleiðsluráðs land-
búnaðarins.
Gæði hangikjötsins fara eftir því
hvort kjötið er látið liggja í salt-
pækli fyrir reykingu eða saltinu
sprautað í vöðva. Síðarnefnda að-
ferðin hefur rutt sér mikið til rúms
á seinni árum enda er hún mikið
fljótvirkari, en kjötgæðin minnka
aftur á móti. Vöðvarnir, sem
sprautað er í, sprengjast sundur og
holrúm myndast í þeim, mikið vatn
gufar út úr kjötinu og það rýrnar
þar með, og einnig minnkar
geymsluþol þess til muna. Að sögn
Gunnars Guðbjartssonar, fram-
kvæmdastjóra Framleiðsluráðs
landbúnaðarins, er tilraununum
ekki lokið og verður haldið áfram
þar til endanleg niðurstaða fæst.
Tilraunir voru einnig gerðar á
geymsluþoli nýs og ófrosins dilka-
kjöts í og eftir sláturtíð í haust. Þar
kom í ljós að hægt er að geyma nýtt
kjöt í allt að 20 daga án þess að það
skemmist hið minnsta. En aftur á
móti náðust aukin kjötgæði með
þessari geymslu, kjötið meyrnaði og
varð bragðsterkara. Það kom á
óvart við þessar tilraunir hversu
kjötskrokkurinn var hreinn og laus
við alla sýkla þegar hann kom úr
sláturhúsi og að sýklamagnið jókst
ekkert við 20 daga geymslu.
Gunnar Guðbjartsson sagði að
áfram yrði unnið að tilraununum
og lyki þeim ekki fyrr en á næsta
ári. Efnagreina á kjöt af fé sem
gengið hefur á mismunandi haga.
Athugað verður með bragðmismun
á kjöti af fé sem rekið er á fjall, fé
sem ræktað er á mýrlendi og fé á
ræktuðu landi. Þá verður athugað
geymsluþol og gæði kjöts eftir mis-
munandi froststigi í frystihúsum og
eftir mismunandi umbúðategund-
um þ.e. grisjupokum eða pökkun í
plastumbúðir.
Þaö er engum ofsögum sagt
af kæliskápaúrvalinu hjá okkurenda leitum viö
fanga beggja vegna Atlantshafsins. Viö höfum á lager
eöa útvegum meö stuttum fyrirvara 55 geröir
af Philips og Phlico kæliskápum. Stærðir, litir og
notkunarmöguleikar þeirra fullnægja kröfum flestra.
Þú geturt.d. fengið lítinn byrjendakæliskáp meö inn -
byggðu frystihólfi fyrir ismola og lærissneiðar, tvískiptan
vísitöluskáp þar sem frystir og kælir eru álíka stórir,
eða „ekta amerískan'' með ísmolavél
ogöllutilheyrandi.
Taktu nú mál af „gatinu" og hringdu eða komdu og kynntu
þérúvarlið.
heimilistæki hf
HAFNARSTRÆTI 3 - 20455 - SÆTÚN 8 - 1 5655