Morgunblaðið - 12.02.1983, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 1983
13
Mikill háski
framundan
— eftir Birgi Isl.
Giinnarsson, alþm.
Um mánaðamótin sendi Seðla-
banki íslands frá sér greinar-
gerð um stöðu efnahagsmála í
upphafi árs 1983. Efni skýrsl-
unnar hefur ítarlega verið rakið
í fréttum, en e.t.v. hefur það ekki
komið nægilega fram, hversu
dökka mynd hún dregur upp af
ástandinu. Hér er um að ræða
greinargerð hlutlauss aðila, enda
engar athugasemdir komið fram
um efni hennar.
Gagnsleysi
bráðabirgðalaganna
Þegar ríkisstjórnin setti
bráðabirgðalögin á síðastliðnu
sumri, héldu forsvarsmenn
hennar því fram, að lögin myndu
hafa veruleg áhrif og verða
árangursrík í baráttu við verð-
bólgu, stöðva viðskiptahallann
og aukningu eyðsluskulda er-
lendis.
Stjórnarandstaðan sýndi fram
á það með glöggum rökum að að-
gerðir þessar væru gagnslitlar,
verðbólgan myndi halda áfram
að æða upp á við, viðskiptahall-
inn myndi ekki minnka og hætta
væri á enn aukinni skuldasöfnun
erlendis. Öllum þessum fullyrð-
ingum sjálfstæðismanna má
finna stað í ræðum, blaðagrein-
um og viðtölum frá því í sumar.
Ríkisstjórnin skellti við
skollaeyrum. Hún tók þann kost-
inn að byggja upp mikla spennu
í kringum bráðabirgðalögin og
láta fólk halda að þau myndu
miklu breyta í íslenskum efna-
hagsmálum. Seðlabankinn hefur
nú afhjúpað þá miklu blekkingu,
sem stjórnarliðið stóð fyrir.
Skýrsla bankans sýnir haldleysi
þessara laga og það ábyrgðar-
leysi, sem ríkisstjórnin hefur
sýnt með því að sitja aðgerðar-
laus og þybbast við að viður-
kenna getuleysi sitt.
Nokkrar staðreyndir
Rétt er að ítreka nokkrar stað-
reyndir úr greinargerð Seðla-
bankans:
— Verðbólgan stefnir í yfir 70%
á næstu mánuðum.
— Viðskiptahallinn fór upp í um
11% af þjóðarframleiðslu á
síðasta ári og stefnir að öllu
óbreyttu í svipað horf á þessu
ári.
— Hlutfall erlendra skulda til
langs tíma af þjóðarfram-
leiðslu jókst úr rúmum 37% í
nálægt 47% á árinu. Jafn-
framt lækkaði nettó-gjald-
eyriseign bankanna um
helming.
— Fjárhagsstaða bankakerfis-
ins er mjög slæm. Skuldir
Birgir ísl. Gunnarsson
bankanna hjá Seðlabanka
fara vaxandi, sem aftur hefur
haft í för með sér minnkandi
gjaldeyriseign hans erlendis.
— Atvinnuleysi blasir við.
Hörð gagnrýni
Þetta eru nokkrar staðreyndir
úr greinargerð Seðlabankans. Þó
að orðalagið í skýrslu bankanna
sé kurteislegt, kemur víða fram
hörð gagnrýni á aðgerðarleysi
stjórnarinnar. Lokaorðin í
skýrslunni eru alvarleg aðvörun
um það, sem framundan er í ís-
lenskum efnahagsmálum.
Þar segir:
„Að lokum er rétt að benda á
nokkur atriði, er varða samhengi
þeirra þátta efnahagsmála, sem
hér hafa verið gerðir að umtals-
efni, og þess markmiðs að halda
uppi nægilegri atvinnu við þjóð-
nýt störf. Enginn vafi er á því,
að háu atvinnustigi hefur verið
haldið uppi nú um nokkurt skeið
fyrst og fremst með miklum er-
lendum lántökum til fram-
kvæmda og rekstrar, en hins
vegar með peningaþenslu, en
hvort tveggja hefur stuðlað að
verðbólgu og viðskiptahalla.
Skuldasöfnun Islendinga gagn-
vart umheiminum er nú hins
vegar orðin svo mikil, að háska-
legt væri að halda lengra áfram
á þeirri braut. Háu atvinnustigi
verður því ekki enn haldið uppi
með þessum ráðum nema um
skamman tíma. Eigi að tryggja
sæmilegt öryggi í atvinnumálum
framvegis, verður það að hvíla á
traustari stoðum, svo sem
sterkri_ samkeppnisaðstöðu og
góðum rekstrarskilyrðum at-
vinnuveganna og auknum inn-
lendum sparnaði, en forsenda
fyrir þessu hvoru tveggja er, að
rofinn verði sá vítahringur verð-
bólgu, sem þjóðin er fjötruð við.“
Fjárhagslegt sjálf-
stæði í hættu
Þetta eru alvarleg aðvörunar-
orð og raunar látið að því liggja
að fjárhagslegt sjálfstæði þjóð-
arinnar sé í hættu. Á meðan
streitist ríkisstjórnin við að
sitja. Frá henni koma engar til-
lögur eða hugmyndir um neitt.
Hún hefur algjörlega brugðist
því forystuhlutverki, sem henni
ber að hafa. Augu æ fleiri opnast
fyrir því að taka verði á hinum
háskalega vanda af ábyrgð og
festu. Það er alveg ljóst að það
verður ekki gert undir forystu
þeirra, sem aðild eiga að þessari
ríkisstjórn.
Heimsmeistara-
keppnin í skák:
Undanein-
vígin fara
ekki fram
samtímis
Amsterdam. 10. febrúar. AP.
TILRAUNIR til þess að láta öll und-
aneinvígi í heimsmeistarakeppninni í
skák fara fram samtímiS og á sama
stað hafa mistekizt. Var frá þessu
skýrt í tilkynningu frá FIDE, Alþjóða
skáksambandinu í gær. Á fvrsta und-
aneiginvígið að byrja í Moskvu 26.
febrúar nk., en þar teflir Gary Kasp-
arov frá Sovétríkjunum við landa
sinn, Alexander Beljavsky. Annað ein-
vígi milli Vestur-Þjóðverjans Robert
Hiibners og Rússans Vassily Smyslov
á að byrja 15. marz nk. í austurísku
borginni Welden.
Enginn staður hefur hins vegar
enn verið valinn fyrir önnur þau
undaneinvígi, sem fram eiga að
fara. Þar eiga þeir eftir að tefla
saman Eugen Torre frá Filippseyj-
um og Zoltan Ribli frá Ungverja-
landi og landi þess síðarnefnda,
Lajos Portisch við Viktor Korchnoi,
sem er sovézkur útlagi. í tilkynn-
ingu FIDE sagði, að ákvörðun um
þessi einvígi, hvað snertir stað og
tíma, yrði væntanlega tekin í næstu
viku.
Florencio Campomanes, forseti
FIDE vildi ekki láta hafa neitt eftir
sér um mótmæli hollenzka skák-
sambandsins þess efnis, að Sovét-
menn hefðu þrátt fyrir loforð um
þátttöku virt að vettugi hið árlega
Hoogovens skákmót í Wijk aan Zee.
Sovéska skáksambandið dró til
baka þrjá stómeistara, sem áform-
að hafði verið, að tækju þátt í mót-
inu, vegna þess að Korchnoi var á
meðal þátttakenda.
UM HELGINA — 1983 ÁRGERÐIRNAR
OPIÐ: LAUGARDAG FRÁ KL. 10.00 -17.00 SUNNUDAG FRÁ KL. 13.00 -17.00

Audi

I

AUD1100 - JETTA CL
PASSAT CL - G0LF C
G0LF CL - G0LF C sendibíll
vw sendibíll (Rúgbrauð)
meö vatnskældri bensínvél
vw „Double Cab"
vinnuflokkabíll, með vatnskældrí dieselvél
audi 100 var valinn bíll ársins 1983 í Evrópu
vestur - þýskt
handbragð, hugvit og natni
IhIHEKLAHF
Laugavegi 170-172 Sími 21240