Morgunblaðið - 12.02.1983, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 1983
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI ~ EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Umsjón: Sighvatur Blöndahl
Dollaraverð hækkaði
DOLLARAVERÐ hækkaAi um 1,17% í síðustu viku, en við upphaf vikunnar var
sölugcngi Bandaríkjadollars 18,860 krónur, en sl. fostudag var það skráð
19,080 krónur.
Frá áramótum hefur Bandaríkja-
dollar hækkað um 14,6% í verði, en
í upphafi árs var sölugengi Banda-
ríkjadollars 16,650 krónur. Frá
gengisfellingunni 5. janúar sl. hefur
dollaraverð hækkað um 5%, en í
kjölfar gengisfellingarinnar var
sölugengið skráð 18,170 krónur.
BREZKA PUNDIÐ
Brezka pundið hækkaði um 0,21%
í verði í liðinni viku, en við upphaf
hennar var sölugengi pundsins
skráð 28,960 krónur, en sl. föstudag
var það skráð 29,021 króna. Frá
áramótum hefur brezka pundið
hins vegar hækkað um 8,16%, en í
ársbyrjun var sölugengi þess skráð
26,831 króna. Frá gengisfellingunni
hefur brezka pundið lækkað um
1,7% í verði, en í kjölfar gengisfell-
ingarinnar var sölugengi þess skráð
29,526 krónur.
DANSKA KRÓNAN
Danska króna lækkaði um 0,3% í
verði í liðinni viku, en við upphaf
hennar var sölugengi dönsku krón-
unnar skráð 2,1957 krónur, en sl.
föstudag hins vegar 2,1893 krónur.
Frá áramótum hefur danska króna
hækkað um 10,3% í verði, en í upp-
hafi árs var sölugengi hennar skráð
1,9851 króna. Frá gengisfellingunni
hefur danska króna lækkað um
0,07% í verði, en í kjölfar hennar
var sölugengi dönsku krónunnar
skráð 2,1908 krónur.
VESTUR-ÞÝZKA MARKIÐ
Vestur-þýzka markið lækkaði um
0,38% í verði í liðinni viku, en við
upphaf hennar var sölugengi þess
skráð 7,7184 krónur, en sl. föstudag
var það hins vegar skráð 7,6889
krónur. Frá áramótum hefur vest-
ur-þýzka markið hækkað um 9,77%
í verði, en í ársbyrjun var sölugengi
þess skráð 7,0046 krónur. Frá geng-
isfellingunni hefur vestur-þýzka
markið lækkað um 0,45% í verði, en
í kjölfar gengisfellingarinnar var
sölugengið skráð 7,7237 krónur.
Dísilbílum mun fjölga
verulega í framtíöinni
— segir aðalforstjóri BP Oil International
MJÖG áþreifanleg breyting, í þá átt
að bílar verði knúnir dísilvélum í
stað benzínvéla, mun eiga sér stað á
næstu 20 árum, sagði David Simon,
aðalforstjóri BP Oil Internationa!
nýlega.
I ræðu sem David Simon flutti í
Melbourne í Ástralíu nýlega, sagði
hann það skoðun sína, að hlutfall
benzinbíla annars vegar og dísil-
bíla hins vegar myndi væntanlega
fara úr 4 á móti 1 í 3 á móti 1.
„Það eru aðallega tvær ástæður,
sem liggja þessari skoðun til
grundvallar. Fyrir það fyrsta eru
dísilvélar mun eyðslugrennri en
benzínbílar og í annan stað, þá
hefur framleiðendum dísilvéla
orðið ótrúlega vel ágengt í því að
framleiða lágværari vélar en áður
þekktust.
Vöru- og vöruflutningabílar,
sem hafa verið knúnir benzínvél-
um munu á næstu árum í mjög
auknum mæli fara yfir í dísil. Sér-
staklega verður þessi þróun mikil í
Bandaríkjunum, þar sem benzín-
bílar hafa verið í verulegum
meirihluta," sagði David Simon.
David Simon sagði það enn-
fremur sína skoðun, að þessi
þróun ætti eftir að verða veruleg í
fólksbílum. Hann sagði að vænt-
anlega yrðu um 15% þeirra fólks-
bíla, sem seldir verða á Evrópu-
markaði árið 1990 með dísilvélum,
samanborið við 6% t dag.
David Simon sagði ennfremur,
að ákveðin efnahagsleg atriði í
rekstri hreinsistöðva kæmu í veg
fyrir, að framleiðsla dísilbíla gæti
náð yfirhöndinni yfir benzínbíl-
ana.
„Allar hreinsistöðvar framleiða
ákveðið magn af svokölluðu
„straight run“ benzíni, sem verður
með einhverjum ráðum að selja.
Ef það tekst ekki mun sá kostnað-
ur óumflýjanlega lenda á olíu-
framleiðslunni," sagði David Sim-
on.
„Ég á því fyllilega von á því að
sjá stóran markað fyrir benzínbíla
í heiminum um aldamótin. Fyrir
kaupandann hafa þessi bílar
óneitanlega ákveðna yfirburði yfir
dísilbílana. Þar á ég við upptak
vélarinnar og þá staðreynd, að
benzínbílarnir eru hávaðaminni,
auk þess sem þeir verða ódýrari 1
framleiðslu um ókomin ár,“ sagði
David Simon.
Almennt talað sagði David Sim-
on, að stærri og stærri hluti svart-
olíuframleiðslu heimsins myndi á
næstu árum fara til samgangna.
Metár hjá BMW 1982:
Um 21,7% söluaukning og
7,7% framleiðsluaukning
BAYERISCHE Motoren Werke AG,
BMW, tilkynnti í vikunni, að síðasta
ár hefði verið það bezta, bæði hvað
varðar framleiðslu og sölu, og von
væri á jafnvel enn betri tíð í ár, ef
marka megi eftirspurn.
Eberhard Von Kuenheim, aðal-
forstjóri BMW, sagði á blaða-
mannafundi, að rekstrarhagnaður
fyrirtækisins á síðasta ári væri
liðlega 145 milljónir vestur-þýzkra
marka, en sagði jafnframt, að
endanlegar rekstrarniðurstöður
myndu ekki liggja fyrir fyrr en á
aðalfundi fyrirtækisins í apríl-
mánuði nk. „Það er hins vegar al-
veg ljóst, að útkoman er mjög
góð.“
Heildarsala BMW jókst um lið-
lega 21,7% á síðasta ári, í mörkum
talið, en heildarsalan nam alls um
11,6 milljörðum marka. Fram-
leiðsla fyrirtækisins jókst hins
vegar um liðlega 7,7% og voru
framleiddir alls 378.769 bílar á ár-
inu.
Von Kuenheim sagði að afhentir
hefðu verið 377.684 bílar, sem væri
um 8,2% aukning frá árinu á und-
an. Hins vegar hefði orðið um
5,5% samdráttur á heimamarkaði,
sem skýrðist af því, að heildar-
samdrátturinn í sölu bíla í Vest-
ur-Þýzkalandi á síðasta ári hefði
verið liðlega 8%.
Útflutningur BMW jókst um
liðlega 17,3% á síðasta ári, en alls
var skipað út um 247.000 bílum.
Heildarhlutur útflutnings fyrir-
tækisins á síðasta ári var um 65%
og sagði Von Kuenheim, að reikn-
að væri með enn frekari aukningu
á þeim vígstöðvum.
Stærstu útflutningsmarkaðir
BMW eru Bandaríkin, Bretland og
Frakkland. Til Bandaríkjanna
voru nú í fyrsta sinn seldir yfir
50.000 bílar. Til Bretlands voru
seldir liðlega 20.000 bílar og til
Frakklands voru seldir um 33.000
bílar, sem er um 40% aukning frá
fyrra ári. Á íslandi voru seldir
samtals 454 nýir fólksbílar af
BMW-gerð á síðasta ári, sem er
um 5,30% markaðshlutdeild.
Harris lávarður gestur á Viðskiptaþingi Verzlunarráðs íslands:
Þekktur sem einn helzti baráttumaður
hinnar nýju markaðshyggju heima fyrir
llarris lávarður, framkvamda.stjóri Institute of Economic Affairs í London
verður gestur Verzlunarráðs íslands á Viðskiptaþingi þess 16. febrúar nk. Ilann
flytur þar erindi um samkeppni í atvinnulífi og stjórnmálum.
Morgunblaðið innti Kjartan Stef-
ánsson, blaðafulltrúa Verzlunar-
ráðs fslands nánar eftir störfum og
ferli Harris lávarðar.
Harris lávarður er vel þekktur í
heimalandi sínu sem einn helsti
baráttumaður hinnar nýju mark-
aðshyggju. Hann og stofnun hans
áttu veigamikinn þátt I þeirri við-
horfsbreytingu í Bretlandi, sem
leiddi til kosningasigurs Margaret
Thátchers.
Institute of Economic Affair,
IEA, hefur starfað í 25 ár og var
llarris einn aðalstofnandi hennar.
Á fyrstu árunum var á brattann að
sækja, hagfræðikenningar Keynes
voru ríkjandi og menn höfðu oftrú á
svonefndum félagslegum lausnum.
IEA fékk til liðs við sig færustu sér-
fræðinga til rannsókna á efna-
hagsmálum og brátt hófst öflugt út-
gáfustarf og fyrirlestra- og nám-
skeiðahald.
Forsvarsmenn IEA þakka sér
endurreisn frjálsrar verðmyndunar
í smásölu 1964, en meðal annarra
baráttumála þeirra sem náðu fram
að ganga voru fljótandi gengi
breska pundsins og aðhaldsstefna í
peningamálum.
Harris hefur skrifað fjölda bóka
og ritgerða um efnahags- og stjórn-
mál. Eitt meginviðfangssefni hans
er verksvið ríkisvaldsins. Þar hefur
hann lagt sitt af mörkum til að
hnekkja goðsögn aldarinnar um að
öflugt ríkisvald geti læknað hvaða
efnahagsvanda sem er. Þvert á móti
sé ríkisvaldið aðeins ill nauðsyn og
hugmyndin um fullkomna ríkis-
stjórn blekking ein.
Hann telur, að mikilvægasta
verkefni í efnahagsmálum á þessum
áratug, sé, hvernig minnka megi
umsvif rikisins og miða hlut þess
einvörðungu við þá þjónustu, sem
óumflýjanlegt er að veita og ekki
hægt að fjármagna öðruvísi en með
skattheimtu, t.d. löggæsla og land-
varnir.
Það eru mistök ríkisvaldsins
fremur en mistök markaðarins, sem
hrjáð hafa mannkynið, að dómi
Harris. Ríkisvaldið hefur brugðist
einstaklingunum. Valdafíkn hindr-
ar ríkisvaldið í því að hætta rekstri
eða eftirliti með því, sem markaðs-
öflin, framboð og eftirspurn, hafa
dæmt úr leik, og þannig er um tvo
þriðju af starfsemi ríkisvaldsins.
Loks hefur ríkisvaldið veikt siðferð-
ið sem annars vegar kemur fram í
þeirri spillingu, sem fær þrifist í
opinberri starfsemi, og hinsvegar í
undanbrögðum einstaklinga frá
skattheimtu.
Harris lávarður fæddist árið 1924
og lauk hagfræðinámi frá háskólan-
um í Cambridge. Á árunum
1949—56 var hann háskóiafyrirles-
ari í þjóðhagfræði í St. Andrews
Harris lávarður.
University. Hann hefur verið fram-
kvæmdastjóri IEA frá stofnun og er
nú formaður Mont Pelerin samtak-
anna. Harris var aðlaður árið 1979
og á því sæti í bresku lávarðadeild-
inni, þar sem hann hefur látið mikið
að sér kveða í umræðum um efna-
hagsmál.