Morgunblaðið - 12.02.1983, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 1983
Veður
víöa um heim
Akureyri 9 skýjaó
Amsterdam 2 skýjaó
Barcelona 4 heiðskírt
Berlin -2 skýjaó
Brússel +1 skýjað
Chicago -1 skýjað
Dublin 4 rigning
Feneyjar 3 alskýjaó
Frankfurt +1 snjókoma
Færeyjar 7 alskýjaó
Genf -1 skýjaó
Hetsinki +3 skýjaó
Hong Kong 15 rigning
Jerúsalem 16 heiðskírt
Jóhannesarborg 26 heiðskírt
Kaupmannahöfn 0 heiðskírt
Kairó 19 heióskírt
Las Palmas 16 skýjaó
Lissabon 10 heiðskírt
London 3 snjókoma
Los Angeles 26 heiðskírt
Madrid 5 heiðskírt
Mallorca 0 snjókoma
Malaga 11 lóttskýjað
Mexíkóborg 23 heiðskírt
Miami 24 skýjað
Moskva -8 skýjað
Nýja Delhi 21 heiðskírt
New York +2 snjókoma
Ósló -10 skýjað
París 0 snjókoma
Peking 2 heiðskirt
Perth 27 heiðskírt
Reykjavik 3 þoka
Rio de Janeiro 31 skýjað
Rómaborg 7 rígning
San Francisco 17 skýjað
Stokkhólmur -2 snjókoma
Sydney 29 rigning
Tel Aviv 16 heiðskírt
Tókýó 8 heiðskírt
Vancouver 9 rigning
Vínarborg 2 skýjað
Njósnamálið í Danmörku:
Danskur tæknifræðingur
fletti ofan af Modorov
Mallur Mallsson blm. Mbl. skrifar frá Danmörku.
MÁL sovéska KGB-njósnarans Yevenith Leonidovizh Modorovs hefur vakið
mikla athygli hér á landi og enn á ný varpað Ijósi á víðtækar njósnir Sovét-
manna á Vesturlöndum, ekki síst Norðurlöndum, en Modorov var vísað úr
landi á fimmtudag.
Modorov kom til Danmerkur árið 1979 og var gerður sendiráðsritari og
yfirmaður þeirrar deildar í sendiráðinu í Kaupmannahöfn sem hefur með
vísinda- og tæknimál að gera. Hann er hinn dæmigerði sovéski njósnari í dag,
heimsmaður í þess orðs fyllstu merkingu. Kemur vel fyrir, þykir „sjarraer-
andi“ og er vel að sér um hin margvíslegustu málefni. Hann bjó í glæsilegri
íbúð í Lyngby, í úthverfi Kaupmannahafnar, ásamt konu sinni og ók um á
dýrustu gerð af Volvo.
Að baki fáguðu yfirborðinu var
kaldrifjaður njósnari. Hann bland-
aði geði við vísindamenn og tækni-
fræðinga, sótti margvíslegar ráð-
stefnur, var alltaf við höndina er
vísindi og tæknimál bar á góma.
Þá var Modorov þekktur meðal
stúdenta við tækniháskólann í
Lyngby. Markmiðið augljóst, að
leita að hugsanlegum njósnurum
meðal vísindamanna framtiðar-
innar.
Að baki fágaðri framkomunni,
brosinu, var maður sem sífellt var
að leita að njósnara — reyna að
finna út hverjir voru líklegir til að
vilja að njósna, hverjir áttu í fjár-
hagserfiðleikum og þar fram eftir
götum.
Fimmti Sovétmaðurinn
sem vísað er frá
Norðurlöndum á
stuttum tíma
Modorov er fimmti sovéski
njósnarinn sem rekinn er úr landi
á Norðurlöndunum á skömmum
tíma og Ijóst er að Sovétmenn hafa
stóraukið njósnastarfsemi sfna.
þann sjötta febrúar fyrir rúmu ári
komst upp um víðtækar njósnir
Sovétmanna í Noregi og tveimur
sendiráðsmönnum var vísað úr
landi, Oleg Dokudovski og Eugenij
Votiloski og fyrir rúmum sex vik-
um var tveimur Sovétmönnum vís-
að úr landi í Svíþjóð, Pjorskirokij,
hernaðarráðgjafi við sendiráðið I
Stokkhólmi og Juri Averin, sov-
éska konsúlnum í Gautaborg.
Fyrir nokkrum árum komst upp
um víðtækar njósnir danska
tæknifræðingsins Bent Weidil.
Sovétmenn lögðu snörur sína fyrir
hann og olli hann miklum skaða
áður en hann var dæmdur í átta
ára fangelsi. Mál sem vakti mikla
athygli á sínum tíma.
Danskur tæknifræðingur
afhjúpaði Modorov
Strax og Modorov var gerður að
fyrsta sendiráðsritara sovéska
sendiráðsins beindust augu dönsku
öryggisþjónustunnar, PET
skammstafað, að honum, en það
var aðeins hefðbundið eftirlit.
Danskur tæknifræðingur kom upp
um Modorov að því er blöð herma.
Modorov setti sig í samband við
Danann fyrir rétt rúmu ári. Mod-
orov vildi komast yfir upplýsingar
um elektrónískan stýribúnað. í
stað þess að gangast Rússum á
hönd, sneri Daninn sér til PET og
þá byrjuðu hjólin að snúast fyrir
alvöru. Daninn féllst á að starfa
sem gagnnjósnari og láta Sovét-
mönnum í té upplýsingar sem ekki
voru mikils virði, en gerðu þá
„heita“. PET fylgdist með Modorov
nótt sem nýtan dag og þegar Dan-
inn hélt til fundar við Rússann
hafði hann hljóðnema innan klæða
og myndir voru teknar af fundi
þeirra. Þannig fengu Danir óyggj-
andi sannanir fyrir njósnum Mod-
orovs.
Spilin lögð á
borðið á mánudag
Ljóst varð að njósnir Modorovs
voru víðtækari. Undir það síðasta
virtist hann vera farinn að gera
sér ljóst að farið var að hitna í
kolunum og fyrir skömmu fóru
tveir af samstarfsmönnum hans úr
sendiráðinu úr landi. Modorov
hafði komið upp neti danskra
njósnara sem seldu honum upplýs-
ingar, en hversu víðtækt það er, er
og verður líklega á huldu. „Við höf-
um óyggjandi sannanir gegn Mod-
orov,“ sagði Erik Nina-Hansen
dómsmálaráðherra Dana við
blaðamenn, en Ninn-Hansen utan-
ríkisráðherra og Hans Fengel
varnarmálaráðherra. Ráðið kom
saman til fundar á mánudag og
lagði PET þá fram sannanir sínar
gegn Modorov. Þá var ákveðið að
vísa Modorov úr landi. Ástæðan
fyrir töfinni er talin sú að ráðherr-
arnir vildu bíða með að vísa honum
úr landi þar til umræðum um með-
aldrægar eldflaugar í Þjóðþinginu
væru afstaðnar. Þeir óttuðust að
vinstri flokkarnir myndu reyna að
þyrla upp pólitísku moldviðri og
þannig reyna að hafa áhrif á þing-
menn þannig að Modorov-málið
yrði hápólitískt þrætuepli í Kaup-
mannahöfn. Raunar hefur Ib Nor-
lund, hugmyndafræðingur danska
kommúnistaflokksins lýst þvf yfir
að hann efist um gildi sannana á
hendur Modorov.
Áhugi Modorovs beindist
m.a. aö tæknibúnaði
F-16 orrustuþota
Erik Ninn-Hansen dómsmála-
ráðherra vildi lftið tjá sig um að
hverju áhugi Modorovs hefði
beinst að öðru leyti en því að hann
hefði sóst eftir upplýsingum um
háþróaðan stýribúnað. Danir hafa
keypt 58 F-16 þotur frá Bandaríkj-
unum, en í samningum eru ákvæði
sem gera ráð fyrir að dönsk fyrir-
tæki framleiði ýmsan tæknibúnað
í þoturnar. í Danmörku hafa tíu
slík fyrirtæki verið nefnd sem lík-
leg eru talin hafa vakið áhuga
Modorovs.
Ljóst er að Sovétmönnum hefur
orðið vel ágengt í njósnum á Vest-
urlöndum og benda menn á stýri-
búnað SS-13 eldflauga Sovét-
manna sem er sláandi líkur þeim
sem er í hinum bandarfsku.
Andropov heilinn
á bak við njósnir Modorovs
Erik Ninn-Hansen sagði að ljóst
væri að Sovétmenn hefðu stórauk-
ið njósnir sínar á Vesturlöndum á
síðustu árum, annars vegar á sviði
hernaðar, en hins vegar iðnnjósnir.
í sendiráði Sovétmanna í Kaup-
mannahöfn er nú 120 manna
starfslið og er talið að 40 þeirra
séu í þjónustu KGB. Það er ljóst,
það er núverandi leiðtogi Sovét-
ríkjanna, Juri Andropov, sem er
heilinn á bak við stóraukna
njósnastarfsemi Sovétmanna á
Vesturlöndum. Áhrif og völd KGB
hafa mjög vaxið og þaö sést best á
skipun Juri Andropovs sem ritara
sovéska kommúnistaflokksins.
Hann aftur hefur verið iðinn að
koma „sinum mönnurn" að f sov-
éska kerfinu. Talið er að nú stafi
700.000 manns hjá KGB. Lang
stærstur hluti þeirra hefur það
verkefni að fylgjast með samborg-
urum sínum, en utan Sovétríkj-
anna er talið að um 6000 njósnarar
séu á vegum KGB, þeim er stjórn-
að frá höfuðstöðvum KGB í
Moskvu.
Fréttir í stuttu máli:
Aldrei fleiri
gjaldþrot í Noregi
Osló, 11. febrúar. AP.
TILKYNNT var í Noregi í gær, að fleiri
fyrirtæki hefðu orðið gjaldþrota árið
1982 en nokkru sinni fyrr. Það ár voru
auk þess fleiri samsteypuumræður í
gangi en nokkru sinni fyrr. 1982 fóru
955 aðilar eða fyrirtæki á höfuðið, 69
samsteypuviðræður voru í gangi. Árið á
undan, 1981, var það hæsta fram að
því, þá voru samsvarandi tölur 810 og
55.
Höfuðborgin, Osló, var vettvangur
192 gjaldþrota. 29 prósent tilfell-
anna voru í verslun, 16 prósent í
byggingariðnaði og 15 prósent í iðn-
aði. 55 prósent þeirra sem misstu
vinnu sína vegna þessa komu þó úr
þriðja hópnum, iðnaði.
Frægasta glæpa-
kvendi Indlands
gefur sig fram
NýjaDehlf, II. febrúar. AP.
EINHVER frægasti afbrotamaður
Indlands, hin 27 ára gamla Poolan
Devis, mun leggja niður vopn sín á
laugardaginn og gefa sig á vald yfir-
völdum. L'ppgjöfin, sem átti að fara
fram með viðhöfn í gær, var frestað til
dagsins í dag af ókunnum ástæðum.
Árum saman hefur indverska
lögreglan reynt að hafa hendur í
hári glæpadrottningarinnar Poolan,
en hún og bófaflokkur hennar hafa
farið með morðum og ránum í hinum
hrjóstrugu landamærahéruðum
milli Uttar Pradesh og Madhaya
Pradesh. Poolan og sveit hennar
hafa á samviskunni 70 morð, vopnuð
rán og mannrán og er ekki gert ráð
fyrir að hún fái vægan dóm.
Það kom lögreglunni og yfirvöld-
um talsvert I opna skjöldu fyrir
skömmu, er ungfrú Devis hafði sam-
band við yfirvöld og bauðst til að
gefa sig fram. Talið er að minnst
fimm karlmenn úr glæpaklíku henn-
ar muni fylgja henni inn fyrir múr-
ana.
Mið-ítalfa
á kaf í snjó
Róm, II. tebriíir. AP.
MJÖG óvænt stórhríð skall á miðhluta
Ítalíu f gær og var sums staðar allt aö
tveggja metra djúpur jafnfallinn snjór
eftir að lægðin var haldin á vit annarra
landa og héraða.
Mörg fjailaþorp og skfðahótel ein-
angruðust gersamlega og I Róm
tepptist umferð alvarlega um nokk-
urra klukkustunda skeið. Ekki var
vitað um manntjón vegna þessa, en
varað var við alvarlegri snjóflóða-
hættu í Appeníafjöllum. Aldrei
þessu vant þurfti fjöldi ítala að setja
keðjur á hjólbarða sína.
15 fórust
f bflslysi
Aþena, Grikklandi, II. febrúar. AP.
VÖRUBIFREIÐ og rúta skullu saman
á mikilli ferð á hraðbraut í Grikklandi
í gær og létu 15 manns lífið, sænskur
bflstjóri vörubflsins, bflstjóri rútunnar
og 13 farþegar hennar.
Sjö aðrir slösuðust alvarlega.
Slysið bar þannig að, að rútan náði
illa aflíðandi brekku, rann f veg fyrir
umferðina á móti og lenti þá framan
á vörubílnum.
PRQFKJÖR SJÁLFSTÆDISFLQKKSINS í REYKJANESKJÖRDÆMI 26,—27. FEBRÚAR 1983
STUÐNINGSMENN
ÓLAFS G. EINARSSONAR
Q
Íík
hafa opnaö skrifstofu aö Skeiöarási 3, Garöabæ
(húsi Rafboöa hf.).
Skrifstofan veröur opin kl. 17—22 virka daga og
kl. 13—19 um helgar.
Sími54555