Morgunblaðið - 17.02.1983, Blaðsíða 48

y\skriftar-
síminn er 830 33
^Auglýsinga-
síminn er 2 24 80
FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1983
Verðbólgutap
sparifjáreigenda
2,34 milljarðar
frá 1972 til 1980
TAP sparifjáreigenda vegna verðbólgn á árunum 1972 til 1980 miðað við
verðlag hinn 31. desember 1980 nemur 2,34 milljörðum króna. I'etta kemur
fram í efnahagsstefnu Verzlunarráös íslands, sem Viðskiptaþing samþykkti í
gær, en þar segir að sparifé hafi brunnið upp í verðbólgunni og sparnaður í
bankakerfinu á síðari árum sé aðeins helmingur þess, sem hann var á
áratugnum 1960 til 1970.
Síðan segir að tap sparifjáreig-
enda á verðlagi 31. desember 1980
hafi á árinu 1972 verið 14 milljónir
króna, 1973 var það 76 milljónir
króna, 1974 var tapið 145 milljónir
króna, 1975 138 milljónir króna,
1976 127 milljónir króna, 1977 var
tap sparifjáreigenda 190 milljónir
króna, 1978 var tapið 243 milljón-
ir, 1979 679 milljónir króna og á
árinu 1980, sem er síðasta árið,
sem birt er í stefnu Verzlunar-
ráðsins var tap sparifjáreigenda
729 milljónir króna.
Samkvæmt þessu er sérstakur
verðbólguskattur, sem sparifjár-
eigendur hafa greitt á árinu 1980
26,8%. Hæstur var þessi skattur
árið 1974, er hann náði 40,1%. Ár-
ið 1980 er þriðja hæsta verðbólgu-
skattsárið, en á árinu 1975 var
þessi skattur 29,9%.
Síðan segir í efnahagsstefnu
Verzlunarráðsins: „Á síðasta ári
rýrnaði lausafjárstaða innláns-
stofnana um 920 milljónir króna.
Víxillán hjá Seðlabanka í árslok
voru 727 milljónir og yfirdráttur
344 milljónir. Lausafjárstaðan í
heild var neikvæð um 661 milljón í
árslok 1982 sem jafngildir 6,2% af
heildarinnlánum en var jákvæð
um 3,9% af heildarinnlánum í
ársbyrjun.
Þessi lausafjárstaða innláns-
stofnana er sú versta sem um get-
ur á síðustu árum og hefur aðeins
verið verri einu sinni áður eða árið
1968, þegar samsvarandi hlutfall
af innlánum var neikvætt um
7,5%.
Sjá í miðopnu: Krétlir og frá-
sagnir af Viðskiptaþingi og
viðtal Vlbl. við Harris lávarð.
Bílaskoðun hafin
Bifreiðaeftirlit ríkisins auglýsti á
þriðjudaginn að bifreiðaskoðun
væri hafin í Reykjavík, og fer hún
fram á Ártúnshöfða sem fyrr. Þá
var auglýst í gær að skoðun væri
byrjuð í Kópavogi, og er skoðað við
Áhaldahús Kópavogs. Annars stað-
ar á landinu hefur skoðun ekki ver-
ið auglýst.
Að sögn Guðna Karlssonar
forstjóra Bifreiðaeftirlits ríkis-
ins eru það sömu aðilarnir sem
skoða í Kópavogi, Hafnarfirði,
Mosfellssveit og Seltjarnarnesi,
og verður skoðað á þessum stöð-
um þegar verkinu lýkur í Kópa-
vogi. Það eru einnig sömu aðil-
arnir sem sjá um skoðun á Vest-
urlandi og hefst hún á Akranesi
1. mars og stendur út mánuðinn.
Þá verður skoðað í Borgarnesi
frá 5. apríl til 3. maí, á Logalandi
4. maí, í Lambhaga 5. maí og i
Hvalfirði 6. maí.
Á Suðurlandi er skoðun víða
hafin þótt ekki hafi það verið
auglýst, en á Vestfjörðum, Norð-
ur- og Austurlandi verður beðið
um sinn eftir betri tíð.
Banaslys í
Borgarfirði
Borgarnesi, 16. febrúar.
NÍTJÁN ára maður beið bana í um-
ferðarslysi á þjóðveginum í Skil-
mannahreppi í Borgarfirði er fólks-
bifreið var ekið aftan á kyrrstæöa
fólksflutningabifreið á þjóðveginum
við Litlu-Feiísöxl um klukkan átta í
morgun.
Fólksbifreiðin fór langt undir
fólksflutningabifreiðina að aftan,
eða fram undir afturhjól. Öku-
maðurinn sem var einn í fólksbif-
reiðinni mun hafa látist þegar í
stað. Myrkur var þegar slysið
varð. Bifreiðirnar voru báðar á
vesturleið í átt til Akraness. öku-
maður fólksflutningabifreiðarinn-
ar hafði stöðvað hana á vegar-
kantinum og var að skipta um
hjólbarða í ljósaskini frá öðrum
kyrrstæðum bíl, sem hafði komið
úr gagnstæðri átt.
Ekki er hægt að birta nafn hins
látna að svo stöddu.
HBj.
Rostungurinn
farinn frá Rifi
ROSTIINGURINN, sem gerði sig
heimakominn í höfninni á Rifi og tal-
inn er geta verið Valli víðforli, er far-
inn frá Rifi. Ekki er vitað hvert hann
fór en síðast sást til hans flatmagandi
á hafnargarðinum á Rifi miðvikudag-
inn 2. febrúar sl. að sögn Sæmundur
Kristjánssonar hafnarvarðar.
Sæmundur sagði að hann hefði
komizt alveg að rostungnum áður-
nefndan dag og hefði hann ekki sýnt
neina hræðslu né reynt að forða sér.
Sagði hann að sér hefði sýnzt hann
vera við beztu heilsu. Sagðist Sæ-
mundur helzt hallast að því að rost-
ungurinn hefði tekið þá ákvörðun að
kanna matarbúr Breiðafjarðar frek-
ar, en ómögulegt væri að segja til
um hvert hann hefði farið.
Almálið utan dagskrár á Alþingi:
Morgunbladid/KrLstján.
Hjörleifur gagnrýnir samning
Gunnars Thoroddsens frá 1975
HJÖRLEIFUR Guttormsson, iðnað-
arráðherra, lýsti því yfir á Alþingi í
gær, að samningur sá sem Gunnar
Thoroddsen, þáverandi iðnaðarráð-
herra, gcrði við Alusuisse 1975 hefði
verið óhagstæðari en upphaflegi
samningurinn milli Alusuisse og ís-
lenska ríkisins og næmi tapupphæð-
in um 1,7 milljónum Bandarfkjadala
á árunum 1975 til 1980. Gunnar
Thoroddsen var ekki til andsvara á
Alþingi, þar sem hann hélt í opin-
bera heimsókn til Danmerkur í gær-
morgun.
í umræðum á Alþingi um álmál-
ið í tilefni af því að með einhliða
ákvörðun 11. febrúar ákvað fjár-
málaráðherra að hækka fram-
leiðslugjald á álverinu í Straums-
vík skýrði Hjörleifur Guttormsson
frá því, að samningurinn frá 1975
hefði leitt til meiri raforkutekna en
áður og næmi hækkunin 15,8 millj-
ónum Bandaríkjadala 1975—1980.
Hins vegar væru tekjur tslendinga
af framleiðslugjaldi á þessu ára-
bili, 1975—80, 17,5 milljónum dala
lægri en að óbreyttum samningum
1975.
I nefndinni sem vann að undir-
Royal Mint í London:
Rússnesku gullpen-
ingarnir eru falsaðir
ROYAL Mint í London, sem að
beiðni Seðlabanka íslands hefur
rannsakað 20 af 177 rússneskum
gullpeningum, sem fundust um
borð í ms. Gullfossi á árinu 1961,
telur vafalaust að peningar þessir
séu falsaðir. Hefur Royal Mint
rannsakað gullpeningana og eru
þeir bæði léttari og ívið stærri en
ófalsaðir peningar. Eðlisþyngd
málmsins í þessum fölsuðu gullpen-
ingum er 14,12 á móti 17,2 í ósvikn-
um peningum. Þetta þýðir að gull-
magn þeirra er nokkuð minna eða
um 70% í stað 90% í ósviknum pen-
ingum.
Gullpeningar þessir eru eftir-
líkingar á gullpeningum, sem
slegnir voru í valdatíð Nikulásar
II Rússakeisara. Virði þeirra, sem
áletraðir eru er 10 rúblur og árt-
alið, sem á þá er greipt er 1903 og
1904. Þeir fundust um borð í ms.
Gullfossi og fann þá hafnar-
verkamaður, sem vann að losun
skipsins. Voru þeir í hitaveiturör-
um, sem flutt voru inn frá Leith í
Skotlandi og voru eign Hitaveitu
Þannig líta þeir út, fölsuðu rússnesku gullpeningarnir.
Reykjavíkur. Ymsar getgátur
hafa verið uppi um, hvernig á því
hafi staðið að peningarnir hafi
hafnað á íslandi, en samkvæmt
upplýsingum frá Royal Mint hef-
ur ekki áður orðið vart falsaðra
peninga af þessari gerð, fyrr en
þessir 177 gullpeningar komu í
leitirnar hérlendis.
Sjá bls. 5: Spurning hvort þeir sem
keyptu þá á sínum tíma í góðri trú,
eiga andvirði þeirra inni hjá rfkis-
sjóði.
búningi samningsgerðarinnar 1975
á vegum Gunnars Thoroddsen, þáv.
iðnaðarráðherra, sátu dr. Jóhannes
Nordal, seðlabankastjóri, Stein-
grímur Hermannsson, formaður
Framsóknarflokksins, og Ingólfur
Jónsson, fyrrum ráðherra.
í tilefni af ummælum Hjörleifs
Guttormssonar leitaði Morgun-
blaðið álits dr. Jóhannesar Nordal.
Hann sagði: „Ég ber út af fyrir sig
ekki brigður á tölur ráðherrans,
þótt ég hafi ekki haft aðstöðu til að
kanna málið nema lauslega. Hins
vegar virðist mér þær við fyrstu
sýn gefa villandi mynd af áhrifum
samningsins frá 1975 að tvennu
leyti:
í fyrsta lagi er þess ekki getið, að
á móti þessum 17,5 milljónum dala
sem greiddar hefðu verið sam-
kvæmt eldri samningi á árunum
1975—80 hefði jafnhá eða hærri
skattinneign ÍSAL myndast hjá
ríkissjóði.
í öðru lagi eru árin 1981 og 1982
ekki tekin inn í samanburðinn en á
þeim árum var samningurinn frá
1975 mun hagstæðari en upphaflegi
samningurinn. Tekjur af raforku-
sölu eru á þessum árum um 10
milljón dölum hærri en samkvæmt
upphaflega samningnum en ekki
verulegur munur á skatttekjum.
Sjá á þingsíðu: Brýn nauð-
syn að taka málið úr hönd-
um iðnaðarráðherra.