Morgunblaðið - 26.02.1984, Blaðsíða 44

92
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1984
„OKkixr \jar\Wxofxr um eifctVwJcxb hra&—
ókre'itt í. u-1?. fc>. *to míniitur- "
love 7S
— —
... að vera þar sem
þín er þörf.
TM Rag. U.S. Pat. Oft — all rlghts reserved
c1984 Los Angeles Times Syndicale
'ij V
ftf
Si\ 'l-WM
--rrrMAK^hAi:
Hvar eru tíu11fiskarn ir og hvar eru
hvítu mýsnar?
HÖGNI HREKKVÍSI
„ HANN BR AE> TAKA TH-
I H£f?BER(3/NU 5ÍNOÚ'
Tillögur í launamálum
Guðbjörn Jónsson skrifar:
Öll sú umræða sem fram hefur
farið að undanförnu um launamál
er mjög óraunhæf, ef frá er talin
tillaga tveggja formanna verka-
lýðsfélaga nú nýlega.
Það má til sanns vegar færa, að
öll framganga verkalýðsforyst-
unnar undanfarin 7—8 ár hafi
verið láglaunafólki og efnahagslífi
þjóðarinnar í óhag.
Þessi þróun er ekki stjórnvöld-
um að kenna. Þetta er okkur sjálf-
um að kenna, og þeirri forystu
sem við höfum kosið okkur. Við
höfum öll, og ekki síst forysta,
neitað að taka tillit til tekna þjóð-
arbúsins þegar við höfum gert
kröfur um bætt kjör. Nú er ég ekki
með þessu að segja að launafólk
hafi ekki átt skildið þær launa-
hækkanir sem hafa náðst fram.
Það sem ég á við, er, að um
margra ára skeið hefur verið stað-
ið rangt að þeim kröfum sem hafa
verið settar fram. Eins og þær
voru framsettar og þvingaðar í
framkvæmd, var það augljóst að
þessi kaupskerðing sem nú er orð-
in veruleiki kæmi.
Það veit hvert mannsbarn, að
það er tilgangslaust að ætla að
auka útgjöldin ef ekki koma til
auknar tekjur, nema með því að
taka lán. Það er sú stefna sem for-
ysta launþega hefur lagt til und-
anfarin ár, og fengið fullt umboð
til frá félögunum. En nú þegar
komið er að skuldadögum, vill
enginn kannast við skuldirnar og
því síður greiða þær.
Þessi árátta verkalýðsforyst-
unnar að krefjast alltaf fleiri
króna í kaup hefur einungis skilað
launþegum verri lífsafkomu, rugl-
að verðmætamat fólks, og aukið
verðbólgu.
Ég ætla að nefna hér 3 dæmi um
þá þróun sem orðið hefur þann
tíma sem ég hef verið viðloðandi
vinnumarkaðinn, en þó ég nefni
aðeins 3 dæmi eru þau bara brot
af heildinni.
Arið 1958 gat verkamaður feng-
ið 1,3 kg af sjúpukjöti fyrir hvern
unninn klukkutíma. Hvað fáum
við mikið núna? Sama ár gat sami
maður fengið 15,3 lítra af gasolíu
fyrir unninn klukkutíma, hversu
marga lítra fær hann nú? Sama ár
gat sami maður fengið 6,85 lítra af
bensíni fyrir hvern unninn tíma,
hvað mikið í dag? Það má kannski
einnig nefna, að þetta ár sem áður
er nefnt, tók það þennan sama
mann 1,2 tíma að vinna fyrir ein-
um pakka af sígarettum.
Vendipunktur i þeirri hægfara
þróun sem verið hafði, voru samn-
ingarnir 1977. Þá fór að hallast ört
á ógæfuhliðina fyrir láglaunafólk.
Þau mistök sem þá voru gerð, hafa
orðið afdrifarík fyrir þjóðarbúið í
heild, og af því súpum við nú seyð-
ið.
Það er hægt að segja margt um
það sem liðið er, en það er ekki
hægt að breyta því, enda var það
málefni framtíðarinnar sem ætl-
unin var að fjalla um.
Eins og áður sagði, er það um-
ræðan um launamál og hvernig
hægt sé að tryggja sem best af-
komu þeirra lægstlaunuðu, sem er
kveikjan að þessum skrifum. Það
virðist ákveðin stefna forystu ASÍ
að stefna í sama foraðið og verið
hefur. Enn er lagt til að laun
hækki í prósentum, enn ætla þeir
að reyna að stöðva þá prósentu
þegar ofar kemur í launastigann.
Annað hvort er þarna um að
ræða takmarkalausa þrjósku eða
tregar gáfur. Svona kúnstir er bú-
ið að reyna áður og hafa þær allar
mistekist hrapallega. Einnig er
kannski hugsanlegt að forystan í
verkalýðsmálum „sem ekki er
neitt láglaunafólk" vilji ekki
sleppa voninni um að fá launa-
hækkun „svona alveg óvart, auð-
vitað" um leið og kjör þeirra verst
settu eru bætt.
Ef þessir menn bæru hag þeirra
lægst launuðu og þjóðfélagsins
fyrir brjósti, hefðu þeir lagt fram
tillögur eitthvað á þessa leið:
1. Lægsti launataxti á íslandi
skal vera nr. 1. Skal hann vera
samhljóða 21. launaflokki í nú-
gildandi samningum ASÍ og VSÍ.
Þeir sem eru í lægri launaflokkum
færist upp í 21. flokk, en allir
lægri launaflokkar falli niður. All-
ir launaflokkar fyrir ofan 21. flokk
standi óbreyttir. Þetta samkomu-
lag gildir til eins árs að því til-
skildu, að vísitala vöru og þjón-
ustu hækki ekki meira en 5% á
tímabilinu.
2. Þar sem ekki eru auknar
þjóðartekjur til að styðja þessa
hækkun, ætti að fjármagna hana
á eftirfarandi hátt: Greiðslur
launþega í lífeyrissjóði lækki úr
4% í 1%. Þetta mundi þýða 3%
hækkun dagvinnulauna yfir lín-
una hjá öllum nema þeim sem
svindlað hafa á 4% reglunni.
í samræmi við lækkun greiðsina
launþega úr 4% í 1% lækkar líka
hlutfall atvinnurekenda úr 6% í
2%. Þessi 4% sem þarna koma,
hjálpi atvinnurekstrinum til að
standa undir leiðréttingu lægstu
launa.
3. Þar sem þetta mundi að end-
ingu bitna á kaupgetu lífeyrissjóð-
anna á verðbréfum ríkissjóðs, ætti
að koma breytt innheimta á sölu-
skatti. Það er mjög einfalt, og skal
ég skýra það síðar ef þörf krefur.
4. Næstu 6 mánuðir skulu not-
aðir til þess að endurskoða launa-
flokka í samningum ASÍ. Stefnt
skal að því, að launaflokkar aðild-
arfélaga ASÍ verði ekki fleiri en 20
talsins í einfaldri og jafnri tölu-
röð. Mismunur á lægsta og hæsta
launaflokki verði aldrei meiri en
100%. Þau samtök launafólks sem
ekki treysta sér til að binda sig
innan þessa ramma, myndi sam-
eiginleg samtök. Að 6 mánuðum
liðnum skal liggja fyrir skipulag
launaflokka. Næstu 3 mánuði
skulu launþegasamtök hafa þetta
skipulag til umfjöllunar og
ákvörðunartöku um hvort þau
vilja gerast aðilar að þessum
launaþrepum. Að því búnu mynda
þau samtök sem innan þessa
ramma vilja starfa, samninga-
nefnd, sem þá þegar hefur undir-
búning viðræðna við VSÍ og aðra
atvinnurekendur. Samhliða þessu
ættu að vera í gangi viðræður að-
ila vinnumarkaðarins og ríkis-
valdsins um leiðir til átaks til
aukningar á þjóðarframleiðslu.
Ég viðurkenni, að þetta eru
nokkuð róttækar aðgerðir sem
þarna eru áætlaðar, en þær eru
markvissar, og koma algjörlega í
veg fyrir að hækkanir bjrótist út
upp allan launastigann. Ef það
yrði leyft yrði það banabiti allrar
atvinnustarfsemi í landinu.
Ég gæti haldið þessum skrifum
áfram lengi enn. En þar sem ég
ætlaði bara að skrifa stutta grein,
læt ég þetta nægja að sinni.
Ég vil svo að endingu óska sam-
herjum í launastétt alls góðs í
framtíðinni, og vona að framvegis
verði sótt fram af meiri forsjá en
kappi.
llnnur Steinsson. Hún tók þátt í Miss World-keppninni í London
fyrir hönd íslands.
Sýnið Miss World-keppn-
ina ’83 í sjónvarpinu
Kæri Velvakandi.
„Ég hef nú beðið í þrjá og hálf-
an mánuð í þeirri von að sjón-
varpið sýndi mynd frá „Miss
World-keppninni", sem fram fór
í London um miðjan nóvember.
Eins og kunnugt er tók ungfrú
ísland, Unnur Steinsson, þátt í
keppninni með frábærum
árangri — lenti í 4. sæti af 73
keppendum.
Talið er að 500—700 milljónir
sjónvarpsáhorfenda úti í heimi
hafi fylgst með keppninni í
beinni útsendingu og ótaldar
milljónir til viðbótar séð keppn-
ina næstu daga á eftir.
Þótt „Miss World-keppnin" sé
hvorki skíðahlaup né skyttirí í
Beirút, hef ég þá trú að fleiri en
ég óski eftir að fá keppnina
sýnda hér og það sem fyrst.
Enda ekki seinna vænna, því
senn fer að hefjast keppnin um
ungfrú ísland 1984. Skora ég á
þá sem áhuga hafa að láta til sín
heyra.
S.EJ.“