Morgunblaðið - 26.02.1984, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1984
51
Ekki eru allar kanínur eins skapi
farnar, að sögn Áslaugar og Guð-
mundar. Þessi var svolítið veik fyrir
Ijósmyndurum.
eftir því hver á i hlut.“ Svo velta
allir því fyrir sér í sameiningu,
hvort angórukanínurnar séu
stærstar, eða hvort það sé ein-
göngu háralagið, sem fær þær til
að sýnast svo. Þau eru að spá í að
kaupa fleiri angórakanínur en
hafa þó ekki í hyggju að koma sér
upp aukabúgrein þar sem þær eru.
„Hver angórakanína gefur af sér
um tólfhundruð krónur á ári og
þeir hjá Álafossi kaupa alla slíka
ull, sem þeir komast yfir,“ segir
Guðmundur. En bændur eru farn-
ir að rækta þessar kanínur í
nokkrum mæli, m.a. mun vera bú i
Landeyjum, á Jaðri í Hruna-
mannahreppi ög á Vorsabæ. í
bókaherberginu kemur í ljós
nærri sexhundruð lítra fiskabúr.
Þar sveima meðal annars um
dularfullir sjálflýsandi neonfiskar
og njóta sín vel í rökkrinu.
Á veggjunum hanga byssur, en
Guðmundur skýtur gæs og rjúpu í
frístundum. Stendur ekki einhvers
staðar að til þess að vera góðir
veiðimenn, verði menn að vera
dýravinir?
„Drottinn blessi heimilið," gell-
ur við þegar við göngum aftur í
stofuna. Það er auðvitað Jakob,
sem talar, en af segulbandi. Hann
er nefnilega gestafæla og segir
fátt við þá, sem ekki fara rakleitt í
eldhúsið þegar þeir koma og sýna
með því að þeir séu heimagangar.
Jakob er grápáfagaukur, african
grey, og getur orðið allt að hundr-
að ára gamall. „Hann er líflegast-
ur í ljósaskiptunum," segja þau.
„Það er bara verst hvað hann get-
ur verið orðljótur. Ef hann heyrir
fúkyrði og stæla, festir hann sér
það vel í minni og notar þegar
tækifæri gefst. Og það er skrýtið
hvað hann hefur lag á að segja
hlutina á réttum tíma.“ Áslaug
segir að Jakob sé óttalegur sóði en
honum fyrirgefst margt fyrir það
hvað hann er skemmtilegur stund-
um.
Fjölskyldan er reyndar líka með
hest og stefnir að því að eignast
fleiri, en Áslaug þvertekur fyrir
að þeir verði hýstir á heimilinu, þó
að Guðmundur taki ekki ólíklega í
þá uppástungu. Það kemur líka á
daginn að dýraáhuginn er upp-
haflega frá honum kominn, þó að
Áslaug hafi smitast og sé nú
spennt fyrir öllum dýrum nema
köttum, að eigin sögn.
Guðmundur er búfræðingur og
húsasmiður að mennt, en slasaðist
á hendi og fór þá að keyra strætó í
Kópavoginum. „Ég hef alltaf verið
viðloðandi dýr frá því að ég var
með yrðlinga sem krakki i sveit
hjá afa mínum og ömmu að Böð-
móðsstöðum í Laugardal," segir
hann. „Það eru sennilega mistök,
að maður varð ekki bóndi í sveit."
Þegar við höfum innbyrt kaffi
og með því og hlýtt á Jakob flytja
nokkrar stólræður af bandinu,
fylgir Trýni okkur að hliðinu og
þegar þangað er komið heyrum við
ekki betur en að sá grái sé farinn
að herma eftir okkur — í eigin
persónu.
Músafesti. (Ljósm. Friðþjófurl
„Mikki og Mína urðu fleiri“
„Fyrst voru bara Mikki og
Mína, en nú eru þær orðnar
fleiri,“ segir Jóhannes Friðrik, níu
ára, og hefur alveg rétt fyrir sér;
Mikki og Mína eru „orðin fleiri“,
reyndar svo mörg, að varla verður
tölu á komið við fyrstu sýn, enda
ein hvít mús annarri lík, þekki
maður þær ekki því betur.
Mýsnar hans Jóhannesar eru
reyndar ekki nema þrettán um
þessar mundir. Þær voru nokkru
fleiri en hann hefur verið örlátur
á þær við vini sína að undan-
förnu og því hefur fækkað í
hópnum.
Jóhannes og fjölskylda láta vel
af músunum, segja þær t.d.
miklu hreinlegri en hamstra og
önnur nagdýr. Það er helst að
gamanið kárni þegar þær týnast
og því er alltaf talið á kvöldin.
Annars er labradortíkin Píla
einna nöskust á að finna þær ef
þær sleppa og sem betur fer er
Pílu vel við mýs.
„Mýs eru eiginlega einu dýrin
sem ég fékk ekki að vera með
Systkinin Halldóra Gyða og Jó-
hannes Friðrik með heimilisdýrin.
Jóhannes sér um mýslurnar en
Halldóra er með tvo úndúlata á
sinni könnu. Tíkin Pfla sýnir öllum
smádýrunum ntikið umburðar-
lyndi.
þegar ég var að aiast upp,“ segir
mamma Jóhannesar, Fríða
Proppé. „Þegar ég fór fram á að
fá þær líka hótaði pabbi að flytja
á hótel," bætir hún við. „Ég held
að það sé mjög þroskandi fyrir
börn, að umgangast dýr. Þau
kynnast ýmsum staðreyndum
lífsins á eðlilegan hátt og einnig
dauðanum. Það var t.d. mikil
sorg á heimilinu þegar uppá-
haldspáfagaukurinn dó, en líka
lífsreynsla fyrir börnin, sem ég
held að hafi verið þeim holl. Og
mýsnar hans Jóa eru líf, sem
hann ber ábyrgð á og hugsar
um,“ segir Fríða. En varla eru
allar mæður jafn skilningsríkar
á músabúskap. A.m.k. horfa
sumir vinir Jóhannesar svolítið
forvitnilega á mömmu hans þeg-
ar þeir eru búnir að biðja um
landvistarleyfi fyrir eina eða
tvær heima hjá sér og fá þvert
nei. Jóhannes er hins vegar far-
inn að velta fyrir sér offjölgun-
arvandamálum mannkynsins
upp á síðkastið eftir að hafa
kynnst því af eigin raun hvað
viðkoman er ör í músabyggðum.
sólarhringurinn skiptist i tólf
tíma ljós og tólf tíma myrkur og
þar sem flestir fiskarnir eru hita-
beltisfiskar, er best að miða birtu-
skilyrðin við það. Flestir fiskanna
koma úr ósöltu eða lítið söltu
vatni, en skrautfiskar sem lifa í
sjó eru oft fallegastir allra fiska
— það er bara svo erfitt að fá þá
til að halda lífi í búrum.
En þegar um er að ræða svona
blöndu af fiskum eins og ég er
með, er ágætt að hafa sýrustigið í
vatninu 7ph, sem er hlutlaust.
Einu sinni þótti hollráð að setja
salt út í vatnið ef útlit var fyrir að
fiskunum liði ekki nógu vel. En sú
skoðun er á undanhaldi. Ef vel er
að staðið, er í búrinu viss bakt-
eríuflóra, sem brýtur niður óæski-
leg efni og breytir i æskileg og
menn ættu að varast að vera að
demba alls kyns efnum, sem rjúfa'
lífkeðjuna, út i vatnið.
Svo er mikilvægt að þekkja
sjúkdómana, sem geta komið upp,“
segir Stefán. „Ég var í krufningu
langt fram eftir nóttu nýlega þeg-
ar þeir fóru að veikjast hjá mér
um daginn. í þessu tilfelli dugði
lyf, sem er notað við þvagfærasýk-
ingu í mönnum. Áukaverkanir
þess eiga reyndar að vera höfuð-
verkur og svimi, en það varð ekki
á fiskunum séð hvort það ætti líka
við um þá. Annars er ég með sér-
stakt búr, sem er spítali. Þar legg
ég þá inn ef þeir veikjast og í því
er ekkert nema hitari og loft-
streymi svo það er auðvelt að sótt-
hreinsa það milli „sjúklinga". En
það er alveg nauðsynlegt að hafa
svona búr. Ég þarf einmitt að fara
að leggja einn inn núna.
Það sem er að honum er auð-
læknanlegt. Hann hefur fengið á
sig sníkjudýr, sem er auðvelt við-
ureignar en getur þó verið ban-
vænt sé því ekki náð af,“ segir
Stefán og er spurður hvort hann
framkvæmi e.t.v. líka skurðað-
gerðir á fiskunum ef svo ber undir.
„Nei, ekki er það nú,“ segir
hann. „Þær voru nú reyndar að
stríða mér, stelpurnar á Landa-
koti þar sem ég vinn og spyrja
hvort ég ætlaði ekki að fara að
gefa þeim í æð o.s.frv. En ég hef
matað ál í gegnum slöngu. Það var
eldáll, sem ekkert vildi éta og var
búinn að vera í löngu svelti þegar
ég fékk hann. En það kom fyrir
ekki. Hann dó. Sá sem lifði étur
ekkert nema lifandi ánamaðka og
rækjur og það þarf alltaf að mata
hann, því hann er botnfiskur og
hinir ætu frá honum áður en hann
kæmist að, væri ekki að honum
rétt.“
Stefán segir að starfandi sé fé-
lag íslenskra skrautfiskaáhuga-
manna, auðvitað skammstafað
F.I.S.K. og sé það nokkuð virkur
félagsskapur; stendur fyrir funda-
höldum og fyrirlestrum, en þyrfti
helst að eignast smásjá.
„Suma fiskana er hægt að temja
í lófann á sér,“ segir hann, að-
spurður um skapferli skjólstæð-
inga sinna, „en aðrir eru alltaf
jafn styggir. Einum næ ég alls
ekki upp úr, þótt ég feginn vildi —
því hann er algjör terroristi. Það
er glersugan. Hún eltir aðra fiska
og sýgur sig fasta á þá, eða reynir
að gera það, að því er virðist bara
til þess að fá ókeypis far um búrið
og ergja þá. Ég var í þrjá tíma um
daginn að reyna að ná henni upp
úr, en gekk ekkert. Það versta við
hana er, að hún virðist versna í
skapi með árunum. Þær voru tvær
en hin stökk upp úr um daginn og
ég var því fegnastur.
En margir þeirra eru þrælgáf-
aðir, t.d. festemum," segir Stefán
og bendir á einn röndóttan. „Hann
gæti svarað nafni. Svo er botnfisk-
urinn ægilega forvitinn, kemur og
gónir um leið og einhver nálgast
búrið.
Líkt og flestir áhugamenn um
dýraríkið, hefur Stefán átt fleiri
en eina tegund kykvenda um dag-
ana. M.a. skjaldbökur og naggrísi
og eina slöngu. Hún hét Jónas og
var lítið eitruð, af evrópsku högg-
ormakyni og kunni best við sig í
hlýju umhverfi s.s. í sængurfötum.
„Einu sinni var ég líka með köngu-
lær og stúderaði þær mikið.
Komst m.a. að því, að það eru til
tvær tegundir af fjallaköngulóm;
gular, sem eru stærri og gráar, en
þær eru hugaðri. Skemmtileg dýr,
köngulær, þær skiptu orðið þús-
undum hjá mér. En þetta var þeg-
ar ég var krakki í sveit og ég fékk
ekki að fara með þær heim.“
Við fellum talið um margfætl-
urnar og snúum okkur aftur að
sporðunum.
„Ég stefni á stærra búr,“ segir
Stefán, „mér finnst þetta vera að
verða of lítið. Það verður að vera
rúmt um þá, lágmark einn lítri á
sentimetra af fiski segir gömul
þumalfingurregla. Svo eru margar
tegundir, sem gaman væri að bæta
við sig,“ segir hann og talið berst
að einum dökkbláum, líkum hnifs-
blaði í laginu, sem indíánarnir við
Amazón-fljótið neita að veiða sök-
um hjátrúar og er því afar sjald-
gæfur.
„Oft er verið að gefa krökkum
einn og einn fisk, jafnvel í sultu-
krukku," segir Stefán. „En í raun
og veru er þetta hávísindalegt
áhugamál, ef á að stunda það af
einhverju viti — og dýrt. Ég er
búinn að koma mér upp vísi að
bókasafni, því það veitir ekki af að
lesa sér til.
Þegar um er að ræða tuttugu til
þrjátíu tegundir af skrautfiskum
frá mörgum heimsálfum, verður
að vera á hreinu hvernig vatnið,
gróðurinn og birtan á að vera,
jafnvel hvernig búrið á að vera í
laginu," sagði þessi fjölfróði fiska-
búrseigandi að lokum.
NÆSTA SUNNUDAG.
Starrinn talandi, hraðfleygar bréf-
dúfur, fjölskyldulíf dverghænsna,
Maris og glersugan, artemían frá
lltah, ástir apahjóna.