Morgunblaðið - 21.02.1985, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. FEBRÚAR 1985
Blaðamaður Morgunblaðsins á ferð um hungursvæðin í Eþíópíu — IV. grein
Þessi glæsilegi ungi hirðingi var að koma með brenni á úlfaldanum sínum. Hann var stoltur og bauð okkur inn,
úlfaldinn lét sér fátt um finnast.
.... * - • Jffim
Hirðingjakonur með börnin sfn við sjúkraskýlið: Vfst er þetta framandi
matur en annað er ekki til.
Halda mennirnir að kristniboðinn
sé með handsprengjur í töskunni?
Hirðingjarnir hafa
farið með fjöl-
skyldur sínar, tjöld
og úlfalda upp og
niður rúmlega
1.100 kílómetra langa Rauða-
hafsströnd Eritreu í þúsund ár.
Eða fimm þúsund. Þeir hafa elt
frjósemi og gróður og góða bit-
haga fyrir bústofninn. Þannig
gátu menn fjölgað skepnunum og
urðu ríkir og virtir. En nú er frjó-
semin á brott. Það er tilgangslaust
að fara suður á bóginn því þar er
sama eyðimörkin. Nú lifa um 14
þúsund þeirra á matargjöfum frá
rikinu og ýmsum útlendum hjálp-
arstofnunum. Hirðingjarnir stoltu
og frjálsu koma tvisvar í viku til
að fá „þurrskammta" af korni og
mjólkurdufti fyrir 280 fjölskyldur.
70 ÞÚSUND HOLUR
í útjaðri Massawa er margt um
manninn. Neðan við veginn stend-
ur fólk í hnapp og er að sjá sem
eitthvað sé um að vera. Við
stökkvum út úr bílunum á undan
Skugga-Sveini, sendimanni nýju
keisarastjórnarinnar, og hittum
fyrir ungan herforingja. Hann er
glæsilegur eins og kvikmynda-
stjarna og tekur okkur ljúfmann-
lega. „Hér er ekkert að gerast,"
segir hann. „Þetta er verkefni á
vegum RRC (Hjálparstofnunar
Eþíópíu), Matur fyrir vinnu. Þau
eru að undirbúa skógrækt — hér
hafa verið grafnar 70 þúsund hol-
ur. í þær eiga að fara 70 þúsund
tré, sem verið er að rækta."
Þegar maður lítur upp og yfir
svæðið sést að þetta er hreint ekki
fjarlægur möguleiki: þarna eru
ótrúlega margar holur, eins og
maður sér fyrir sér holurnar 4.000
í Blackburn, sem Lennon söng um
forðum. Hérna gætu vel verið 70
þúsund holur. Við eigum eftir að
sjá þúsundir hola í viðbót, allar
snyrtilega grafnar og skipulegar,
rétt eins og þarna stæði yfir verk-
leg kennsla í Garðyrkjuskóla
ríkisins. En þetta eru bara holur
— skógræktin er ekki lengra kom-
in vegna þess að regnið brást.
„Þetta er regntíminn," segir
annar glæsilegur ungur maður,
Algawrash Ghebreiul, stjórnandi
RRC á Rauðahafssvæðinu, aðeins
26 ára gamall, og bendir út á
skrælnaða mörkina. „Við erum
verst sett með vatn i allri Eritreu,
hér í Massawa er aðeins ein lind.
Samt erum við að reyna að kenna
þessu fólki að yrkja jörðina hér og
byggja áveitukerfi og höfum graf-
ið nokkra brunna, sem gefa um 15
lítra af vatni á mínútu. Á þessu
svæði höfum við þurft að sjá um
fimrntá«-»BSUBfi rnanns, þeir eru
Inni í porti hjá nokkrum hirðingjafjölskvldum sat þessi
gamli maður og skar kjöt á strigapoka. Ovíst er hvernig
kjöt er um að ræða.
Með gullhring í nefinu: Þær setja gull ( nef og eyru til
skrauts og skera ör í vangana.
eitthvað færri núna enda hvetjum
við fólk til að halda heldur suöur á
bóginn, þar sem meiri væta er.
Þetta er ekki alltaf auðvelt starf.“
Hann segir að fyrir þremur mán-
uðum hafi verið við Amatere 15
þúsund fjölskyldur, margar hafi
síðan verið fluttar til Ghinda, sem
er skammt frá fylkishöfuðborg-
inni Ghinda.
MEÐ GULLHRING í NEFI
Fyrir utan sjúkraskýlið í Amat-
ere er hópur kvenna með börn sín
í tugatali. Karlarnir og ungu
mennirnir standa í hópum til hlið-
ar og ræða landsins gagn og nauö-
synjar með gönguprik sín og i
söndulum og síðum, hvítum kyrtl-
um. Hvítu slárnar, sem fólk ber á
sér, eru ávallt tandurhreinar,
skjannahvítar í sterkri sólinni.
Sömuleiðis augnhvítur og tennur.
Þeir naga hríslubrot til að halda
tönnunum hvítum. „Þetta er okkar
Colgate," segir einn og bítur
hraustlega. Fólkið er eiginlega
ekki negrar — andlitsfallið er eins
og á afar fríðu hvítu fólki. En það
er dökkbrúnt á litinn. Konurnar
eru skrautlega klæddar og bera
stóra gullhringa í nefinu. Margar
eru með gu'larmbönd. Þær eru
rrúhasuEwtfúaf og bers kiuta
fyrir fminnr og stnndnm nefí ÖH'
lönd eiga sína sérstöku lykt —
sem í Eþíópíu er höfg og krydd-
blönduð lykt. Maður finnur hana
greinilega af þessu fólki, svo
dökku og leyndardómsfullu. Þessi
lykt er ekki alltaf þægileg.
Skammt þar frá er gróðrarstöð-
in. Félagi Álgawrash leiðir okkur
um sviðna jörð út fyrir veginn.
Þar er hópur hirðingja að höggva
grjót, sem nota á til að steypa 8—9
metra djúpan brunn, sem karlarn-
ir grófu og báru upp úr. Annar
brunnur gefur einnig vatn, sá
þriðji er jjkemur á veg kominn.
„Vandinn er að við eigum ekki
dælur til að ná vatninu upp,“ segir
Algawrash. „Dælur eru dýrar ... “
ÁVEXTIR Á MARKAÐ
„Dæla hingaö komin," segir Jón-
as kristniboði Þórisson, „kostar
um 60 þúsund krónur íslenskar.
Þið ættuð að setja ykkur í sam-
band við OXFAM, þeir hafa verið
góðir í dælumálum. Og til að leysa
orkuvandamálið er einfaldast og
ódýrast að nota sólarorku, slík
stöð niðrí Konsó borgaði sig á
tveimur árum.“
Vatnið úr brunnunum er volgt
— Jónas treystir sér til að smakka
á því og lýsir baft SÍVSg SSíSÍlígt.
Ög allt í einu fer það að flæða um
teltitra", * sem áttu- ‘að færa • þelrti'
tómata, eggaldin, gulrætur,
vatnsmelónur og fleiri ávexti.
Hálfsprottnar gulrætur smakkast
prýðilega. „Við erum að reyna að
breyta náttúrunni," segir Algawr-
ash og stoltið leynir sér ekki. „Það
er rekið samvinnufélag um þessa
starfsemi, fólkið vinnur og fær
mat í staðinn."
— En hvers vegna tómata,
hvers vegna ekki teff-korn svo
fólk hafi að borða?
Elementary, my dear Watson:
„Ávextir eru mjög dýrir í Mass-
awa. Við seljum ávextina á mark-
aði í Massawa og getum í staðinn
keypt okkur korn og sitthvað
fleira.“
FÓTBOLTALIÐ AÐ
SUNNAN
Til að komast frá Asmara þarf
að fara tvisvar á flugvöllinn, fyrir
lokun daginn áður og svo eld-
snemma daginn sem flogið er.
Rækilega er leitað í öllum far-
angri — ekki er að vita hvað
mennirnir halda. Að kristniboðinn
sé með handsprengjur í töskunni
sinni?
Það er mikil kvennaumferð við
néfeiio tnn Rvöiuiö og aiia nóttina
er fólk að koma og fara með til-
heyrandr skarkala. Það er nefni-
lega komið fótboltalið í bæinn að
sunnan og á að spila við Asmara-
úrvalið daginn eftir. Þetta eru
spengilegir strákar, sumir með
langar neglur á litla fingri eins og
Skugga-Sveinn. Þeir borða mikið
spaghetti áður en lagt er út í
spennandi nóttina, eins gott að
vera í góðu formi þegar útgöngu-
bannið tekur gildi klukkan ellefu.
Þótt við getum ekki sofið fyrir
fótboltapartíinu gætu þeir sofið í
Konsó þótt hundrað óðir fílar
þrömmuðu hjá, að því er Jónas
segir: „Þeir leggja sig stundum á
grjótvegg með stein fyrir kodda og
steinsofna á augabragði. Svo
liggja þeir fullkomlega hreyf-
ingarlausir i einn eða tvo tíma og
vakna þá jafn skyndilega. Nýir
menn. Þeir skilja ekkert í því að
við viljum hafa hljóð þegar á að
sofa.
Við brottför tökum við enn einu
sinni eftir hávöxnum og alvöru-
gefnum hvítum manni gerskum.
Hann var á Harambee Hotel í
Addis, hann var í Wollo og Dessie
í sömu vél til Asmara, hann skaut
upp kollinum á Red Sea Hotel í
Massawa, Abassador i Asmara og
enn á Addis Ababa-flugvelli. En
enginn spyr hann hvort hann sé á
jafn þrælskipulögðu ferðalagi og
við sjálfir.
PÓLITÍSK
NEYÐARHJÁLP
Kófdrukkinn ungur maður á
barnum á Harambee síðasta
kvöldið er ekki sérlega hrifinn af
Rússunum. Hann dregur langa
fingur yfir barkann á sér og rang-
hvolfir augunum. „Það er allt gott
og blessað með þessa hjálp, sem
þið Vesturlandamenn eruð að
veita. Margir svelta hér í landinu.
Sjálfur finn ég ekki fyrir hungr-
inu, ég er í ágætri vinnu hérna. En
það má ekki láta Rússana taka öll
völd hér. Það sem við þurfum fyrst
og fremst er pólitísk neyðarhjálp,
politica! relief.“ Kunningjar hans í
básnum vilja ekkert taka þátt í
þessum umræðum, þeir segjast
halda sér utan við stjórnmál. í
miðjum hópnum situr maður sem
ekki segist tala ensku og hinir
segjast ekki þekkja.
Þetta er afgreitt allt sem
ímyndun og vottur af ofsóknar-
brjálæði.
Sumir sem við hittum segjast
halda að það sé ekki sjálfur félagi
formaður Mengistu Haile Meriam,
sem sé mesti vinur Rússanna I
Addis Ababa, Þsð sé skipuiagssér-
fræðingurinn Legesse Asfaw, sem
aðhyllist hugmyndafræði marx-
lenmismans hreina og tæra. Beint