Morgunblaðið - 15.03.1985, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 15.03.1985, Blaðsíða 4
4 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. MARZ 1985 Vanskil húsbyggjenda við byggingafyrirtækin: „Ekki verið svona slæmt síðan 1970 — og versnar enn“ — segir Sveinn Valfells, forstjóri „VANSKIL húsbyggjenda hafa aukist mjög mikið á undanlornum mánuðum. Astandið var shemt síð- astliðið vor en er miklu verra núna. Ég man ekki eftir öðru eins síðan í kringum 1970. Venjulegast hefur verið miðað við að um tveggja mánaða sala sé útistand- andi — ég held að mér sé óhætt að fullyrða að innheimtutímabilið hafi nær tvöfaldast á undanfórnum mánuðum," sagði Sveinn Valfells, forstjóri Steypustöðvarinnar hf., í samtali við blaðamann Mbl. um vanskil og fjárhagsvanda hús- byggjenda. Sveinn sagði, eins og fleiri for- svarsmenn fyrirtækja í bygging- ariðnaði, sem blm. ræddi við f gær, að það væru bæði einstakl- ingar og fyrirtæki, sem ekki gætu lengur staðið í skilum. „Sá drátt- ur, sem orðið hefur á útborgun húsnæðismálastjórnarlána, á verulega sök á hvernig komið er fyrir mörgum. Fólk hefur verið að samþykkja víxla með loforð um lán í bakhöndinni en þegar lánið kemur ekki á réttum tfma lendir allt í vanskilum,* sagði Sveinn Valfells. Jón Helgi Guðmundsson, fram- kvæmdastjóri BYKO, sagði sitt fyrirtæki verða þess rækilega vart, að húsbyggjendur gætu ekki staðið í skilum með fjárhagslegar skuldbindingar sínar. „Ástandið er töluvert miklu verra en það var fyrir ári,“ sagði hann. „Þetta er ástand sem við þekkjum eigin- lega ekki, staðan hefur ekki fyrr verið sú sem hún er í dag. Vita- skuld er þetta þungt fyrir fyrir- tækin en það er ekki margt til ráða — það er erfitt, og ekki síður ógeðfellt, að ganga aö fólki sem á í vandræðum. Vandinn er gífur- legur og það fer ekki hjá því að við finnum fyrir honum því við erum í miðjum pottinum," sagði Jón Helgi. Fleiri tóku undir að vandinn færi vaxandi. „Þetta hefur farið stigversnandi síðan f haust," sagði Einar Sveinsson hjá Völ- undi hf. og kvaðst telja höfuð- ástæðu vanskilanna þann drátt, sem orðið hefði á útborgun bygg- ingalána ríkisins. „Þetta kemur vitaskuld niður á greiðslugetu fyrirtækjanna," sagði hann. „Ef allt er tekið má segja að bygg- ingavöruverslanir láni að meðal- tali í þrjá mánuöi og það er vita- skuld allt of langur tími. Þetta gæti komið niður á þjónustu fyrirtækjanna, minna vöruúrvali og minni birgðum á lager. Maður finnur þegar fyrir því, að það er ekki til eins mikið og áður af dýr- ari vörum, sem þarf að staðgreiða í banka áður en þær fást afhent- ar.“ „Þetta verður hringur, sem fyrirtækin dragast inn í,“ sagði Þórarinn Jónsson, framkvæmda- stjóri JL Byggingavörur. „Hús- byggjendur reka vandann á und- an sér og það neyðir fyrirtækin til að gera slíkt hið sama. Þau hafa almennt ekki þol til að standa f svona umfangsmiklum lánsviðskiptum. Því stöndum við nú frammi fyrir allsherjar vand- ræða- og vanskilaástandi," sagði Þórarinn. Hann sagði að stöðugt fleiri húsbyggjendur bættust f hóp vanskilamannanna. „Mér sýnist að ástandið hafi farið hrfð- versnandi eftir verkföllin í haust og það heldur áfram að versna," sagði hann. „Fólk ræður ekki við sínar skuldbindingar og reynir að velta vandanum á undan sér — en mig grunar að það geti verið skammgóður vermir." Jón Snorrason, framkvæmda- stjóri Húsasmiðjunnar, kvaðst á hinn bóginn telja að ástandið væri að komast í jafnvægi. „Það lagaðist mikið þegar fólk fékk borguð út húsnæðismálastjórn- arlán sín á dögunum," sagði hann. „Vanskilin, sem voru veru- leg fram eftir síðasta ári, mátti setja f beint samband við þann drátt, sem varð á útborgun lán- anna. Fyrir okkur, og fleiri fyrir- tæki á þessu sviði, þýddi það að útistandandi skuldir voru þetta tveimur eða þremur mánuðum lengur að skila sér inn. Upp- spretta alls byggingariðnaðarins í landinu er í hinu opinbera hús- næðiskerfi og ef hún þornar er það fljótt að hafa áhrif út í þjóð- félagið." Landsbyggðin: íbúðaverð niður í 40 % af gangverði í Reykjavík — Bilið hefur breikkað hlutfallslega á síðustu árum „FASTEIGNIR úti á landi hafa verið að lækka hægt og sígandi í verði gagnvart samsvarandi eignum á höfuðborgarsvæðinu undanfarin ár og eru jafnvel dæmi um að verð á eignum úti á landi sé aðeins um 40%af því verði sem fæst fyrir samsvarandi eign í Reykjavík,“ sagði Stefán Ing- ólfsson, verkfræðingur hjá Fasteignamati ríkisins, í framhaldi af frétt Morgunblaðsins á fimmtudaginn sl„ þar sem m.a. kemur fram, að fast- eignir, bæði á höfuðborgarsvæðinu og þó einkum úti á landsbyggðinni, seljist nú undir byggingarkostnaði. Fasteignaverð undir bygg- ingarkostnaði er raunar ekki ný- lunda hér á landi þótt menn hafi ef til vill ekki eins fundið fyrir því á tímum verðbólgu og óverðtryggðra lána. Nægir í því sambandi að vitna í skýrslu, eftir Leif Benediktsson, verkfræðing, sem út kom árið 1978. Þar kemur fram, aö eignir seldust þá ekki fyrir kostnaðarverði nema á „bestu“ byggingarlóðum, sem reyndust vera örfá hverfi á höf- uðborgarsvæðinu. Varðandi verðmun á fasteign- um úti á landi og í Reykjavík sagði Stefán Ingólfsson m.a., að ástandið væri mismunandi eftir stöðum. „Könnun, sem við gerð- um í fyrravor, sem byggð var á söluverði eigna í nokkrum sveit- arfélögum á landinu, sýndi að hvergi utan höfuðborgarsvæðis- ins seldust eignir fyrir hærra verð en nam 70% af verðinu í Reykjavík," sagði Stefán. „Þetta þýðir að munurinn er minnst 30% og þegar komið er á enn minni staði er verðið komið niður í 50 til 60% af söluverði í Reykja- vík. í Vestmannaeyjum til dæmis seljast íbúðir á um helmingi þess verðs sem fæst fyrir samsvarandi íbúð í Reykjavík, á Akranesi 58% og á Akureyri og Suðurnesjum nálægt 70%, svo dæmi séu tekin. Á stöðum sem eru enn minni get- ur þetta jafnvel farið niður í 40%. I framhaldi af þessu var gerð könnun á einum af stærri stöðun- um úti á landi og þar kom upp úr kafínu að ( kringum 1980 var verðið um 70% af því sem það var í Reykjavík, en 1984 var verðið komið niður í 60%. Á þessum stað má reikna með, að þetta verðfall hafi kostað meðalfjölskyldu á annað hundrað þúsund krónur f verðrýrnun á eigninni. Þetta upp- lifir fólk núna, ef það þarf að selia. I könnuninni í fyrravor bárum við líka saman staðgreiðsluverð við sölu og byggingarkostnað og þar kom í ljós, að aðeins á einum stað á landinu seldust eignir fyrir hyggingarkostnaði og það var á Seltjarnarnesinu. Víða var þetta svo að eignirnar seldust á helm- ingi byggingarkostnaðar og náði þó könnunin aðeins til stærri staðanna á landinu. Hvernig þetta tengist erfíðleikum þess fólks sem nú er komið í vandræði má segja að hér sé um að ræða fólk, sem réðst í að byggja eftir að verðtryggingin kom til. Það fé sem þetta fólk lagði út fyrir sín- um eignum er raunverulegur hyggingarkostnaður. Ef þetta fólk hefur síðan orðið að losa sig við eignirnar, annaðhvort vegna þess að það hefur ekki ráðið við þær eða orðið að flytja, þá situr það uppi með það, að stofnkostn- aður eignarinnar er hærri en það verð sem hægt er að fá fyrir þær,“ sagði Stefán Ingólfsson. Sterkasti spilari heims að sumra mati, Pakistaninn Zia Mahmood, er á meðal keppenda á Bridgehátíðinni. Myndin var tekin á Ólympiumótinu, sem fram fór í Seattle í haust. Bridgemót Loftleiða og BSÍ hefst í kvöld: Sterkasta mót sem hér hefur verið haldið — segir Björn Theódórsson, forseti BSÍ STÓRMÓT Flugleiða og Bridgesam- bands íslands hefst í kvöld kl. 17.30 á Hótel Loftleiðum með þátttöku rösk- lega 20 erlendra bridgespilara. „Þetta er tvímælalaust sterkasta bridgemót sem haldið hefur verið á íslandi hingað til, enda eru erlendu gestirnir flestir heimsfrægir toppspilarar," sagði Björn Theódórsson, forseti BSÍ, í samtali við blm. Morgunblaðsins. „Ber fyrst að nefna pólsku Ólympíumeistarana, Martens — Przybora og Romansky — Tusz- inszky," sagði Björn, „en auk þeirra kemur kjarninn úr danska landslið- inu með Steen Möller í broddi fylk- ingar, mjög sterk sveit frá Banda- ríkjunum undir forystu Jim Stern- berg, og síðast en ekki síst, litrík sveit frá Bretlandi, skipuð lands- liðsmanni þeirra, Robert Sheean, bridge-pennanum Martin Hoff- mann og Pakistananum Zia Mah- mood, sem margir segja að sé besti spilari heims. Eg held að það sé sérstaklega mikill akkur í því fyrir áhorfendur að fá mann eins og Zia á mótið, því auk þess að vera sterk- ur spilari er hann skemmtilegur persónuleiki, sem gaman er að fylgjast með við spilaborðið. Það var hann sem dreif lið Pakistana I úrslit heimsmeistaramótsins 1981, sem kom mjög á óvart, því Pakist- anir höfðu ekki verið forystuþjóð í bridge fram að því.“ Hátiðin stendur fram á mánu- dagskvöld og verður spilað bæði í tvímenningi og sveitakeppni. Heild- arverölaun eru 7.000 bandaríkjadal- ir. Tvímenningskeppnin hefst f kvöld, en henni lýkur síðdegis á morgun. Þar verða veitt verðlaun fyrir 10 efstu sætin, 1.500 dalir fyrir fyrsta sætið, 1.000 fyrir annað og 700 fyrir þriðja. 48 pör taka þátt í tvímenningnum. í sveitakeppninni spila 36 sveitir 7 umferðir af 14 spila leikjum eftir Monrad-kerfi. Hefst spilamennska kl. 13.00 á sunnudaginn, en lýkur á mánudagskvöld, sem fyrr segir. Þrenn verðlaun verða veitt fyrir sveitakeppnina, 1.200, 800 og 500 dalir fyrir þrjú efstu sætin. Davíð Oddsson borgarstjóri setur mótið í kvöld og mun væntanlega segja fyrstu sögnina fyrir einhvern pólska spilarann. Steingrímur Hermannsson: Verður áfram í framboði í Vest- fjarðakjördæmi STEINGRÍMUR llermannsson for- sætisráöherra greinir frá því í viðtali við NT á miðvikudaginn að hann hyggist ekki bjóða sig fram í Reykja- vík í næstu kosningum, en blaðið seg- ir að slíkur orðrómur gangi fjöllunum hærra. Orðrétt segir forsætisráðherra í svari sínu: „Það er rangt. Það nátt- úrlega veit enginn sinn dag fyrr en allur er. En það eru engar áætlanir um það. En það getur vel verið að Vestfirðingar vilji annan, og þá verð ég að finna mér annað kjör- dæmi, ef ég held áfram." Kristján Ragnarsson: ísfirskir sjómenn vilja meira en aðrir — eru þó með tekjuhæstu sjómönnum á landinu „MÉR fínnst með ólíkindum, hvað menn fara gáleysislega með verk- fallsvopnið. Eftir að sættir hafa tekizt á nærri öllu landinu ætla sjómenn á ísafírði, einir og sér, að skerast úr leik. Þrátt fyrir að þeir fái allt það, sem aðrir hafa fengið. Útvegsmenn á fsafírði eni ekkert betur staddir en aðrir útgerðarmenn á landinu," sagði Kristján _ Ragnarsson, framkvæmda- stjóri LÍÚ, f samtali við Morgunblað- ið. „Það er búið að semja alls staðar á landinu, meöal annars við yfir- menn á ísafirði og Vestfjörðum, sem gerðu kröfu um starfsaldurs- hækkanir á kauptryggingu. Því var hafnað og féllu þeir síðan frá þeirri kröfu. Þessi krafa var einnig uppi í þeim samningum, sem nú hafa ver- ið samþykktir. Útvegsmenn töldu að þetta samrýmdist ekki því kaup- greiðslukerfi að fá hlut af afla og er einstakt. Þeir telja, að þótt menn hafi verið mislengi í starfi, eigi þeir ekki að fá mismikið í hlut á sama skipi. Því verður að ætlast til þeS8 af sjómönnum á Isafirði, sem eru með tekjuhæstu sjómönnum þessa lands, að þeir sætti sig við það, sem aðrir hafa fengið. Þrátt fyrir að bú- ið sé að setja lög um það, að hærri hlutur kostnaðarhlutdeildar komi til þeirra líka, sætta þeir sig ekki við það. Útvegsmenn á Vestfjörðum ætla sér ekki að breyta frá þeim samningum, sem gerðir hafa verið,“ sagði Kristján Ragnarsson.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.