Morgunblaðið - 23.04.1985, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 1985
Minning:
Þorgrímur G. Guðjóns
son húsasmiður
Fæddur 18. nóvember 1920
Dáinn 11. npríl 1985
Kveðja frá barnabornum
Hann afi okkar er dáinn.
Við áttum erfitt með að trúa
þvi, þegar okkur var sagt að hann
Þorgrímur afi í Rofabæ væri dá-
inn.
Hann sem var með okkur öllum
í afmælinu hennar Ásdísar daginn
áður í nýju fötunum sínum.
En enginn veit hvað morgun-
dagurinn ber í skauti sínu. Við
minnumst þess sérstaklega hvað
afi gaf okkur alltaf mikinn tíma,
þegar hann kom til okkar eða við
heimsóttum hann og ömmu í
Rofabæ. Hann las fyrir okkur,
spilaði fótbolta og kenndi okkur
að spila og gerði allt sem hann gat
til að gleðja okkur. Við hlökkuðum
því alltaf mikið til að heimsækja
afa og ömmu i Rofabæ.
Einnig eru okkur mjög minn-
isstæðar þær stundir sem við átt-
um með afa og ömmu við silungs-
veiðar á Hrauni á Skaga og annars
staðar.
Við þökkum elsku afa fyrir allar
gleðistundirnar, sem hann gaf
okkur, og biðjum góðan Guð að
varðveita hann og minningu hans.
Ásdís Margrét, Ólafur
Þór og Lilja.
Þorgrímur var fæddur í Saurbæ
á Vatnsnesi í Vestur-Húnavatns-
sýslu og voru foreldrar hans
Ragnheiður Björnsdóttir og Guð-
jón Guðmundsson. Systkini Þor-
grims voru 7 og eru 6 þeirra enn á
lífi.
Þorgrimur fluttist frá heimili
foreldra sinna þegar hann var 17
ára og vann fyrstu árin við sveita-
störf, en fluttist til Reykjavíkur
1941. Fyrst stundaði hann al-
menna verkamannavinnu og síðan
sjómennsku. Á stríðsárunum var
hann kyndari á togurum sem
sigldu milli landa. Hann kvæntist
eftirlifandi eiginkonu sinni Lilju
Björnsdóttur, ættaðri frá Neðri-
Þverá í Vesturhópi 1945 og eignuð-
ust þau 3 mannvænleg börn sem
öll eru gift og hafa stofnað heim-
ili. Ragnheiður er þeirra elst, gift
Mats Andersen og eru þau búsett í
Svíþjóð; Hrafnhildur er gift Rafni
Kristjánssyni og búsett í Reykja-
vík; Björn Ingi er kvæntur Jó-
hönnu Jósefsdóttur og eiga þau
heima á Hvammstanga. Barna-
börn Þorgríms og Lilju eru 3.
Þorgrímur hóf nám í húsasmíði
árið 1946. Hann veiktist af berkl-
um á námstímanum og var frá
störfum í tæpt ár. Hann stundaði
húsasmíðar frá 1941—1964 en þá
varð hann að hætta því starfi
vegna veikinda í baki, en hóf þá
störf hjá heildsölufyrirtækinu
Járn & Gler, og starfaði þar upp
frá því og fyrir nokkrum árum
gerðist hann meðeigandi í fyrir-
\ tækinu og var forstjóri þess síðan.
Kynni okkar Þorgríms hófust
snemma árs 1947 er við sátum
báðir í fyrsta bekk Iðnskólans i
Reykjavík sem þá var til húsa í
Iðnaðarmannahúsinu við Tjörn-
ina. Það var eitthvað í fari þessa
Húnvetnings sem vakti athygli
mína, og tókust þar kynni með
okkur sem héldust óslitið í 37 ár.
Nú þegar við blasir sú staðreynd
að þessi vinur minn er allur þá
hrannast upp minningar sem
tengjast samskiptum okkar og
skal hér fátt eitt nefnt. Ég minn-
ist kærkominnar aðstoðar og upp-
örvunar þegar ég var að basla við
að koma þaki yfir fjölskylduna f
Sogamýrinni. Þau voru mörg
handtökin hans Þorgríms f þvf
húsi, handtök sem hvorki voru
færð til tekna eða skulda í venju-
legum skilningi um tekjur og
gjöld. Hins vegar má telja að þessi
vinna Þorgríms hafi verið stofn-
framlag í lífeyrissjóð, sem byggir
afkomu á vináttu og gagnkvæmu
trausti en ekki krónum. Þessi
innistæða hefur sífellt aukist með
árunum, enda óháð gengisfelling-
um og verðbólgu.
Mér er minnisstæð ferð sem við
fórum saman með fjölskyldum
okkar norður á æskustöðvarnar
sumarið 1957, átta manns í 5
manna bíl að viðbættum farangri.
Þá sagðist Þorgrímur hafa veitt
sinn fyrsta fisk á stöng, sem varð
upphafið að ólæknandi veiðidellu
að hans eigin sögn.
Ég minnist þess þegar þau hjón-
in fluttust hingað í Árbæjarhverf-
ið. Þá fékk ég kærkomið tækifæri
til að vera þátttakandi i að undir-
búa komu fjölskyldunnar f nýja
húsið i Hlaðbænum.
Þá er ekki síður hugstætt að
minnast þeirrar gleði sem það
vakti hjá öldruðum föður minum,
blindum og rúmliggjandi, þegar
Þorgrimur kom í heimsókn og
settist við rúmstokkinn hjá hon-
um og ekki skorti umræðuefnið
þvi báðir höfðu frá mörgu að segja
og ekki alltaf sammála, en það
lífgaði bara upp á samræðurnar.
Eg minnist þess þegar við f sam-
einingu tengdumst starfsemi
íþróttafélagsins hér f hverfinu
stuttu eftir að það var stofnað.
Þorgrímur átti sæti í stjórn Fylkis
í nokkur ár og var dyggur stuðn-
ingsmaður ætíð síðan.
Við hjónin eigum margar
ánægjulegar minningar sem
tengjast heimsóknum f sumar-
bústaðinn okkar. Þorgrimur og
Lilja voru jafnan fyrstu gestirnir
sem komu að Langavatni þegar
fór að hilla undir sumarið og oft
höfðu þau meðferðis eitthvað sem
kom sér vel í frumbýlinu og það
var næstum föst regla að áður en
kvatt var gerði Þorgrfmur úttekt á
eldiviðarforðanum og bætti úr ef
þurfa þótti.
Þegar eitthvað markvert er að
gerast innan fjölskyldunnar þá
var talið sjálfsagt að Þorgrímur
og Lilja væru þar nærstödd þvi i
vitund okkar eru engar afmarkað-
ar línur dregnar milli vináttu og
ættartengsla hvað snertir sam-
skipti við þessi agætu hjón.
Þorgrímur var gæddur fjölhæf-
um eiginleikum. Hann var glað-
sinna og skarpskyggn á allt sem
sneri að mannlegum samskiptum.
Hann hafði frjálslegt fas og
óþvingaða framkomu og átti auð-
velt með að blanda geði við fólk og
halda uppi liflegum samræðum,
enda sjálfur hnittinn f tilsvörum
og kunni að taka glensi. Hann var
rökfastur og hafði mótaðar skoð-
anir i flestum málum og óragur
við að setja þær fram og fylgja
þeim eftir ef með þurfti. Engu að
siður virti hann skoðanir annarra
og var fús til málamiðlunar ef það
gat leitt til farsællar lausnar,
hreinskilni og heiðarleiki ein-
kenndu samskipti hans við aðra.
Hann var kappsamur við allt
sem hann tók sér fyrir hendur og
fljótur að taka ákvarðanir ef með
þurfti. Hann var félagslyndur og
trúði á mátt samtaka og sam-
vinnu, en sóttist ekki eftir titlum
eða vegsaukum á þeim vettvangi,
en þau verk sem honum var falið
að vinna komust jafnan i höfn.
Hann tók virkan þátt f félags-
starfi í Trésmiðafélagi Reykjavik-
ur á því tímabili sem hann var þar
félagi.
Hann aðhylltist róttækar lífs-
skoðanir og var félagi i Sósíalista-
flokknum á meðan hann var og
hét. Ekki er hægt að ljúka þessari
upprifjun án þess að minnst sé á
fjölskyldulíf. Þau hjónin voru
einkar samrýnd og samtaka um að
gera hlut fjölskyldunnar sem best-
an. Börn sóttust eftir félagsskap
við Þorgrím enda skorti hann
aldrei tíma til að sinna þeim. í
samræðum var honum tamt að
vitna í börn og dáðist að athöfnum
þeirra og tilsvörum og eftir að
barnabörnin komu til sögunnar,
þá er af miklu að taka þegar rifjuð
eru upp samskiptin við þau.
Þorgrímur hefur á lífsleiðinni
eignast marga trausta vini og ég
hygg að enginn af þeim hefði vilj-
að glata trausti hans. Ég vil hér
minnast á félaga minn Árna Guð-
mundsson málara og eiginkonu
hans, Katrinu Kristjánsdóttur,
sem hafa um all langt skeið verið
mikið vinafólk þeirra Þorgrims og
Lilju. Við Árni vorum nýbúnir að
lífga upp á íbúðina f Rofabænum
því von var á dótturinni sem bú-
sett er í Svíþjóð í heimsókn um
páskana.
Hvorugum okkar né öðrum sem
umgengust hinn látna síðustu
dagana sem hann lifði, hafði
hugkvæmst að dauðinn biði við
næsta leiti svo glaður og hress var
hann að vanda, enda von á sam-
fundum við alla fjölskylduna. Þeir
samfundir fengu skjótan og
óvæntan endi. Sviplegt fráfall
þessa mæta manns munu valda
þáttaskilum í lifi þeirra er næst
honum stóðu. En hér gildir það
lögmál sem allir verða að lúta þvi
enginn ræður sínum næturstað og
þegar djúpt er skyggnst þá virðist
sem ekki sé æskilegt að allt sem
snertir líf okkar hliti mannlegri
forsjá.
Ég og min fjölskylda sendum
Lilju og hennar nánustu hugheilar
samúðarkveðjur. Okkur er vel
ljóst hvað þið hafið misst en eftir
stendur sjóður minninganna sem
er að stærstum hluta ykkar eign
en við munum þó gera tilkall til
hans líka.
Hjálmar Jónsson
Þorgrímur G. Guðjónsson, fyrr-
um húsasmiður (meistari), síðar
starfsmaður fyrirtækisins Járn &
Gler hf. og lengst af forstjóri þess
og aðaleigandi, lézt af hjartaslagi
14. aprfl 1985. Kom skyndilegt
fráfall hans mjög á óvart, bæði
fjölskyldu, samstarfsmönnum og
öðrum. Margir hafa við lát hans
misst mikils, og margir munu
sakna hans.
Ég kynntist Þorgrimi fyrst á
Vífilsstaðahæli árið 1951. Feður
okkar, sem báðir hétu Guðjón,
höfðu kynnzt í Hvítárbakkaskóla
(um 1912), og voru þeir af öðrum
og þriðja frá Guðmundi Diðriks-
syni í Kjarnholtum. Tókst nú und-
ireins nokkur kunningsskapur
með okkur, sem átti eftir að verða
varanlegri en okkur hefur þá víst
órað fyrir — enda sáumst við eftir
þetta mjög sjaldan næstu 16—18
ár.
„Við verðum að gera okkur
grein fyrir því að hlutverk okkar
hér er að græða peninga fyrir
fyrirtækið” Með þessum hispurs-
lausa og hressilega formála setti
Þorgrímur mig nýkominn inn í
starfið hjá Járni og Gleri árið
1969, en fyrirtækið var þá í eigu
Guðmundar S. Guðmundssonar.
Það vantaði mann til að skrifa út-
lendu bréfin og þess háttar og ég
tók boði Þorgríms um það starf. I
apríl 1974 lézt hinn fyrri aðaleig-
andi, og rak Þorgrímur fyrirtækið
með umboði til áramóta, en keypti
það af erfingja í ársbyrjun 1975.
Rak hann það síðan sjálfur að
mestu til dauðadags, siðustu árin
þó í nánu samstarfi við Kjartan
Ágústsson, bróðurson Lilju
Björnsdóttur, konu Þorgríms. Én
hún lifir nú mann sinn ásamt
þremur börnum og þremur barna-
börnum. Starfsmenn hjá Þor-
grími, eftir að hann tók við Járni
og Gleri, voru Ásmundur Ásgeirs-
son (þá hluthafi) i mörg ár, síðan
kom Kjartan, sem nú er forstjóri,
og loks Heiðar Bjarnason, sem
starfar þar nú. Ef spurt væri
hverjir úr fjölskyldu Þorgríms
hafi misst mest við fráfall hans,
þá gæti ég hugsað mér að auk frú
Lilju séu það barnabörnin, því
barngóður var Þorgrímur að
sönnu. Mig langar til að senda
allri fjölskyldu hans og tengda-
börnum, góða kveðju frá vinnu-
staðnum Járni og Gleri. Vissulega
eigum við samstarfsmenn hins
látna, miklum vinnumanni, góðum
félaga og öruggum stjórnanda á
bak að sjá.
Það sem mér fannst einkenna
Þorgrím mest í hinu daglega
starfi hans var áreiðanleikinn. Að
standa við sitt var honum eitt hið
allra mikilvægasta. í verzlunar-
starfinu ávann hann sér traust og
viðskiptasamböndin urðu stöðug.
Það var ekki með miklum efnum
eða stuðningi, sem lagt var út f
þennan rekstur í fyrstu. En með
ötulu og sívakandi starfi tókst
Þorgrími að gera þetta litla fyrir-
tæki, sem hann keypti árið 1975
fyrir nær því aleiguna, að þó
nokkuð öflugri miðstöð viðskipta.
Þorgrímur hafði lengi verið erf-
iðismaður og iðnaðarmaður, en
kom að verzlunarstörfum fyrst
vegna bakveiki og skertrar vinnu-
getu, enda þótt verzlunarstarfið
væri þá að nokkru f andstöðu við
stefnu hans i lífinu. Hann hafði
verið baráttumaður í verkalýðs-
hreyfingunni og var sannfærður
jafnskiptamaður (sósíalisti) frá
unga aldri. Á þessum árum var
andstaða milli stétta töluvert