Morgunblaðið - 23.04.1985, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐID, ÞRIDJUDAGUR 23. APRÍL1985
57
Hví skyldir þú leita vinar þíns aðeins til
að drepa tímann?
Leitaðu hans með áhugamál þín.
Því að það er hans að uppfylla þðrf þína,
en ekki tómleika þinn.
Og vertu glaður með vini þínum og njóttu
með honum lífsins.
Því að í dögg lítilla hluta finnur sálin
morgun sinn og endurnærist.
Kristín fylgdist vel með nýjung-
um í skólamálum og tók virkan
þátt í umræðum um það sem efst
var á baugi hverju sinni, allt til
þess er hún hætti störfum með
hálfrar aldar starfsferil að baki.
Kristín og Anna systir hennar
voru mjög samrýndar. Eins og áð-
ur er tekið fram var Anna einnig
kennari. Hún stundaði fram-
haldsnám við Kennaraskólann i
Kaupmannahöfn í norrænu og
þýsku. Anna kenndi m.a. við
Kvennaskólann á Blönduósi og var
skólastjóri þar 1919—1923, en
vann lengst af við skrifstofustörf
hjá Rafmagnsveitu Reykjavíkur.
Kristín undi vel hag sínum á
efri árum. Hún las mikið og sagði
að sér leiddist aldrei. Hún naut
þeirrar gæfu að gleymast ekki, en
var umvafin hlýju ættingja og
vina.
Kvödd er heiðurskona eftir
langan og farsælan starfsferil.
Henni eru færðar þakkir þeirra
fjölmörgu hússtjórnarkennara
sem hún miðlaði af reynslu sinni
og vísaði veginn í námi, sem æf-
ingakennari Húsmæðrakennara-
skólans.
Kennarar, sem unnu með Krist-
ínu í skólaeldhúsi Austurbæjar-
skólans, kveðja félagslyndan og
traustan samstarfsmnn, merkan
brautryðjanda i þágu heimilis-
fræða.
Fjölskyldu hennar sendi ég
samúðarkveðj ur.
Lækkar lífdaga sól.
Löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
fegin hvíldinni verð.
Guð minn gefðu þinn frið,
gleddu og blessaðu þá,
sem að lögðu mér lið.
Ljósið kveiktu mér hjá.
(Herdís Andrésdóttir)
Blessuð sé minning mætrar
konu.
Bryndís Steinþórsdóttir
í barnæsku hvíldi sá skuggi á
tilveru minni að annar afi minn og
báðar ömmur voru látin þegar ég
fór að muna eftir mér. í þá daga
var ennþá sú hefð úr bænda- og
fiskimannaþjóðfélagi okkar ríkj-
andi, að fjölskyldur voru hnýttar
föstum böndum og ættrækni var í
heiðri höfð. Afi minn, sá sem lifði,
var Helgi Guðmundsson, málara-
meistari, fæddur að Brekkum í
Mýrdal árið 1877. Eftir að hafa
búið sem ekkill með dætrum sín-
um um nokkurra ára skeið, kvænt-
ist hann aftur 28. maí 1938 Krist-
ínu Þorvaldsdóttur, sem fædd var
12. mars 1888 að Flugumýri í
Skagafirði, Þorvaldar bónda þar
og síðar að Víðimýri.
Var mjög kært með þeim hjón-
um, afa og Kristínu, og einhugur,
og þá varð ég þess ekki síður var
að minn hagur hafði vænkast. Ég
var þá á níunda árinu og hændist
mjög að þessari nýju ömmu og
Birting
afmœlis- og
minningar-
greina
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði, að berast í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hlið-
stætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu línubili.
varð strax tíður gestur hjá henni
og afa við hvert tækifæri.
Þó að mér væri það fljótt ljóst
að hún væri snillingur á sviði mat-
argerðar, minnist ég þess þó ekki
frá æsku minni að ég hefði á henni
sérstaka matarást. Mannkostir
Kristínar voru slíkir að allir hlutu
að laðast að þessarri stórmerku
konu. Hún var svo hæversk, að
eftirmæli mundu ekki vera henni
að skapi, en þó get ég ekki látið
vera að lýsa henni nokkuð. Hún
var með meðalstór kona vexti og
svipmikil en af persónu hennar
stafaði göfugleika og hlýju. Skap-
gerðin var stórbrotin að upplagi,
uppeldi og þroska. Hún var gáfuð,
næm og minnug. Þessir eiginleik-
ar entust henni til hinstu stundar.
Hún var fróð og víðlesin og hafi
áhuga á nær öllum málefnum.
Heimahagarnir voru henni alltaf
mjög kærir og fylgdist hún ávallt
með málefnum Skagfirðinga. Hún
var skemmtileg viðræðu og afar
umtalsfróm og vönduð í tali og
minnist ég þess ekki að hafa heyrt
hana halla nokkru sinni réttu
máli. Eins og áður er sagt var hún
víðlesin og hafði mótaðar skoðanir
á flestum hlutum en var bæði víð-
sýn og umburðarlynd. Kristín var
mikil höfðingi og þó alveg laus við
stórmennsku og gestrisin var hún
með afbrigðum. Eftir að afi minn
féll frá eftir langvarandi van-
heilsu, árið 1943 heiðraði hún
minningu hans árlega með mikl-
um fjölskyldu- og vina mannfagn-
aði. Hún var afar trygglynd kona
og uppskar þá umbun að gamlir
vinir hennar og börn þeirra héldu
við hana tryggð í löngum ekkju-
dómi.
Hún unni öllu fögru og hafði
mikla unun af ljóðalestri og á ég
margar minningar fá stundum
sem við áttum saman við lestur
fagurra ljóða og var Kristín oftast
komin með næstu ljóðabók í hend-
urnar áður en ég lauk að lesa sfð-
asta kvæðið, því að eitt minnti á
annað og hún kunni ógrynni Ijóða
utanað.
Kristín var ákaflega ættrækin
og fylgdist vel með högum ætt-
ingja og vina og þá ekki síður
áföngum í lífi yngra fólksins. Hún
var stálminnug á menn og málefni
fyrri daga og birtist við hana
langt viðtal í Morgunblaðinu hálf-
tíræða, þar sem hún m.a. rifjaði
upp nákvæmlega atburði alda-
mótakvöldsins.
Lengst af bjó hún þar sem þau
afi höfðu búið sér heimili, á Selja-
vegi 27, og naut mjög umönnunar
bróðurdætra sinna, Guðlaugar og
Helgu, eftir að elli tók að mæða
hana til líkamans; en andinn var
hress til hins síðasta. Nokkur síð-
ustu árin dvaldist hún þó á hjúkr-
unarheimilinu í Hafnarbúðum þar
sem hún undi sér vel, eins og hún
raunar ávallt gerði heima á Selja-
veginum.
Hún andaðist svo í Hafnarbúð-
um hinn 10. apríl sl., rúmlega 97
ára a aldri eftir mjög stutt veik-
indi og hélt fullum sálarkröftum
fram til sinnar dauðastundar.
Ég er þakklátur hinum æðsta
mætti fyrir að auðga líf mitt með
náinni vináttu við svo stórbrotna
og göfuga manneskju sem Kristín
stjúpmóðir föður míns var.
Landi
Að heilsast og kveðjast það er
lífsins saga.
Á sólbjörtum laugardegi haust-
ið 1945 hitti ég frú Kistínu Þor-
valdsdóttur fyrst. Við vorum send-
ar tvær úr Húsmæðrakennara-
skóla íslands til hennar í æfinga-
kennslu í eldhús Austurbæjar-
skólans í Reyjavík. En þar hafði
hún starfað frá stofnun þess
skóla. Frú Kristín heilsaði okkur
með hlýju handtaki og brosi.
Svo hófst kennslan undir henn-
ar stjórn. Leiðsögn hennar var
róleg og yfirveguð, sem var mikill
fengur fyrir byrjendur. Hún hafði
góðan aga án hörku og allir virtu
hana og leiðbeiningar hennar.
Þennan vetur fór ég í nokkur
skipti í Austurbæjarskólann sömu
erinda. Alltaf var mér tekið jafn-
vel og leiðbeint af góðvild. Þegar
kennslu var lokið settist hún
stundum niður og benti á atriði
sem betur mættu fara og gaf góð
ráð. Var mér það ómetanlegt.
Eftir að ég lauk námi í Hús-
mæðrakennaraskólanum 1946
réðst ég að Húsmæðraskóla Suð-
urlands að Laugarvatni. Vantaði
þar tilfinnanlega prófdómara í
heimilisfræðum. Leitaði ég þá til
frú Kristínar og fór ekki bónleið
til búðar. Kom hún tvisvar austur
til min og lét ekki vetrarófærð á
sig fá. Greiðslu vildi hún ekki
heyra nefnda.
Frú Kristín var óvenju fjöl-
menntuð kona. Hún tók kennara-
próf úr Flensborg 1906. Þá lá leið-
in í Verslunarskólann 1907—1908.
Eftir það fór hún að kenna í
Reykjavík. sem stunda- og smá-
barnakennari. Árin 1910—1914 er
hún skólastjóri á Hesteyri í
N-Isafjarðarsýslu, einnig var frú
Kristín einn vetur barnakennari í
Seyluhreppi í Skagafirði — en í
Skagafirði var hún fædd. En 1915
langaði frú Kristínu að breyta til
og hélt þá til Kaupmannahafnar
til hússtjórnarnáms. Dvaldi hún
þar til 1917 og lauk á þéim tíma
prófi frá Statens Lærerhöjskole.
Einnig fylgdist hún vel með á sínu
kennslusviði og fór utan að afla
sér fræðslu t.d. um kennslueldhús.
Haustið 1952 réðst ég kennari
við Gagnfræðaskóla verknáms.
Hann var þá til húsa í Austurbæj-
arskólanum. Var frú Kristín þar
fyrir og beið sem vinur í varpa. Þó
ég væri þar aðeins þann eina vetur
í forföllum hélst vinátta. Við töl-
uðum saman eða ég leit til hennar
á Seljaveg 27. Var það þó of sjald-
an. Heimilið á Seljaveginum var
heimur út af fyrir sig. Þar voru
vandaðir húsmunir, en einkum
voru það bækur, myndir og mál-
verk sem vöktu athygli mína.
Kristín giftist 28. maí 1938
Helga Guðmundssyni málara-
meistara, en hann lést eftir tæp-
lega 5 ára hjónaband. Helgi var
ekkjumaður með uppkomin börn
er þau gengu í hjónaband. En
sambandið milli barnanna og frú
Kristínar var mjög gott og náið.
Frændsystkini hennar slógu einn-
ig hring um hana — fylgdust með
henni eða höfðu hana hjá sér um
helgar, ef heilsan leyfði. Á milli
frú Kristínar og þessa hóps var
gagnkvæm vinátta.
Fyrir tæpum mánuði sátum við
saman stundarkorn. Fór ég m.a.
að minnast á að ég hefði vakað
yfir bók Björns Th. Bjömssonar
„Seld Norðurljós". Fór frú Kristín
þá að segja mér frá brúðkaupi
Einars Benediktssonar og Val-
gerðar Zoega og glæsileik þeirra.
Systirfrú Valgerðar var mikill fé-
lagi Kristínar á þessum árum.
Eftir að ég kom heim fór ég að
hugleiða þetta samtal nánar. Ég
gat og get ekki annaö en undrast
og dáðst að minni hinnar 97 ára
konu og frásagnarmáta öllum. I
huga mér kom einnig að festa
eitthvað á blað og spyrja nánar
um þetta efni. En kveðjustundin
kom fyrr en varði.
Ég votta öllum vinum og skyld-
mennum frú Kristínar innilega
samúð. Kveðja mín verður þökk
fyrir leiðbeiningar og vináttu allt
frá haustdögum 1945.
Vilborg Björnsdóttir

oa fyl
ríuj(#ift
Þar sem hreinlœti og smekkvísi eru í öndvegi
er góður gólfdúkur lausnin. Við bjóðum mikið
úrval af fallegum og sterkum gólfdúkum sem
henta heimilum og vinnustöðum. Við veitum
fúslega upplýsingar og róðleggingar.
Fallegur dúkur er djósn heimilisins.
tærsta teppaverslun landsins
SUÐURLANDSBRAUT 26 - REYKJAVÍK - SÍMI 84850