Morgunblaðið - 09.05.1985, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. MAÍ 1985
Meginatriði er að fólk
geti valið að eigin vilja
— Fyrirvarinn í nefndarálitinu, sagði Birgir ísleifur
— Stjórnarliðar ekki samstiga í málinu
Kramhald þriðju umræðu í fyrri
(neðri) þingdeild um frumvarp til
nýrra útvarpslaga, rýmri heimilda til
reksturs hljóðvarps og sjónvarps, var
í gær. Á venjulegum fundartíma, frá
klukkan tvö miðdegis til fjögur er
þingflokkafundir hófust, töluðu
Ólafur Þ. Þórðarson (F), Ragnhíldur
Helgadóttir, menntamálaráðherra,
Birgir ísleifur Gunnarsson (S),
Steingrímur Hermannsson, forsæt-
Lsráðherra, og Jón Baldvin Hanni-
balsson (A). Hér á eftir verður lítil-
lega drepið á örfáa efnispunkta úr
þessum ræðum. llmræðan héit
áfram á fundi klukkan sex síðdegis.
„Málinu teflt í tvísýnu“
Ólafur Þ. Þórðarson (F), fulltrúi
Framsóknarflokksins í mennta-
málanefnd þingdeildarinnar, hóf
mál sitt á því að ekkert samkomu-
lag hefði verið gert milli forsæt-
isráðherra og menntamála-
ráðherra um „frjálsa" afstöðu
þingmanna stjórnarliðsins til
breytingartillögu er heimilar jafn-
stöðu stöðva til auglýsinga. Ráð-
herrarnir hefðu hinsvegar ræðst
við „þar sem viss misskilningur
hafi átt sér stað“.
Hinsvegar hafi stjórnarflokk-
arnir gert með sér samkomulag,
það er hann (Ólafur) fyrir hönd
þingflokks framsóknarmanna og
stjórn þingflokks sjálfstæð-
ismanna þar sem sætzt hafi verið
á málamiðlun. Breytingartillaga
Friðriks Sophussonar (S) um
frelsi allra stöðva til auglýsinga
gangi þvert á þetta samkomulag.
Þessi breytingartillaga stefni
framgangi frumvarpsins í mikla
tvísýnu.
Útvarp, bækur og blöð
Ragnhildur Helgadóttir, mennta-
málaráðherra, kvað þingmenn í
báðum stjórnarflokkunum greina
á um eitt mikilvægt atriði þessa
frumvarps, jafnstöðu útvarps-
stöðva gagnvart auglýsingum.
Sjálfstæðismenn hafi alltaf haft
fyrirvara á um þá frumvarps-
grein, er varðaði þetta efni, og fæli
í sér nokkra mismunun. f þing-
flokki sjálfstæðismanna hafi kom-
ið fram sterkur vilji til að rýmka
frumvarpsgreinina. í þingflokki
framsóknarmanna hafi hinsvegar
komið fram gagnstæður vilji til að
þrengja hana.
„I máli okkar forsætisráðherra
urðum við sammála um að sam-
staða væri ekki um þetta atriði.
Það var því ljóst að þingmenn
myndu greiða atkvæði með mis-
munandi hætti, hver eftir eigin
sannfæringu."
Hinsvegar hafi flokkarnir sætzt
á eða fundið málamiðlun um ýms-
ar aðrar frumvarpsgreinar. Þann-
ig hafi menn ekki verið á eitt sátt-
ir í upphafi um menningarsjóð út-
varpsstöðva (sem á m.a. að standa
kostnaðarlega undir innlendri
dagskrárgerð og kostnaðarhluta
RUV í Sinfóníuhljómsveit). Ljóst
sé hinsvegar að auglýsingar eru
fjárhagsleg forsenda þess að
menningarsjóðurinn geti gegnt
hlutverki sínu; sé annað og meira
en orðin tóm.
Ráðherrann vék að fræðsluhlut-
verki sjónvarps, m.a. „opnum há-
skóla“, sem veitti fræðslu á fram-
haldsskólastigi, sem víða væri
mikilvægt menningarframlag,
sem tæknin hafi gert mögulegt.
Meginatriði málsins væri réttur
allra manna til að njóta frétta,
fræðslu og menningar í hljóðvarpi
og sjónvarpi eftir eigin ákvörðun,
eigin vali, rétt eins og þegar bæk-
ur og blöð ættu í hlut.
Fyrirvarinn er í
nefndarálitinu
Birgir ísleifur Gunnarsson (S)
kvað rangt að frumvarpið,
óbreytt, bannaði alfarið einka-
stöðvum, sem settar kunni að vera
á fót, að njóta auglýsingatekna.
Hinsvegar gerði það ekki ráð fyrir
því að hljóðvarps- eða sjón-
varpsstöðvar, sem sendu út um
kapal og hefðu þannig aðstöðu til
að heimta inn áskriftargjöld,
kæmu inn á auglýsingamarkað-
inn.
Birgir vitnaði til orða mennta-
málaráðherra á þingflokksfundi
sjálfstæðismanna, sem verið
hefðu á þá lund, að þingmenn
stjórnarflokkanna hefðu frjálsar
hendur í afstöðu til framkominnar
breytingartillögu um rýmri aug-
lýsingarétt. Hann myndi fylgja
þeirri tillögu. Hann las einnig upp
sameiginlegt nefndarálit sjálf-
stæðis- og framsóknarmanna í
menntamálanefnd. Þar áskilja
þeir sér rétt til að flytja eða fylgja
breytingartillögum. Það felist því
engin brigð í því að styðja siíkar
tillögur.
Innlend dagskrárgerö
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, vék fyrst að
„stefnumóti í stigagangi" hans og
menntamálaráðherra. Hann hafi
þar látið orð falla i þá veru að
þingmenn hefðu frjálsar hendur.
En ég hafði þá eingöngu í huga
óbreytt frumvarp eða engar aug-
lýsingar, eins og vilji nokkurra
framsóknarmanna stóð til í upp-
hafi. Breytingartillaga um rýmk-
un var þá, held ég, ekki komin
fram.
Forsætisráðherra kvað frjálst
útvarp eðlilegt á okkar tímum, á
sama hátt og frjáls dagblöð, en
spurning væri hvort tímasetning
væri rétt nú, þegar fjárhagur
þjóðarinnar væri þröngur og er-
lendar skuldir allt of miklar.
Skoðanir væru hinsvegar skipt-
ar um frjálsar auglýsingar, m.a.
vegna þess að menn vildu tryggja
stöðu RÚV á þessum vettvangi,
sem eðlilegt væri. Á hinn bóginn
kæmi sjónarmið, sem fram væri
sett í bréfi Félags kvikmyndagerð-
armanna (sem ráðherra las), þar
sem fjallað væri um nauðsyn þess
að efla innlenda dagskrárgerð,
m.a. með hlut auglýsinga, og
skattlagningu á erlendu sjón-
varpsefni, jafnvel bann á auglýs-
ingar, unnar utan landsteina.
Boöveitur í eigu sveitarfélaga
Jón Baldvin Hannibalsson (A)
gerði fyrst grein fyrir ýmsum
breytingartillögum, sem þing-
menn Alþýðuflokks flytja við út-
varpslagafrumvarpið. Sérstaka
áherzlu lagði hann á þá breyt-
ingartillögu, sem flutt er sem
bráðabirgðaákvæði við hin vænt-
anlegu lög, þess efnis, að
„boðveitukerfi verði í eigu sveitar-
félaga".
Jón Baldvin kvað Alþýðuflokk-
inn geta fallizt á frjálsar auglýs-
ingar meðan reynslutími hinna
svokölluðu frjálsu útvarpsstöðva
stæði, að því tilskyldu, að gjald-
skrá fyrir þær væri háð samþykki
útvarpsréttarnefndar. Þetta væri
þó, eins og stuðningur við önnur
atriði, háð því, að breytingartil-
laga Alþýðuflokks um „boðveitur í
eigu sveitarfélaga næði fram að
ganga. Þeirri tillögu væri ætlað að
tryggja tvennt: 1) frelsi hinna
mörgu til dagskrárgerðar og að-
gangs að boðveitukerfum, 2) að
koma í veg fyrir að einokun „fjöl-
miðlarisa" leysti ríkiseinokun af
hólmi.
Umræðu var frestað klukkan
fjögur, vegna þingflokksfunda, en
fram haldið klukkan sex. Sú um-
ræða nær ekki þingsíðu Morgun-
blaðsins í dag.
STUTTAR
hlNGFRÉTTIR
Fylki, fylkis-
stjómir og
fylkisdómarar
Friðarfræðsla
barna og unglinga
í gær vóru samþykkt
fern lög í neöri deild:
1) Sala jarðarinnar Víöi-
ness í Beruneshreppi, 2)
Lífeyrissjóður bænda, 3)
Ávana og ftkniefni og 4)
Vinnumiðlun. Þá var
frumvarp um sláturafurð-
ir samþykkt frá þingdeild-
inni, en gekk aftur til efri
deilar vegna breytinga. í
efri deild fór fram um-
ræða um frumvarp að sjó-
mannalögum, frumvarp
um lagmetisiðnað, frum-
varp um starfsheiti heil-
brigðisstétta og frumvarp
um Þjóðskjalasafn ís-
lands. Frumvarp að sjó-
mannalögum var afgreitt
til neðri deildar.
Fylkisstjórnir
Þingmenn Bandalags jafn-
aðarmanna leggja fram tillögu
til þingsályktunar um gerð
frumvarps til stjórnskipunar-
laga um fylkisstjórnir. Tillag-
an felur stjórnarskrárnefnd,
ef samþykkt verður, að semja
frumvarp sem feli í sér nokkur
meginatriði: 1) Landinu verði
skipt í fylki. Skiptingin taki
einkum mið af hefðbundnum
samskiptaleiðum fólks og
náttúrulegum staðháttum. 2) I
hverju fylki verði kosin fylkis-
stjórn í almennum kosningum
til fjögurra ára. 3) Fylkis-
stjórn hafi víðtæk völd er efli
sjálfsforræði íbúanna, styrki
heimastjórn þeirra og vinni
gegn miðstýringu efnahags-
lífsins. 4) Hvert fylki verði
sjálfstætt lögsagnarumdæmi
og komið verði á embættum
fylkisdómara og fylkislög-
reglustjóra.
Friðarfræðsla á
dagvistarheimilum
Guðrún Agnarsdottir (Kvl.) og
fimm þingmenn í fjórum þing-
flokkum flytja tillögu til þing-
sályktunar:
„Alþingi ályktar að fela
menntamálaráðherra að hefja
undirbúning að frekari
fræðslu um friðarmál á dag-
vistarheimilum, í grunnskól-
um og framhaldsskólum
landsins. Markmið fræðslunn-
ar verði að glæða skilning á
mikilvægi friðar í samskiptum
einstaklinga, hópa og þjóða."
fllÞUMa