Morgunblaðið - 19.06.1985, Blaðsíða 29

MORGITNBLADID, MIDVIKUDAGUR 19. JÚNl 1985
29
Ólæsar, en þær hafa augu
Viötal við Elínu Bruusgaard um nýja aðferð til
að koma fræðslu til kvenna í þriðja heiminum.
NORSK kona, Elín Bruusgaard, sem lengi hefur unnið að mál-
efnum kvenna og vanda þróunarlandanna og er alþjóðlegur
ráðgjafi í þeim efnum, er stödd á íslandi til að kynna söfnun til
aðstoðar konum í þróunarlöndunum, sem íslenskar konur taka
þátt í af tilefni kvennaáratugs Sameinuðu þjóðanna. Mun Elin
m.a. ávarpa konur á hátíðafundinum í Bolabási á Þingvöllum 19.
juni.
í þessari söfnun taka þátt
margar þjóðir undir forustu al-
þjóðasamtakanna WIF og mun
söfnunarfé frá íslandi verða
afhent í starfshópi sem sér-
staklega fjallar um þetta við-
fangsefni á ráðstefnunni vegna
kvennaáratugar Sameinuðu
þjóðanna í Nairobi í júlímán-
uði. Og því mikilvægt að nafn
Islands sé þar með. Þegar hafa
safnast 90 þúsund krónur inn á
gíróreikning númer 6-21730 í
útibúi Samvinnubankans við
Suðurlandsbraut. Enn er þó
nokkuð i land að markmiðið
náist, minnst 250 þúsund krón-
ur, og því heitið á konur og
kvenfélög að leggja lið með því
að leggja inn á þann reikning.
Verkefnið felst í því að koma í
gang nýrri samskiptaleið við
konur í þróunarlöndunum og
koma til þeirra fræðslu um
heilbrigðismál, vatnsöflun,
ungbarnavernd o.fl. með
myndmáli þar eð þær eru flest-
ar ólæsar.
Elín Bruusgaard, sem manna
best þekkir aðstöðu kvenna í
þriðja heiminum, sagði að góð
reynsla hefði fengist á þá að-
ferð í nokkrum þróunarlanda,
þar sem þetta hefði verið gert
til reynslu, að koma fræðslu út
í þorpin á myndböndum. Út-
búin hafa verið einföld tæki,
sem hægt er að hlaða með sól-
skífum, þannig að meðan eitt
myndbandið rennur í gegn er
sólin að hlaða annan geimi.
Þetta hefur verið reynt á veg-
um fyrrnefndra samtaka í
Bangladesh, Maldiveeyjum,
Nepal og fleiri stöðum með
frábærum árangri. Og kannað
hefur verið hvernig þessi að-
ferð kemur til skila í Nepal
með þeim árangri að efnið náði
100 % til áheyrenda. Kanada-
menn hafa komið þessu í gang
í Nepal og alþjóðasamtök
kvenna í útvarpi og sjónvarpi
hafa lagt fram fé til að koma
því í gang í Sri Lanka og víðar
með aðstoð frá Kanada og
Finnlandi. Sá þátturinn sem ís-
lenskar konur eru nú aðilar að
fyrir framtak alþjóðahóps inn-
an 85-nefndarinnar snýr að
Austur-Afríkulöndunum og
byrjað á Kenýa. Þar hafa þegar
verið þjálfaðar 6 Kenyakonur
sem hafa unnið fyrsta mynd-
bandið sem fjallar um hreint
vatn og brunna og annað um
eldstæði, en mikil áhersla er
lögð á að öll fræðslan miði við
Morgunblaðið/RAX.
Elín Bruusgaard
aðstæður á hverjum stað og sé
unnin af konum á staðnum,
sem einar þekkja hvernig best
er að standa að hlutunum.
„Kveikjan að myndbandinu
um eldstæðið varð sú að kona
ein fann upp hvernig hún gæti
búið til leirofn til að spara eldi-
við. Yfir opnum eldi eyðist
mjög hratt dýrmætur viður,
sem konurnar þurfa stundum
að sækja margra tíma leið, en í
svona leiríláti yfir eldi þarf að-
eins þriðjung af viði. Þessi
mynd um hvernig konurnar
geti gert þetta flýgur svo út um
þorpin með sýningum í mynd-
bandatækjunum. Það er hjálp
til sjálfshjálpar. Eina sem þær
þurfa utan að er ein járnplata
sem kostar innan við dollar. Og
jafnvel eru til konur sem eru
þegar farnar að framleiða
svona ofna, fara á markað og
selja fyrir 3 dollara til að afla
fjár fyrir mat.
Þessar konur verða kannski
að eyða mörgum klukkustund-
um í að sækja vatn og svo álíka
löngum tíma til að sækja við,
sem verður sjaldgæfari með
hverju árinu sem líður. Þegar
þær eru svo að auki búnar að
ljúka heimilisverkunum, þá
getið þið ímyndað ykkur að
þær eru ekki í stakk búnar til
að fara að læra að lesa eða
fræðast af aðkomnum fyrirles-
ara,“ segir Elín Bruusgaard.
„En þær hafa augu og þegar
myndbandasýning hefst úti á
þorpstorginu, þá er það gaman.
Þær geta sest í hring, kannski
með barn á brjósti og horft.
Þær sjá hvernig hlutirnir eru
gerðir og fara að tala saman
um það. Við höfum haft segul-
band í gangi og hlustað á þær
og spurningar þeirra og það er
mjög fróðlegt. Þannig hefur
komist mjög vel til skila
fræðsla um hreinlæti með
vatn, um heilsusamlegar og
varasamar jurtir til matar, um
meðferð niðurgangssýki í
ungbömum (diarrhea), sem
mörg börnin þjást af o.s.frv. Og
því eru þjálfaðar konur sem
sjúkraliðar, sem líka sýna og
fræða með myndbandatæki.
Þær bólusetja þá á daginn
meðan konurnar eru hvort sem
er önnum kafnar og hafa svo
fræðslusýningu á kvöldin.
Þessvegna munu Barnahjálp-
arsjóðurinn, Care, Alþjóða-
heiðbrigðisstofnunin, mann-
fjölgunarstofnunin o.fl. stofn-
anir koma inn í þetta með
myndbönd á síðari stigum.
Þarna er beitt þeirri aðferð
sem alltaf hefur verið til meðal
kvenna, að tala saman og
spyrja. Það gera þær við þessar
aðstæður. Og við eigum von á
því að eftir umræður í Nairobi
í sumar, muni allar þær konur
sem þar koma flytja þessa
tækni heim til sín með okkar
hjálp. Frá Kenyu mun átakið
beinast að Zambíu, Tansaníu,
Zimbabve og ef unnt er að Ug-
anda, þar sem mikil þörf er
fyrir það.
Við erum ákaflega ánægðar
með að íslenskar konur skuli
vilja leggja lið,“ sagði Elín
Bruusgaard. „Nafn íslands
verður þá með í kynningunni í
Nairobi. Það er ákaflega mik-
ilvægt að geta þjáifað fólk og
komið þessu af stað. Við erum
líka með á prjónunum mynd-
band um trjárækt og plöntun
þar sem þurrkar herja þessi
lónd, eyðimörkin sækir stöðugt
sunnar og trjám er eytt í eldi-
við og ég ætla að fá innskot frá
trjáplöntun kvenna á Akureyri
til að setja þar inn í. Sýna
hvernig íslenskar konur vilja
klæða sitt bera land trjám.
Það átak sem íslensku kon-
urna vinna að i Kenýa er gert í
samvinnu við Kvenfélagasam-
bandið þar í landi. En öll
áhersla er lögð á að konurnar á
hverjum stað ráði ferðinni,
enda hafa þær mesta staðar-
þekkingu hver á sínum stað.
— E.Pá.
/
um

.Innanlandsdeild S-L sér um að
panta bilaleigubílinn - og einnig
að sjálfsögðu flugmiða'
HÓTEL
.Við leyfum okkur svolítinn
lúxus og gistum á hóteli a.m.k.
eina nótt. Innanlandsdeild S-L
pantar'
GOLF
.Kannski skellum við okkur
i golf einhvers staðar
á leiðinni. Innanlandsdeild
S-L pantar."
BIIALEIGUBILL
HESTBAK
.Við ætlum að gista á sveitabæ
eina nótt og bregða okkur á
hestbak daginn eftir. Innan-
landsdeild S-L sér um málið."
FALLEGIR
STAÐIR
.Innanlandsdeild S-L bendir
okkur t.d. á góðar gönguleiðir,
sögufræga staði og hentug
svæði til fuglaskoðunar."
VEIÐI
„Við viljum komast í veiði
nokkrum sinnum i fríinu. Innan-
landsdeild S-L sér um að panta
veiðileyfin og tjaldleyfi ef þess
þarf."
landið!
leið
í
Pessi fjölskylda er á leiö í ferö um landið Hún leggur af
staö áhyggjulaus og ánægö, nýtur þess sem ísland hefur
uppá að bjóða og kemur ekki heim úrvinda af þreytu!
Innanlandsdeild Samvinnuferða-Landsýnar skipuleggur
flesta þætti ferðalaga um ísland -fyrir íslendinga, og þeim
algjörlega aö kostnaöarlausu. Viö pontum gistingu (á
hótelum, sveitabæjum og víðar). bílaleigubíla, flug, veiði-
leyfi og fleira og fleira. Látiö okkur um áhyggjurnar og
amstrið, hvort sem þið eruð að fara langt eða skammt, í
samfloti með vinum og kunningjum, eða ein sér!
Samvinnuferdir - Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SIMAR 27077 & 28899
SÖLUSKRIFSTOFA AKUREYRI SKIPAGÖTU 18 - SIMAR 21400 & 23727