Morgunblaðið - 27.11.1985, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER1985
AP/Símamynd
Meðlimir stjórnmálaráðsins lýsa velþóknun sinni á því að Nikolai Ryzhkov (efst til vinstri) yrði skipaður forsætisráðherra
Sovétríkjanna.
Gorbachev boðar „kraft-
meiriu efnahagsstefnu
Moskvu, 26. nóvember. AP.
MIKHAIL S. Gorbachev, aðalritari Sovétríkjanna, setti í dag sov-
éska þingiö og hélt stutta tölu. I>ar hvatti hann til „kraftmeiri
stefnu til upplyftingar sovésku efnahagsliTi“ en hingaö til hefur
veriö framfylgt. Gorbachev minntist ekki á fund sinn með Ronald
Reagan í Genf í síöustu viku.
Þetta er fyrsta opinbera ræða
Gorbachevs í Sovétríkjunum frá
því hann sneri aftur frá Genf.
Gorbachev setti haustfundi
þingsins með því að skipa banda-
mann sinn Nikolai Ryzhkov for-
sætisráðherra Sovétríkjanna.
Ryzhkov tók við embætti í sept-
ember af Nikolai A. Tikhonov,
sem sagði af sér af heilsufars-
ástæðum.
í ræðu sinni sagði Gorbachev
að við erfiðleika hefði verið að
etja í efnahagsmálum í upphafi
þessa árs, en fyrir aðgerðir
stjórnarinnar og flokksins hefði
tekist að bæta stöðu mála.
Á morgun, miðvikudag, verður
skýrsla gefin á þinginu. Aðeins
tveir aðiljar úr stjórnmálaráðinu
sátu fundinn í Genf, þeir Gorbac-
hev og Eduard Shevardnadze,
utanríkisráðherra, og mun annar
hvor þeirra væntanlega lýsa yfir
skýrslunni.
Stjórnmálaráðinu var greint
frá viðræðunum í Genf á mánu-
dagskvöld og eftir á var gefin út
yfirlýsing þess efnis að „komið
hefði verið á sambandi", sem
gerði mögulegt að vinna að sam-
komulagi um afvopnun. Stigið
hefði verið spor í rétta átt.
Bretland:
Þingið ræðir samkomulag
Thatchers og Fitzgeralds
Búist við afgerandi meirihlutasamþykki
London, 26. nóvember. AP.
UMRÆÐUR hófust í dag í neðri
deild breska þingsins um sam-
komulag ríkisstjórnar Thatcher
og ríkisstjórnar írska lýðveldis-
ins um Norður-írland og standa
þær í tvo daga. Búist er við að
þingið samþykki með yfirgnæf-
andi meirihluta að veita Irska
lýðveldinu rétt til afskipta af
stjórn Norður-írlands.
Margrét Thatcher, forsætis-
ráðherra, hóf umræðurnar. Hún
hvatti mótmælendur á Norður-
írlandi til að færa sér í nyt þann
möguleika, sem samkomulagið
veitir, til framfara og úrbóta í
málefnum Norður-Irlands.
Umræðunum lýkur með kosn-
ingu á miðvikudag og dagblaðið
Guardian telur að dagurinn verði
auðveldur fyrir frú Thatcher.
Samkomulagið var undirritað
af Thatcher og Garrett Fitzger-
ald, forsætisráðherra frska lýð-
veldisins, fimmtánda nóvember
og samþykkt í þinginu í Dyflinni
í síðustu viku.
Evrópubandalagslönd:
Atvinnuleysi
nær óbreytt
Brii8sel, 26. nóvember. AP.
ATVINNULEYSI í löndum Evrópubandalagsins var í október 11,1 pró-
sent af vinnufæru fólki. Sú tala er nær óbreytt frá síðasta mánuði en í
september 1984 var hún 11,0 prósent. Hæst var tala atvinnulausra í
janúar síðastliðnum en þá voru þeir 11,9 prósent
Tala atvinnulausra hækkaði um
31 þúsund í síðasta mánuði og voru
þá 12,67 milljónir. Hér er þó um
að ræða minnstu hækkun í októ-
bermánuði síðan 1970, segir í
skýrslu Evrópubandalagsins.
Hlutfall atvinnulausra í einstök-
um löndum var þannig:
Niðurlönd 13,1 prósent, Belgía 13,4
prósent, Bretland 12,3 prósent,
Irland 17,4 prósent, Vestur—
Þýskaland 8,0 prósent, Frakkland
10,8 prósent, Italía 13,1, Lúxem-
borg 1,6 prósent, Danmörk 8,5 pró-
sent.
Hassan ætlar ekki
aö ræða við Peres
Kabat, Marokkó, 26. nóvember. AP.
HASSAN konungur II. af Marokkó
sagði á þriðjudag að hann vænti þess
ekki að ræða milliliðalaust við Shim-
on Peres, forsætisráðherra ísraels.
Hassan sagði blaðamönnum á
mánudag að Peres hefði sent sér
orðsendingu þess efnis að hann
vildi hitta sig að máli. „Ég svaraði
því til að ég myndi með ánægju
veita honum viðtöku," sagði Hass-
an, „en sagði honum líka að við
gætum ekki komið fram sem ferða-
menn."
Peres lýsti samdægurs yfir því
að hann myndi með glöðu geði
koma til fundar við Hassan.
En á þriðjudag sagði Hassan
frönskum blaðamönnum í höll
sinni að ekki mætti túlka orð sín
sem svo að hann vildi hitta Peres
augliti til auglitis, heldur tilboð,
sem ætlað var að sýna að arabar
væru opnir fyrir viðræðum.
„Ef Peres hefur eitthvað til
málanna að leggja getur hann
stungið því í umslag og sent aðal-
ritara Sameinuðu þjóðanna," sagði
Hassan við blaðamenn.
Nýja-Sjáland:
Frakkarnir ætla
ekki að
Wdlington, Nýja-Sjálandi, 26. nóvember. AP.
FRAKKARNIR tveir, sem dæmdir
voru í 10 ára fangelsi á föstudaginn
var fyrir manndráp af gáleysi og
hlutdeild í skemmdarverkinu á Rain-
bow Warrior, skipi Greenpeace-
samtakanna, munu ekki áfrýja
dómnum, að því er verjandi þeirra
sagði í dag, þriðjudag.
Gerard Curry, verjandi þeirra
Dominique Prieur og Alain Maf-
art, frönsku leyniþjónustumann-
anna, við réttarhöldin í Auckland,
vildi ekki skýra þessa ákvörðun
nánar, en heimildamenn meðal
lögmanna hermdu, að ekki hefði
þótt á það hættandi að áfrýja
máiinu til æðri dómstóls í Welling-
ton vegna möguleika á þyngingu
dómanna.
David Lange, forsætisráðherra
Nýja-Sjálands, sagði í gær, að
afryja
Frökkunum yrði ekki sleppt úr
haldi, meðan ríkisstjórn hans væri
við völd. Þingkosningar verða næst
á Nýja-Sjálandi árið 1987.
Þegar dómur var felldur yfir
frönsku leyniþjónustumönnunum
á föstudag, sagði Paul Quiles,
varnarmálaráðherra Frakklands,
að stjórn hans væri að vinna að
því að fá þá leysta úr haldi.
t gær sprengdu Frakkar kjarn-
orkusprengju á Mururoa-eyju á
Kyrrahafi. Sprengjan var, að sögn
ný-sjálenskra jarðskálftafræð-
inga, talin hafa verið 7 kílótonn
að styrkleika. Er þetta sjöunda
kjarnorkutilraun Frakka á Mur-
uroaáþessu ári.
David Lange forsætisráðherra
hefur fordæmt sprenginguna.
NSA í klemmu vegna umfjöllunar blaða
Pelton játar að hafa
þegið fé af Sovétmönnum
Wa«hmgton, 26. nóvember. AP.
RONALD William Pelton, sem handtekinn var á mánudag fyrir
njósnir í þágu Sovétmanna, hefur nú játað að hafa þegið fé af út-
sendara KGB, Anatoly Slavnov að
Pelton var fjarskiptasérfræö-
ingur bandarísku leyniþjón-
ustunnar NSA á árunum 1965 til
1979 og hefur því verið haldið
fram að sovéski njósnarinn Vit-
ali Yurchenko, sem nýverið leit-
aði hælis í Bandaríkjunum, en
sneri síðan aftur til Sovétríkj-
anna, hafi vísað bandarískum
yfirvöldum á hann.
Mikil leynd hvílir yfir starf-
semi leyniþjónustunr.ar NSA og
er hún sjaldan í sviðsljósinu.
Hlutverk hennar er að leysa
dulmál á fjarskiptum erlendra
aðilja um allan heim, búa til
dulmál á fjarskipti Bandaríkja-
manna og gera tölvukerfi þeirra
óaðgengileg.
James Bamford var þrjú ár að
vinna bók um NSA og segir hann
að mjög vandasamt sé að komast
yfir upplýsingar um leyniþjón-
ustuna.
Það fæst ekki einu sinni upp-
gefið hver fjöldi starfsmanna
NSA er.
Það er sjaldgæft að starfs-
menn NSA svíkist undan merkj-
um. NSA var stofnuð 1952, en
starfsemi af þessu tagi teygir
anga sína aftur til fyrri heims-
AP/Símamynd
Starfsmaður FBI leiðir Ronald William Pelton (til hægrí) frá fangelsi sínu
í Annapolis. Bátakaupmaðurinn Pelton starfaði áður fyrr fyrir bandarísku
leyniþjónustuna NSA og er hann sakaður um að láta Sovétmönnum leyni-
legar upplýsingar í lé.
styrjaldar. Mesti hnekkur, sem
NSA hefur beðið, var árið 1960.
Tveir fyrrverandi félagar úr
bandaríska sjóhernum gengu til
starfa hjá NSA árið 1957 og
þremur árum síðar flúðu þeir til
Sovétríkjanna. Bernon Mitchell
og William Martin sneru aldrei
aftur úr sumarleyfi sínu og þegar
þeirra hafði verið saknað í tvo
mánuði skutu þeir upp kollinum
í Moskvu og héldu blaðamanna-
fund. Þar sögðu þeir að starfsemi
bandarískra leyniþjónusta væri
siðlaus og ógnaði heimsfriðinum.
Um svipað leyti og Mitchell/
Martin-málið komst í hámæli
kom upp annað njósnamál, sem
ekki. vakti eins mikla athygli.
Maður að nafni Jack Dunlap varð
uppvís að því að selja Sovét-
mönnum leynilegar upplýsingar.
Dunlap var aldrei kærður og 1963
framdi hann sjálfsmorð.