Morgunblaðið - 27.11.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER1985
37
Að skattleggja hollustu
- eftir Jóhannes
Björnsson
Það er viðurkennt af sérfræðing-
um, að nærri láti, að neysla íslend-
inga á grófu korni þyrfti að aukast
um 50% hið minnsta til þess að
tryggja þeim öll nauðsynleg bæti-
efni og trefjaefni, þannig að Með-
al-Jóninn geti haldið góðri heilsu.
í brauðum, sem íslenskir bakara-
meistarar baka um þessar mundir
og hafa staðið neytendum til boða
fyrir tiltölulega lágt verð, a.m.k.
miðað við ýmsar aðrar fæðuteg-
undir, er afar mikið af grófu eða
heilu korni.
Brauð og hollusta
Sem fæðugjafi hafa korn og
brauð margvíslega kosti. Skal hér
á eftir gerð grein fyrir nokkrum
þeirra, og í þeirri upptalningu er
stuðst við álit manna, sem gerst
þekkja til þessara mála, m.a. Jóns
óttars Ragnarssonar, dósents.
- Korn er einn besti sterkjugjaf-
inn sem þekkist og sterkjan er
hollasti orkugjafinn.
- Korn er besti trefjaefnagjafinn,
en trefjaefnin eru ekki aðeins
lífsnauðsynleg, heldur vantar
þau sárlega í fæði íslendinga.
- Korn er frábær bætiefnagjafi,
m.a. fyrir B-vítamín og margvís-
leg steinefni. Sum af þessum
bætiefnum eru einmitt af skorn-
um skammti í fæði I slendinga.
- Korn inniheldur fjölómettaðar
fitusýrur (fófs), sem m.a. vernda
okkur gegn hjarta- og æðasjúk-
dómum og er snautt af kólest-
eróli og mettuðum fitusýrum,
sem ýta undir þessa sömu sjúk-
dóma.
- Korn inniheldur ekkert matar-
salt, en er hins vegar góð upp-
spretta fyrir kalíum og fleiri
steinefni, sem sporna gegn
óæskilegum áhrifum matarsalts
á blóðþrýsting.
- Einn meginkostur brauðs er sá,
að það inniheldur, auk kornsins,
bökunarger. Ger er einhver besti
B-vítamín- og snefilsteinefna-
gjafi, sem völ er á, og bætir því
enn frekar hollustugildi brauðs-
ins.
- í góðu brauði er auk þess smjör-
líki, en ekki bökunarfeiti. Smjör-
líki hefur yfirleitt þann kost
fram yfir bökunarfeiti að vera
A- og D-vítamínbætt.
Áhrif skattheimtu
á brauðneyslu
Um þessar mundir berast þær
fregnir, að ríkisstjórnin hafi uppi
áform um að innheimta 30% vöru-
gjald af framleiðsluverði þess
brauðs, sem bakaríin framleiða og
raunar af öllum framleiðsluvörum
bakaríanna. Hugmyndir um slíka
skattheimtu hljóta að vekja furðu.
Mörg rök má nefna gegn skatt-
formi sem vörugjaldi. Skal hér
nokkurra slíkra getið, fyrst og
fremst þó að því leyti, sem þetta
varðar brauð- og kökugerð.
Álagning vörugjalds er í eðli
sínu afar órökræn skattheimta.
Vörugjaldið leggst á suma vöru-
flokka, en aðra ekki, og er þannig
til þess fallið að hafa óeðlileg áhrif
á neysluval almennings. Augljóst
er, að vörugjaldið hefur í för með
sér minnkandi neyslu á brauðvör-
um, en að sama skapi aukna neyslu
annarrar matvöru, sem ekki er
gjaldskyld, t.d. á kjöti og fiski.
Athyglisvert er, að á sama tíma
sem menn hugleiða að hækka
þannig stórlega verð á brauði, fer
fram útsala á sílspikuðu dilkakjöti.
Útsalan er „fjármögnuð" beint og
óbeint af enn stórkostlegri niður-
greiðslum, heldur en til skamms
tíma hefur tíðkast. Er greitt úr
sjóðum, sem skattþegnar sjálfir
hafa verið neyddir með lagaboðum
og fyrirmælum stórnvalda að
koma á fót, til að tryggja sölu á
Jóhannes Björnsson
„Vörugjald yrði rothögg
á starfsemi bakaría hér
á landi og gerði að engu
þá ánægjulegu þróun,
sem hér hefur verið að
gerast neytendum til
hagsbóta, og lýsir sér í
mikilli fjölgun brauð-
tegunda og á tiltölulega
hóflegu verði.“
búvöru, hvað sem tautar og raular
og hvort sem neytendur hafi lyst
á vörunni eða ekki.
Viðurkennt er, að kornmeti eins
og brauð sé einhver hollasta fæða,
sem mönnum er tiltæk. Jafnframt
hefur verið á það bent, að aukin
neysla brauðmetis bæti heilsufar
og sé liður í fyrirbyggjandi heilsu-
verndarstarfi. Undarlegt er því,
að brauð skuli nú eiga að skatt-
leggja og að þau, nánast ein holl-
ustuvara, skuli tekin út úr að þessu
leyti. Með hugmyndum um upp-
töku vörugjalds á brauð er verið
að skipa þessari mikilvægu fæðu
á bekk með óhollustuvörum, þar
sem vörugjald hefur hingað til
einkum lagst á neysluvörur, sem
ekki hafa þótt sérstaklega hollar.
Vörugjald á brauð er því út í hött
og í engu samræmi við hugmyndir
um fyrirbyggjandi starf á sviði
heilsugæslu og stórfelldan sparnað
í opinberum útgjöldum, sem á
þann hátt mætti ná.
Vörugjald yrði rothögg á starf-
semi bakaría hér á landi og gerði
að engu þá ánægjulegu þróun, sem
hér hefur verið að gerast neytend-
um til hagsbóta, og lýsir sér í
mikilli fjölgun brauðtegunda og á
tiltölulega hóflegu verði. Þá yrði
afkomu fyrirtækja í brauð- og
kökugerð stefnt í tvísýnu með
skattheimtu af þessu tagi, en at-
vinnugrein þesái veitir nú ríflega
700 manns fulla atvinnu.
Ég vil að endingu skora á fjár-
málaráðherra, og raunar ríkis-
stjórn alla og þingmenn, að láta
af hugmyndum um að innheimta
vörugjald af framleiðslu íslenskra
bakaría. Menn ræða mikið um
nauðsyn á upptöku virðisauka-
skatts, og í því efni finna þeir
núgildandi söluskatti og sölu-
skattskerfi allt til foráttu. Ég leyfi
mér að benda á, að þær ávirðingar,
sem stjórnmálamenn og aðrir hafa
á söluskattinn, eiga allar við um
vörugjaldsfyrirkomulagið, það
skattform, sem rikisstjórnin virð-
ist ætla að stórefla til að tryggja
stöðu ríkissjóðs. Ég vænti þess að
allir þeir, sem hér eigi um að fjalla,
taki rökrænt á þessu máli.
Höfundur er formaóur Landssam-
bands bakarameistara.
Jólakort Styrktar-
félags vangefinna
KOMIN eru á markaðinn ný jólakort
með myndum af verkum listakon-
unnar Sólveigar Eggerz Pétursdótt-
ur. Kortin verða til sölu á skrifstofu
félagsins, Háteigsvegi 6, í verslun-
inni Kúnst, Laugavegi 40, og á heim-
ilum félagsins.
öllum ágóða af sölu jólakort-
anna verður varið til styrktar
málefnum vangefinna, en félagið
stendur nú í ýmsum fjárfrekum
framkvæmdum í þágu þeirra, m.a.
byggingu sambýla og gagngerum
endurbótum á elsta dagheimili fé-
lagsins, Lyngási.
Að gefnu tilefni skal það tekið
fram, að kortin eru greinilega
merkt félaginu.

Mt
tryggit
'nsUni , * '
^uvé/ ‘n át«- baJr SUkJ<ul«ði n*
* >**£!? <£**
,r/us ...
vs8°**tilál
Ktrí,,
‘yn

te/ur
ar/nn

Síríus
Kbnsum
suðusúldodaði
Gamla góða Síríus Konsum
súkkulaðið er í senn úrvals
suðusúkkulaði og gott til átu. Það
er framleitt úr bestu hráefnum, er
sérlega nærandi og dijúgt til suðu
og í bakstur, enda jafnvinsælt í
nestispökkum ferðamanna og
spariuppskriftum húsmæðra.
Síríus Konsum er vinsælast hjá
þeim sem velja bara það besta.
mA ö Mfrfe