Morgunblaðið - 04.12.1985, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER1985
35
Ólöf Siguröardóttir
„í grein þinni, Svan-
hildur, leggur þú mikla
áherslu á nauðsyn sam-
stöðu meðal launafólks.
í þeim efnum erum við
þér hjartanlega sam-
mála. En einhvern veg-
inn finnst okkur, að þú
og ýmsir forystumenn
BSRB rugli saman sam-
stöðu launafólks og
skipulagsmálum sam-
taka þess. Þetta eru
tveir ólíkir hlutir.“
skrifað í blöð að undanförnu um
sameiningarmálið. Svanhildur
vitnar einnig til þeirra umrnæla
Kristjáns, formanns HÍK, að af
hálfu HÍK verði ekki tekin endan-
leg ákvörðun um sameiningu fyrr
en árið 1987. Það er óþarfi að nota
þessi ummæli hans til að tor-
tryggja sameiningarvilja HlK, því
4

Valgerður Eiríksdóttir
auðvitað munu HÍK og KÍ ekki
taka endanlega afstöðu til samein-
ingar fyrr en á þingum félaganna
1987. Þar er sá löglegi vettvangur
sem þarf til að leggja niður félögin
og stofna ný.
Svanhildur. Kennurum hefur
þótt forystufólk í BSRB sýna
saineiningu kennarafélaganna lít-
inn áhuga.
Ef við ættum að telja upp höfuð-
röksemd okkar fyrir úrsögn KÍ úr
BSRB, þá teldum við fyrst samein-
ingarmálið. í okkar huga er enginn
vafi á því, að slík samtök geta
barist við hlið annarra launþega
gegn harðsnúnu atvinnurekenda-
valdi. Þau gætu einnig bætt kjör
launamanna með því að bjóða
börnum þeirra upp á betri skóla
og þannig betri menntun.
Önnur höfuðröksemd finnst
okkur vera sú, að með úrsögn úr
BSRB og sameiningu allra kenn-
ara í einum samtökum verður
hægt að sækja fram til sérstaks
samningsréttar. Það er auðvitað
óhugsandi, að stjórnvöld telji
stætt á því að svipta þúsundir
kennara þeim rétti að semja um
kaup og kjör með því að neita sjálf-
stæðum samtökum þeirra um
samningsrétt. Það er jafn ljóst, að
engin stjórnvöld munu færa kenn-
urum sérstakan verkfallsrétt. En
það ætti varla að teljast fréttnæmt
í okkar hópi, að launafólk þurfi
að sækja sín réttindi með baráttu.
Svanhildur nefnir hvergi þá kröfu
BSRB að, einstök félög innan
bandalagsins fái sérstakan samn-
ings- og verkfallsrétt. Þess í stað
leggur hún mikla áherslu á, að
„félögin fái sjálf hér eftir sem
hingað til að fjalla um sín sérrnál".
Þó það nú væri. Eftir því sem við
best vitum hefur aldrei komið upp
á yfirborðið neinn ágreiningur um
það innan BSRB, að samtökin
skyldu setja fram slíka kröfu. En
til að ná henni fram þarf baráttu.
Mörgum okkar hefur fundist, að
ekki væri nægilega rík áhersla lögð
á þessa kröfu í samningum. Með
úrsögn sinni og baráttu fyrir sér-
stökum samningsrétti mun KÍ
gera þetta hagsmunamál BSRB að
raunverulegu baráttumáli og
væntum við stuðnings BSRB í
þeirri baáttu.
Kjarabarátta og
verkfallslok
Svanhildur eyðir miklu púðri í
að gera grein fyrir gangi mála I
kjarasamningum síöastliðið haust
og leggur mikla áherslu á að sýna
fram á, að fulltrúar KÍ hafi þar
engan veginn skorist úr leik. Hún
hælir okkur kennurum á hvert
reipi, enda ástæða til. Kennarar
voru mjög virkir í verkfallsátökun-
um og stóðu dyggilega við hlið
annarra félaga okkar í BSRB.
Ákvörðun (sem tekin var á þingi
KÍ í júní ’84) um að atkvæða-
greiðsla um úrsögn úr bandalaginu
skyldi fara fram breytti í engu
virkni þeirra í verkfallinu. Svan-
hildur tekur til þess, að athvörf
kennara hafi verið vel skipulögð
og að félagarnir hafi verið í góðum
tengslum við sína menn i samn-
inganefnd. Hins vegar nefnir hún
ekki einu orði viðbrögð kennara
við þessum samningi, sem gerður
var. Hún getur þess, að undirrituð
hafi ekki teyst sér til að samþykkja
þennan samning, en ekki hvers
vegna. Hún hefði mátt birta aðra
klausu úr fundargerð, en þar
stendur orðrétt: „Valgerður Ei-
ríksdóttir sagðist vera búin að lýsa
því yfir að hún ætlaði ekki að
greiða atkvæði með þessum samn-
ingi. Flutti kveðjur frá baráttuglöð-
um félögum í athvörfum og á fund-
um kennara hér I Reykjavík og ná-
grcnni, sem hvetja til að samningar
þessir verði felldir. Las ályktanir.“f
(Leturbreyting okkar.)
Þessar ályktanir ásamt þeim
einhug, er ríkti meðal kennara,
sýna okkur svo ekki verður um
villst, að kennarar vita hvað þeir
vilja, og sjái þeir út einhverjar
nýjar baráttuleiðir eru þeir til-
búnir til að taka áhættuna. Fái
kennarar einhverja leiðréttingu
utan BSRB hlýtur hún að koma
öðrum opinberum Starfsmönnum
til góða.
Hugmyndir til endur-
skoðunar
í grein þinni, Svanhildur, leggur
þú mikla áherslu á nauðsyn sam-
stöðu meðal launafólks. I þeim
efnum erum við þér hjartanlega
sammála. En einhvern veginn
finnst okkur, að þú og ýmsir for-
ystumenn BSRB rugli saman
samstöðu launafólks og skipulags-
málum samtaka þess. Þetta eru
tveir ólíkir hlutir. Innan BSRB
hefur stundum ríkt mikil sam-
staða (t.d. í verkfallinu sl. haust),
á öðrum tímum hefur virkni verið
lítil.
Við sjáum enga ástæðu til að
ætla annað en öflug samstaða
gæti myndast milli sjálfstæðra
heildarsamtaka kennara og BSRB.
Okkur finnst því vægast sagt óvið-
eigandi að líkja úrsögn KÍ úr
BSRB við það, er „lélegur hermað-
ur rennur af hólmi þegar félagar
hans standa hvað verst í skot-
gröfunum". Raunveruleg samstaöa
launafólks getur byggst á sam-
stöðu einstakra fagfélaga, sem
vita, að hag þeirra er best borgið
með því að félögin standi saman í
mikilvægum málum.
Það er ekki hægt að byggja upp
samstöðu með fyrirskipunum eða
skipulagstillögum. Það er aftur á
móti hægt að brjóta niður sam-
stöðu með óbilgirni. Við skulum
taka nærtækt dæmi. Setjum svo,
að Svanhildur og aðrir í forystu
BSRB fengju þá ósk uppfyllta, að
minnihlutinn næði yfirhöndinni í
atkvæðagreiðslunni, sem fram-
undan er, og að sá meirihluti, sem
vildi segja sig úr samtökunum,
yrði aóeins 65%. Við skulum jafn-
vel gera ráð fyrir, að úrslitin yrðu
nokkurn veginn þau sömu og var
í maí sl., þegar auðu seðlarnir réðu
úrslitum að mati stjórnar BSRB.
Samkvæmt þeirri niðurstöðu yrði
KÍ löglega dæmt til að vera áfram
innan BSRB. (Tekið skal fram hér,
að þing bandalagsins breytti lög-
unum, þannig að nú leikur enginn
vafi á, að samkvæmt þeim ber að
telja auða seðla og ógilda með í
kosningu um úrsögn.) Með því er
BSRB að torvelda kennurum að
stofna til sjálfstæðra heildarsam-
taka, eins og meirihluti félags-
manna KÍ vill.
Heldur þú virkilega, Svanhildur,
að KÍ, sem þannig yrði neytt til
að vera áfram innan BSRB, yrði
öflugri bandamaður í baráttu gegn
óvinveittu ríkisvaldi en sameinuð
og sjálfstæð heildarsamtök?
Til eru kennarar innan KÍ, sem
greiddu atkvæði gegn úrsögn í maí
sl., sem munu greiða atkvæði með
úrsögn eftir helgina, vegna þess
að þeir telja það félagslega og
siðferðislega skyldu sína. Þessir
félagar sýna þá ábyrgðartilfinn-
ingu að líta fyrst til heildarhags-
muna kennara, en ekki til sinna
sérskoðana. Í öllum hamagangin-
um í sumar út af því, hvort sá
meirihluti kennara, sem vildi segja
sig úr BSRB, væri lagalega nógu
stór, þá gerðu þeir sér grein fyrir
því, að þessi meirihluti var alltof
stór, til að þeir gætu gengið fram
hjá vilja hans. Viðleitni BSRB-for-
ystunnar (a.m.k. meirihluta henn-
ar) við að hindra úrsögn KÍ með
lagakrókum var því kannske lög-
leg, en hún var og er skammsýn.
Við óttumst, að samstaðan innan
BSRB verði ekki meiri né samtökin
sterkari, ef stór meirihluti KÍ
verður dæmdur til að vera þar
áfram. Reyndar teljum við það
ekki líklegt, að andstæðingar úr-
sagnar KI ásamt auðum og ógild-
um seðlum nái því að verða 33%
af þeim sem skila atkvæðum í
kjörkassana.
Lokaord
Kæra Svanhildur, og aðrir félag-
ar í BSRB. Hættið að mæla styrk
launafólks og samhug þess á
kvarða skipulagsmála. Hættið að
líta á þá niðurstöðu kennara, að
þeirra hag sé best borgið í sjálf-
stæðum samtökum sem persónu-
lega móðgun eða sem flótta úr
skotgröfum baráttunnar. Það er
ómerkilegt, ef satt er, að um kenn-
ara gangi sá rógur, að þeir telji
sig yfir það hafna vegna tiltekinn-
ar menntunar að berjast við ykkar
hlið fyrir bættum kjörum.
Ef við virðum hvert annars
skoðanir og sjálfstæði og ræðumst
við af heiðarleika og hreinskilni,
þá erum við vissar um, að við
eigum eftir að mynda með ykkur
öfluga samstöðu í baráttunni I
framtíðinni gegn sameiginlegum
óvinum okkar.
Höfundar eru í stjórn Kennara
sambands íslands og eiga saeíi í
samninganefnd BSRB.
Vextirnir fara mun
verr með lántakendur
en lánskjaravísitalan
— segir Björn Þórhallsson, varaforseti ASÍ
„Ég held að að það sé hyggileg ráð-
stöfun að afnema lánskjaravísi-
töluna af skammtímalánum. Eðli
málsins samkvæmt á verðtrygging
frekar við um langtímaskuldbind-
ingar,“ sagði Björn Þórhallsson
inntur álits á þeirri hugmynd Þor-
steins Pálssonar fjármálaráðherra
að afnema lánskjaravísitölu af lán-
um sem tekin eru til þriggja ára eða
skemmri tíma. Björn lýsti sig jafn-
framt sammála þeirri skoðun
bankastjóra Búnaðarbankans og
Iðnaðarbankans, sem fram kom f
Morgunblaðinu sl. laugardag, að
einnig verði að nema brott verð-
tryggingu af innlánum.
„Annars er það dálítið útbreidd-
ur misskilningur að erfiðleikar
lántakenda nú séu af völdum láns-
kjaravísitölunnar. Vandinn er
miklu fremur háir vextir," sagði
Björn. „Lánskjaravísitalan hefur
fylgt þróun kaupsins á síðustu
misserum, þótt enn sé nokkur
vandi af hennar völdum vegna
misgengisins milli launa og verð-
tryggingar á árunum 1982-3. Hins
vegar halda vextirnir áfram að
hækka, og þótt þeir láti ekki mikið
yfir sér munar um minna en
hækkun úr 2% í 6%, eins og al-
gengt er. Ég er mjög uggandi út
af þessari vaxtaþróun og tel að
ríkisvaldið hafi að sumu leyti
gengið á undan með því að bjóða
háa vexti á sínum bréfum," sagði
Björn Þórhallsson.
Magnús L. Sveinsson, formaður
Verslunarmannafélags Reykjavík-
ur, sagðist vera þeirrar skoðunar
að það væri ekki eðlilegt að hafa
sumar vísitölur í gangi og aðrar
ekki: „Það þarf að vera samræmi
í þessum málum,“ sagði Magnús,
„og því er ég hlynntur því að af-
nema lánskjaravísitöluna á
skammtímalán, meðan laun eru
ekki vísitölutryggð. Annaðhvort er
að vera með vísitölu á öllu kerfinu
eða ekki.“
Afhenti ágóða af frum-
sýningu Amadeusar
NÝLEGA afhenti Friðbert Pálsson,
forstjóri Háskólabíós, heilbrigðis-
ráðherra allan ágóða af frumsýn-
ingu myndarinnar „Amadeus“ til
styrktar hjartaskurðlækningum á
íslandi kr. 123.400,00.
Háskólabíó bar allan kostnað
vegna sýningarinnar, en ágóðinn
rann allur til þessa málefnis. Fjár-
hæðin hefur nú verið lögð inn á
sérstakan bankareikning, þaar
sem ráðstafað verður í þessu skyni.
„Ráðuneytið þakkar stjórnend-
um Háskólabíós þetta mikilsverða
framlag til heilbrigðismála og hin
snjalla hugmynd um ráðstöfun
ágóðans sýnir víðsýni og stórhug
aðstandenda þessarar menningar-
stofnunar," segir í frétt frá heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu.
Stjarna slapp — enn eru
þó kindur í Mýrarhyrnu
ÓUfntk 29. nÓTember.
STJARNA í Tungu I Fróðárhreppi
er ósköp venjuleg ær, sem hefur þó
reynt ýmislegt á lífsleiðinni.
Síðastliðið haust komust nokkr-
ar kindur í sjálfheldu í klettabelt-
um Mýrahyrnu í Eyrarsveit. Um
áramót voru aðeins tvær ær eftir,
því lömbin hröpuðu og fengu skjót
endalok. Þar á meðal tvö lömb
Stjörnu. Ekki reyndist kleift að
sækja ærnar í fjallið og hæðin svo
mikil að kraftmestu byssur drógu
ekki þó reynt væri að deyða þær
þannig.
Um miðjan marz fannst Stjarna
alheil á jafnsléttu í Eyrarsveit og
skilur enginn með hvaða hætti hún
bjargaðist. Mögur var hún orðin
og þyngdin aðeins 44 kiló. 1 sumar
gekk hún lamblaus og kom væn úr
heimahögum.
Af hinni ánni er það að segja,
að hún sást í Mýrarhyrnu í fyrra-
vor og lifði veturinn. Hún er enn
í Hyrnunni og hefur nú að sögn
fengið nýjan félagsskap því aðrar
kindur munu komnar { klettana.
Fréttaritara er ekki kunnugt um
hvort reynt verður að ná fénu úr
þessari dauðagildru.
- Helgi