Morgunblaðið - 16.04.1986, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDÁ&S-^^^íiÍM^-- 25
Viðbrög-ðin á Ítalíu:
Ahyggjur og undrun
á viðbúnaði hersins
Tórínó, Ítalíu. Frá Ilrynju Tomer, fréttaritara Morgunblaðsins.
„EG ER undrandi á þessum aðgerðum Bandaríkjamanna og einkum
í ljósi þeirra samþykkta, sem gerðar voru á fundi utanríkisráðherra
Evrópubandalagsríkjanna i Haag í gær,“ sagði Bettino Graxi, forsæt-
isráðherra Ítalíu, um árásir Bandaríkjamanna á Líbýu í fyrrinótt.
Italskur almenningur hefur miklar áhyggjur af ástandi mála en
furðar sig jafnframt á viðbúnaði italska hersins, sem engin viðbrögð
sýndi þegar líbýskt herskip skaut flugskeytum að ítölsku landi.
„Það kom skýrt fram á fundi reynt yrði að ráðast á landið og
utanríkisráðherra Evrópubanda-
lagsins, að þeir voru andvígir hern-
aðaraðgerðum og við trúum því
statt og stöðugt, að unnt sé að leysa
málin eftir stjómmálalegum leið-
um,“ sagði Craxi, forsætisráðherra,
um árásirnar á Líbýu. Lagði hann
á það áherslu, að ítalir vildu vinna
að friðsamlegri lausn áður en
ástandið yrði enn alvarlegra og
jafnvel óviðráðanlegt.
Craxi sagði ennfremur, að ítalski
herinn myndi verða viðbúinn ef
því kom það mörgum á óvart þegar
fréttir bárust um, að líbýskt herskip
hefði siglt upp að ítalskri eyju suður
af Sikiley og skotið að henni tveim-
ur flugskeytum. Báðar flaugamar
lentu að vísu í sjónum en almenn-
ingur, sem tekinn hefur verið tali,
hefur undrast það, að jafnvel við
þessar aðstæður skyldi vera sofið á
verðinum. Annars er það einkenn-
andi fyrir viðbrögð fólks, að það
hefur miklar áhyggjur af ástandinu.
AP/Símamynd
Skothríðin frá loftvarnabyssum Líbýumanna lýstu upp næturhimininn í Trípólí þegar árásir Bandarikja-
manna stóðu sem hæst. Líbýumenn kváðust fyrst hafa skotið niður þijár bandarískar flugvélar og síðan
20 en aðeins einnar er saknað.
Margaret Thatcher, forsætisráðherra Bretlands:
Ohugsandi að leyfa
ekki afnot herstöðva
Lundúnum. AP.
MARGARET Thatcher, forsætis-
ráðherra Bretlands, sagði í neðri
málstofu breska þingsins i gær,
að það hefði verið óhugsandi að
hún hefði neitað Bandaríkja-
mönnum um leyfi til þess að nota
flugstöðvar þeirra á Bretlands-
eyjum til þess að gera loftárásina
á Líbýu. Thatcher varð fyrir
harðri gagnrýni stjórnarand-
AP/SImamynd
Reagan, forseti, skýrir frá árásunum á Líbýu. Var ávarpi hans út-
varpað og sjónvarpað um öll Bandarikin.
Beinar, nákvæmar og #
óhr ekj anlegar sannanir
— Reagan skýrir frá aðild Líbýumanna að hryðjuverkinu í Berlín
Washington. AP.
„4. apríl gerði sendiráðið í Aust-
ur-Berlín ráðamönnum í Trípólí
viðvart um að látið yrði til skarar
skríða daginn eftir. Þann dag til-
kynntu þeir í Trípólí að tilræðið
hefði tekist með miklum ágætum.“
I RÆÐU, sem Ronald Reagan,
Bandaríkjaforseti, hélt aðfara-
nótt þriðjudags, sagði hann að
sannanirnar, sem tengdu Mo-
ammar Khadafy, Líbýuleiðtoga,
við árásina á næturklúbbinn La
Belle í Vestur-Berlín,
Reagan sagði einnig að með hjálp
franskra yfirvalda hefði tekist að
afstýra handsprengjuárás á borg-
biðröð fyrir utan sendiráð
Bandaríkjanna til
vegabréfsáritun.
að sækja um
stöðunnar fyrir þessa ákvörðun,
en breska ríkisstjórnin er ein
fárra ríkisstjórna í heiminum,
sem hefur lýst yfir stuðningi við
hernaðaraðgerðir Bandaríkja-
manna gagnvart Líbýu.
„Ef maður neitar alltaf að taka
áhættu af ótta við afleiðingarnar, ■
þá munu ríkistjómir hryðjuverka-
manna sigra og það er einungis um
það að ræða að skríða fyrir þeim,“
sagði Thatcher. Hún sagði að árás
Bandaríkjanna hefði verið gerð í
sjálfsvöm og væri aðgerðin því í
ftillu samræmi við stofnsáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Hún sagðist
hafa sannanir fyrir því að Líbýa
stæði að baki hryðjuverkum.
Stjómarandstæðingar ásökuðu
Thatcher fyrir að hafa stofnað
Bretlandi í hættu með aðildinni að
árásinni og skaðað samstöðu vest-
rænna þjóða. Thatcher sagði að
allar breskar herstöðvar og stjórn-
arstofnanir hefðu verið settar í
viðbragðsstöðu, vegna hugsanlegra
hefndarárása Líbýumanna. Thatc-
her sagði að Evrópuþjóðir hefðu
ekki brugðist nægjanlega vel við
ósk Bandaríkjanna um friðsamlegar
aðgerðir gegn Líbýu. Vísaði hún
þar til neitunar ríkja Evrúpubanda-
lagsins um að loka öllum sendiráð-
um Líbýu í aðildarlöndunum. Sagð-
ist hún hafa gefíð leyfi sitt til þess
að herflugvellir á Bretlandi yrðu
notaðir, eftir að hafa fengið full-
vissu fyrir því að ráðist yrði einung-
is á skotmörk, sem tengdust hryðju-
verkum og ljóst hefði verið að
Bandaríkin breyttu í samræmi við
alþjóðalög. Thatcher leiddi hjá sér
að svara ásökunum þess efnis að
Bretar hefðu leitt bandalagsþjóðir
sínar í Evrópu á villigötur hvað
varðar undirbúning árásarinnar.
Heimildir innan bresku ríkis-
stjórnarinnar herma, að þakklæti
hafí ráðið nokkru um ákvörðun
Thatchers, fyrir stuðning Reagans,
forseta Bandaríkjanna, við bresku
ríkisstjórnina á dögum Falklands-
eyjastríðsins.
Nokkur kurr var í þingsalnum á
meðan Thatcher talaði. Leiðtogi
Frjálslynda flokksins, David Steel,
sagði að hún hefði gert Breta
samseka í hættulegri og tilgangs-
lausri aðgerð.
væru
„beinar, nákvæmar og óhrekjan-
legar“.
Reagan lét þessi ummæli falla
er hann tilkynnti að bandarískar
oirustuþotur hefðu gert árásir á
skotmörk í Trípólí og Benghazi í
Líbýu.
Reagan sagði að flett hefði verið
ofan af samsæri Líbýumanna um
að myrða fólk í bandarísku sendi-
ráði í ónefndu landi og George
Shultz, utanríkisráðherra, sagði að
sannanir hefðu legið fyrir um áætl-
anir Líbýumanna um að ráðast á
allt að þrjátíu bandarísk sendiráð.
Larry Speakes, talsmaður
Bandaríkjaforseta, sagði að leyni-
þjónustan hefði haft áreiðanlegar
upplýsingar um að Khadafy og
helstu herforingjar hans væru að
skipuleggja „frekari árásir á banda-
ríska borgara og bandarískar stofn-
anir og fyrirtæki í Evrópu, Miðaust-
urlöndum, Afríku og rómönsku
Ameríku".
Reagan sagði að órækar sannan-
ir væru fyrir því að hryðjuverkið í
næturklúbbnum í Berlín hefði verið
skipulagt og framkvæmt að skipun-
um Líbýustjómar og hefðu þær
fengist með símhlerunum. Hann
lýsti forsögu sprengjutilræðisins á
eftirfarandi hátt:
„25. mars, viku áður en árásin
var gerð, voru sendar skipanir fra'
Trípólí til líbýska sendiráðsins í
Austur-Berlín um að gera árás á
Bandaríkjamenn og valda sem
mestum mannskaða. Þá komu lí-
býskir útsendarar fyrir sprengju."
Eindreginn stuðningur á Bandaríkjaþingi:
„Á þessari stundu stendur
öll þjóðin með forsetanum“
— sagði Edward Kennedy, öldungardeildarþingmaður
Washington. AP.
SÚ ÁKVÖRÐUN Ronalds Reag-
an, Bandaríkjaforseta, að gerðar
skyldu árásir á skotmörk í Líbýu,
nýtur mikils stuðnings á Banda-
rikjaþingi. Sumir fundu raunar
að því, að þeir hefðu ekki verið
látnir vita fyrirfram um árásirn-
ar, en aðrir sögðu, að forsetinn
hefði ekki átt annarra kosta völ
vegna einurðarleysis Evrópurikj-
anna.
„Ég tel, að forsetinn hafi gert
það, sem rétt var. Brugðist við
hryðjuverkum, sem á mátti kenna
mark Líbýumanna," sagði Bob
Dole, leiðtogi repúblikana í öld-
ungadeildinni, og Edward Kennedy,
öldungadeildarþingmaður demó-
krata, sagði, að „á þessari stundu
stendur öll þjóðin með forseta sín-
um“. Robert Byrd, leiðtogi demó-
krata í öldungadeildinni, kvaðst
hins vegar óttast, að árásimar yrðu
til þess, að almenningur í Líbýu
AP/Símamynd
George Shultz, utanríkisráðherra, og Caspar Weinberger, vamar-
málaráðherra, skýra frá árásunum á fréttamannafundi í Washington.
Til vinstri er kort, sem sýnir flugleiðina frá Englandi til Líbýu.
gleymdi um stund öngþveitinu í
efnahagsmálum landsins og fylkti
sér um Khadafy en Richard Lugar,
formaður utanríkismálanefndar
þingsins, sagði, að nú mætti Khad-
afy vita, að Bandaríkjamenn tækju
ekki lengur hryðjuverkum með
þegjandi þögninni.
Bob Dole kvaðst telja, að hér
eftir yrðu Bandaríkjamenn að svara
hryðjuverkamönnum í sömu mynt
hvenær sem þeir gæfu tilefni til og
að það yrði að gera „án tafar en
ekki eftir þriggja eða fjögurra daga
umræður og vangaveltur um hvað
yrði ofan á“.
Afstaða öldungadeildarþing-
mannsins Warrens Rudman þykir
dæmigerð fyrir skoðanir annarra
þingmanna en hann sagði, að „þeg-
ar bandamenn okkar neituðu að
standa að efnahagslegum og stjóm-
málalegum refsiaðgerðum, sem
hefðu getað einangrað Khadafy á
alþjóðavettvangi, átti forsetinn
engra kosta völ“.