Morgunblaðið - 03.05.1986, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MAÍ1986
mhhm
„ A(J%\/itcbb á 'cq VISA-Kori! En 'cq fer'
aldrei meb þob út af helm'iLinu."
áster...
7-J-o
... að njóta fjöl-
breyttrar vináttu.
TM Reg. U.S. Pat. Ott,—ail rights reserved
et985 Los Angeles Times Syndicate
Ertu að reyna að vera
fyndinn?
HÖGNI HREKKVÍSI
Vafasamur áróður fyrir mjólkurþambi
Velvakandi góður.
í tilþrifamiklum og dýrum mjólk-
urauglýsingum (sem við neytendur
borgum m.a.) er því komið inn hjá
okkur, að aldrei sé of mikið drukkið
af mjólk, því meira mjólkurþamb,
því betra. Þetta er vafasamur áróð-
ur svo ekki sé meira sagt. I Morgun-
blaðinu 20. apríl sl. er grein um
mataræði, sem ber fyrirsögnina
„Bretinn er of sólginn í sykurinn".
Sú grein hefst á eftirfarandi:
„Bresku læknasamtökin hafa nú
ráðist til atlögu gegn matvælaiðn-
aðinum með því að hvetja til þess
að neysla á sykri og mjólkurafurð-
um verði minnkuð verulega." Síðar
í sömu grein segir: „Sú stefna sem
nú er við lýði stuðlar hinsvegar að
neyslu skaðlegra fæðutegunda, svo
sem sykurs, mjólkur og smjörs."
Vísindamenn hafa margsannað að
mettuð fita er óholl og oft á tíðum
bannvæn og því veitir ekki af að
vekja athygli okkar neytenda á
því að drekka undanrennu, borða
magran ost og skyr og aðrar fitu-
snauðar mjólkurafurðir til þess að
fá þau mörgu og góðu næringarefni
sem í mjólkinni eru.
Mikil lofgjörð um mólkina birtist
í grein í Morgunblaðinu 23. apríl
sl. bar hún yfirskriftina „Munurinn
á mjólk og svokölluðum ávaxta-
drykkjum". Fannst mér ýmislegt
fyndið í þeim samanburðarfræðum
sem þar voru notuð. T.d. þótti mér
nokkuð langt gengið þegar það var
talið mjólkinni til lofs hvað hún
væri ódýr. Lítum á af hvetju það
er, því rétt er það. Er það framleið-
endum að þakka? Nei, við neytendur
erum látnir borga fyrir mjólkina
hvort sem við drekkum hana eða
ekki, hún er nefnilega niðurgreidd.
Lítum svo á verðið á svaladrykkjun-
um sem í greininni eru kallaðir
„gervidrykkir". Erþað framleiðend-
unum að kenna hvað þeir eru dýrir?
Varla, því þar kemur ríkið aftur inn
í dæmið og nú á þveröfugan hátt
og skattleggur þessa drykki í bak
og fyrir með vörugjaldi og sölu-
skatti og kannski eins gott því
einhvers staðar verða peningamir
að koma inn til þess að greiða niður
mjólkina. Nú, í nefndri grein var
drepið á það að þessir „ávaxta-
drykkir" væru 87% vatn og þótti
höfundi kaupandinn fá lítið fyrir
peningana, gleymdist þá að mjólkin
er líka að mestu leyti vatn eða
87,2-87,4% og ef spáð er í það sem
fram kemur hér á eftir um júgur-
bólgusýkla ofl., er vafasamt að það
vatn sé „hreint og ómengað" svo
notuð séu orð höfundar títtnefndrar
greinar, um íslenska vatnið.
Sem húsmóðir hef ég reynt að
kynna mér innihald þeirra svala-
drykkja sem ég kaupi. Langar mig
því að leiðrétta misskilning í ofan-
nefndri grein á sætuefninu aspart-
me. Aspartme=Nutra Sweet er
náttúrulegt efni unnið úr aminósýr-
um, sannað er að það er auðmelt
og óskaðlegt. Ekki má rugla því
saman við gervisætuna eyklamat
sem full ástæða er til að forðast. Ég
er komin á þann aldur að ég er
farin að þurfa að hugsa um „línum-
ar“, þar sem ég er mikill sælkeri
og gefin fyrir allt sem sætt er, hefur
þetta verið dálítið erfitt. Því gladd-
ist ég mjög þegar svaladrykkurinn
„Svali“ kom á markaðinn, ósykrað-
ur en samt dísætur (með aspartme)
og í honum eru eingöngu náttúruleg
efni. Langar mig að nota tækifærið
og þakka Sól hf., fyrir að setja
þennan drykk og sömuleiðis ósykr-
uðu ávaxtagrautana á markaðinn.
Það er staðreynd að stór hluti Is-
lendinga þjáist af offitu og gerir
þetta þeim lífíð léttara, sem vilja
losna við e-ð af aukakílóunum;
Þá langar mig í lokin til þess að
fara nokkrum orðum um sjónvarps-
viðtal sem tekið var fyrir nokkrum
vikum út af mjólkurkvótanum. Þar
var sýnt inn í fjós og hvílíkur sóða-
skapur, óhreinindin á gólfínu og
grútskítugur vinnugalli fjósa-
mannsins gengu fram af mér. Ég
hélt að heilbrigðisyfírvöld væru
fyrir löngu búin að lögskipa hreina
sloppa á starfsfólk í matvælaiðnaði
og síðast en ekki síst væri vel fylgst
með mjólkurframleiðslunni. Þá
hlustaði ég á útvarpsviðtal fyrir
skömmu. Þar kom fram að júgur-
bólga væri algengari hér en á hinum
Norðurlöndunum. Ég varð satt að
segja ekkert hissa eftir að hafa séð
inn í þetta sóðalega fjós, sem áður
er nefnt. I þessum þætti var spurt
hvað yrði um júgurbólgusýklana í
mjólkinni. Svarið var að þeir dræp-
ust við gerilsneyðinguna og ef við
reiknum með að e-ð þurfí að gefa
kúnum af lyfjum við þessum kvilla,
þá sleikir maður nú ekki beinlínis
út um þegar mjólk er nefnd, eftir
þessar upplýsinerar.
„Enn ein að austan".
Víkverji skrifar
Hraðbankarnir eiga áreiðanlega
eftir að njóta mikilla vinsælda
hér sem annars staðar. Erlendis
má sjá fólk standa í biðröðum við
slíkar sjálfsafgreiðsluvélar, þótt
gjaldkerar í bönkunum sjálfír sitji
aðgerðalausir. Ástæðan er talin
vera sú, að fólki þyki óþægilegt að
láta náungann sjá, hvaða viðskipti
það á við bankann. I öðrum löndum
er að vísu biðraðamenning í bönk-
um, þannig að enginn stendur við
sjálft afgreiðsluborðið nema sá, sem
afgreiðslu fær þá stundina. Þessu
er á annan veg háttað hér eins og
allir vita. Hér safnast fólk saman
við afgreiðsluborðið í hóp og getur
því auðveldlega fylgzt með viðskipt-
um þess, sem á undan fer. Einn
viðmælenda Vikvetja hafði orð á
því fyrir nokkrum dögum, að hann
hefði staðið við afgreiðsluborð í
banka, en stúlkan hinum megin við
borðið hefði átt símtal við viðskipta-
vin, sem augljóslega fjallaði um
viðkvæmt viðskiptamál. En þar sem
samtalið fór fram við afgreiðslu-
borðið fór ekki hjá því, að sá sem
beið þar fyrir framan heyrði um
hvað málið snerist og meira að segja
nafn þess sem í símanum var! Er-
lendis er sem sagt löngun fólks til
þess að láta aðra ekki fylgjast með
gerðum sínum, jafnvel afgreiðslu-
fólk, talin ein helzta ástæðan fyrir
því, hvað þessar vélar hafa hlotið
miklar vinsældir. Þar fyrir utan eru
þægindin náttúrlega augljós.
Annars er saga hraðbankanna
saga átaka og jafnvel öfundsýki
innan bankakerfisins. Áratugum
saman gerðu bankar og sparisjóðir
allt saman, þannig að enginn munur
var á þjónustu þeirra. Þetta hefur
nú breytzt. Iðnaðarbankinn stal
senunni frá hinum bönkunum með
uppsetningu fyrsta tölvubankans.
Hann hlaut miklar óvinsældir fyrir
frá keppinautum sínum. Búnaðar-
bankinn varð fyrstur þeirra til þess
að gera ráðstafanir til að mæta
þessari samkeppni. En þegar Bún-
aðarbankinn hafði pantað þennan
tölvubúnað varð niðurstaðan sú, að
Landsbankinn kom til samstarfs við
hann og síðan aðrir bankar og
sparisjóðir. Iðnaðarbankinn er nú í
vanda staddur. Hinir bankamir og
sparisjóðir eru með samtengdan
hraðbanka. Viðskiptavinur eins
þeirra getur farið í hraðbanka hvar
sem er. Viðskiptavinir Iðnaðar-
bankans geta einungis notað tölvu-
jbanka Iðnaðarbankans. Nú er
Ispurningin þessi: Verður tölvubanki
Iðnaðarbankans tengdur hraðbanka
hinna bankanna, eða ætla þeir að
refsa Iðnaðarbankanum fyrir senu-
þjófnaðinn með þvi að halda honum
út í kuldanum?!
XXX
*
Inokkur ár hefur verið hægt að
fá í hljómtækjaverzlunum hér
nýja tegund af hljómflutningstækj-
um, sem ætlað er að leysa plötuspil-
ara af hólmi. Þetta eru ný tæki, sem
nota leysigeisla í stað nálar. I þessi
tæki eru ekki notaðar venjulegar
plötur heldur litlar skífur, sem em
hins vegar mun sterkari og ending-
arbetri en gömlu plöturnar. Þegar
Víkveiji sá þessar skífur í fyrsta
sinn í höfuðstöðvum Philips-verk-
smiðjanna í Stokkhólmi fyrir all-
mörgum árum var sagt að hægt
væri að stinga þeim í sandhrúgu án
þess að það spillti hljómgæðum.
Þessar skífur fást nú orðið í öllum
hljómplötuverzlunum bæði hér og
erlendis.
Hljómgæðin í þessum nýju tækj-
um eru undraverð. Þau eru svo
mikil, að eftir að fólk bytjar að
hlusta á tónlist í þeim verða hinir
beztu plötuspilarar þegar úreltir og
gamaldags. Þegar hlustað er á
upptöku af tónleikum kemur í Ijós,
að upptökutækin eru svo næm, að
heyra má, þegar hljóðfæraleikarar
fletta nótnablöðum, að ekki sé talað
um ræskingar út í sal.
Þessi nýju tæki hafa verið býsna
dýr. Þau, sem hér eru á markaði,
kosta nokkra tugi þúsunda króna,
eftir því hversu fullkomin þau eru.
En um þessar mundir fer ný útgáfa
af þessum leysigeislatækjum sigur-
för um Bandaríkin. Japanska fyrir-
tækið Sony, sem hefur unnið að
þróun þessarar tækni ásamt Philips
setti þar á markað lítið ferðatæki
þessarar tegundar. Það er svo lítið,
að það kemst auðveldlega fyrir í
handtöskum, jafnvel millistærð af
kventöskum. Það er ýmist hægt að
tengja það við rafmagn eða nota
rafhlöður og ýmist hægt að tengja
það við fullkomna hátalara eða nota
lítil heymartæki. Hljómgæðin eru
stórkostleg. Og verðið? í Bandaríkj-
unum kostar þetta tæki 200 dollara
eða um 8.000 krónur.
Þetta litla tæki hefur vakið svo
mikla athygli, að bandaríska dag-
blaðið Wall Street Journal birti
langa forsíðugrein um þróun þess
og vel heppnaða markaðssetningu,
eins og það heitir á nútímamáli.
Og nú má sjá, að önnur fyrirtæki
fylgja í kjölfarið. Hvenær hefja
hljómtækjaverzlanir hér sölu á
þessu litla, ódýra tæki?
Annars má geta þess hér, að nú
er unnið að því að hagnýta þá
tækni, sem notuð er við gerð þess-
ara litlu hljómskífa til annarra
hluta, svo sem varðveizlu margvís-
legra upplýsinga. Einn þeirra, sem
vinnur að þessu verkefni á vegum
Sony er ungur Islendingur, sem náð
hefur frábærum árangri í háskóla-
námi í Bandaríkjunum, Ólafur Jó-
hann Jóhannsson (Ólafs Jóhanns,
rithöfundar).