Morgunblaðið - 07.06.1986, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1986
31
- —- 00
Einar Orn Hall-
grímsson Garði
Fæddur 26. febrúar 1922
Dáinn 2. júní 1986
Þann 2. júní lést Einar í Garði,
eins og hann var oftast nefndur, á
sjúkrahúsi í Reykjavík. Hann fædd-
ist í Reykjavík, sonur hjónanna
Hallgríms Tómassonar frá Vökum
í Svarfaðardal og Guðrúnar Einars-
dóttur frá ísafirði. Faðir Hallgríms
var kaupmaður og veitingamaður í
Reykjavík en hafði áður starfað sem
verslunarmaður á Grafarósi og
Hofsósi.
Hallgrímur var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Hansína Hansdóttir
frá Stóra-Bergi í Vindhælishreppi.
Áttu Hallgrímur og Hansína tvo
syni, Jónas, sem var forstöðumaður
Manntalsskrifstofu Reykjavíkur-
borgar en er nú látinn, og Tómas
Níels, sem dó ungur að árum.
Böm Hallgríms og Guðrúnar
voru: Elín, sem gift er Sveini Guð-
mundssyni er var um langt skeið
kaupfélagsstjóri hjá Kaupfélagi
Skagfirðinga á Sauðárkróki, þá
Einar, Dýrleif, sem gift ef Gunnari
Magnússyni skipstjóra, og Tómas
en hann var yngstur þeirra systkina
og var um árabil deildarstjóri hjá
Kaupfélagi Skagfirðinga, en er lát-
inn fyrir nokkrum ámm. Hann var
kvæntur Rósu Þorsteinsdóttur frá
Sauðárhóli.
Einar ólst upp í foreldrahúsum,
í húsinu nr. 9 við Baldursgötu, sem
þá gekk ætíð undir nafninu „Garð-
ur“. Ungur að árum fór hann til
dvalar í sveit að Hvammi í Hruna-
mannahreppi til hjónanna Eifnar
Guðjónsdóttur og Helga Kjartans-
sonar. Hallgrímur, faðir Einars, lést
árið 1932. Æxluðust mál þá þannig
að Einar gerðist Hreppamaður og
átti heimili í Hranamannahreppi
síðan. Reyndust Helgi og Elín
honum sem eigin syni. Vorið 1939
hóf hann nám á Garðyrkjuskólanum
á Reykjum og lauk prófi þaðan
vorið 1941. Það kom snemma í ljós
að Einar var kappsamur og fylginn
sér, ágætur íþróttamaður og röskur
til náms og verka. Hann kvæntist
árið 1943 Sigurbjörgu Hreiðars-
dóttur, dóttur Hreiðars Gottskálks-
sonar, og bjó að Engi og síðar á
Hulduhólum f Mosfellssveit, og
konu hans Helgu Bjömsdóttir frá
Grafarholti. Þau reistu garðyrkju-
býli úr landi Hvamms árið 1946,
er þau nefndu „Garð“ eftir bemsku-
heimili Einars.
íbúðarhús var þá byggt og síðar
stækkað að þörfum, sfðan gróður-
hús og vinnuhús. Land býlis er lítið
eða alis um 6 ha en nýting þess
hins vegar góð. Einar og Sigurbjörg
löðu mikla alúð í ræktun, sem að
veralegu leyti var útirækt, að
nokkra leyti á heitu landi.
Var það ætíð segin saga að aldrei
brást uppskera hjá Einarí í Garði
þótt misjafnlega áraði.
Enda var það svo að ætíð þegar
halda átti garðyrkjusýningar og
sérstaklega skyldi vandað til vals á
vissum tegundum útigrænmetis, þá
var venja að leita til Einars í Garði
um þá hluti.
Fjarri hugsunarhætti hans var
að bjóða neytanda vöra sem ekki
stóðst gæðamat. Þessi viðhorf hans
komu m.a. glöggt í ljós í störfum
hans hjá „Samstarfsnefnd í flokkun
og mati garðávaxta“. Einnig var
hann óspar á holl ráð og leiðbeining-
ar til stéttarfélaga sinna, enda
mikill félagsmaður í eðli.
Hann átti um árabil sæti í stjóm
Sölufélags garðyrkjumanna og var
þar sem annars staðar jákvæður
og tillögugóður. Mér er það í minni
að Sigmundur heitinn Sigurðsson í
Syðra-Langhalli sagði eitt sinn að
þau hjón, Einar og Sigurbjörg,
væra skemmtilegustu hjónin í sveit-
inni, byggju á minnstu jörðinni en
greiddu hæstu gjöldin. Þetta var
að vísu málað sterkum litum, en
þó af fullri meiningu. Þama mátti
Sigmundur trútt um tala því að
hann var oddviti Hranamanna-
hrepps um þær mundir er þessi orð
vora sögð. Einar var manna glað-
astur, söngvinn og lék gjama með
á gítar. Gat honum næsta vel að
halda gleði á loft þegar svo bar til.
Þau hjón vora bæði fádæma
gestrisin og ég skal játa að mér
varð það oft til ráða þegar ég var
með útlendinga á ferð, að fá að
koma með þá að Garði.
Var slíku kvabbi ætíð tekið ljúf-
lega og höfðu gestir af mikla
ánægju, og þá ekki síst af því að
skoða hinn fagra skrúðgarð við
heimili þeirra hjóna en mótttökur
allar og viðmót vora eins og um
gamla kunningja og vini væri að
ræða.
Þótt Einar væri léttur í lund fór
því ijarri að hann væri hvers manns
viðhlægjandi. Hann hafði fast-
mótaðar skoðanir og undansláttur
og iðjuleysi vora honum lítt að
skapi. Hann gerði kröfur til ann-
arra, en þó fyrst og fremst til sjálfs
sín. Áðstoðarfólk höfðu þau að jafn-
aði á sumram, gjama ungt fólk sem
leið vel á heimilinu.
Einar og Sigurbjörg áttu fjögur
böm. Elst er Helga húsfreyja, bú-
sett á Selfossi og gift Sigurdóri
Karlssyni; Om garðyrkjubóndi að
Silfurtúni í Hranamannahreppi,
kvæntur Marit Einarsson frá Le-
vanger í Noregi; Hallgrímur, vinnur
hjá Hagvirki, búsettur í Vogum,
kvæntur Elísabetu Rejmisdóttur;
Bjöm Hreiðar, smiður, býr á Flúð-
um, kvæntur Margréti Óskarsdótt-
ur. Ennfremur ólst upp hjá þeim
systursonur Sigurbjargar, Eiður
Óm Hrafnsson.
Einar hafði kennt vanheilsu um
nokkurt skeið, en Qarri fór að á
honum væri vol eða víl af þeim
sökum, hnyttiyrði, spaug og gam-
ansemi var honum nærtækara.
Er ég kvaddi Einar á heimili
hans þann 20. maí sl. var mér síst
í hug að við ættum ekki eftir að
sjást framar. Vaskur maður er að
velli hniginn.
Fari frændi og vinur vel.
Sigurbjörgu, bömum þeirra og
aðstandendum öllum, votta ég og
mitt fólk innilega samúð.
Axel V. Magnússon
Við systur minnumst með gleði
í hjarta þeirra stunda sem við áttum
með Einari frænda. Þeirra stunda
sem við hlógum saman, þeirra
stunda þegar hann sýndi okkur
broslegu hliðar mannlífsins, þeirra
stunda þegar setið var og skegg-
rætt um lífið og tilverana. Hjá
Einari frænda var ládeyða enginn
heimagangur, heldur kraftur, at-
orka og lífsgleði. Þar sem hann kom
var unnið, hlegið, rætt og sungið.
Við munum minnast Einars frænda
sem mikillar manneskju, sem veitti
lífsgleði og krafti út í umhverfi sitt.
Við vottum þér, Sigurbjörg, og
fjölskyldu þinni samúð, verið sterk.
Guðrún Gunnarsdóttir
Halldóra Gunnarsdóttir
í dag verður jarðsettur frá
Hrunakirkju föðurbróðir minn Ein-
ar Öm Hallgrímsson garðyrkju-
bóndi.
Einar var sonur Hallgríms Tóm-
assonar kaupmanns og seinni konu
hans Guðrúnar. Hann fór ungur að
áram til sæmdarhjónanna Helga
Kjartanssonar og Elínar Guðjóns-
dóttur sem bjuggu að Hvammi í
Hranamannahreppi. Minntist hann
þeirra oft og aldrei öðravísi en með
mikilli virðingu og hlýhug.
Til sumarstarfa að Hvammi kom
ung stúlka Sigurbjörg Hreiðars-
dóttir frá Hulduhólum í Mosfells-
sveit. Sumrin hennar í Hrana-
mannahreppi urðu mörg, því þau
giftust Einar og Sigurbjörg og
byggðu nýbýlið Garð fyrir neðan
Hvamm á bökkum Litlu-Laxár. Er
sá staður fegursti blettur í mínum
augum utan Reykjavíkur.
Þegar ég var unglingur var ég
svo Iánsöm að fá að dvelja tvö
sumur á þessum indæla stað hjá
slíku ágætisfólki og var það gott
veganesti fyrir framtíðina.
Eg vil nú ekki segja að frændi
minn tæki því með ró og stillingu
þegar borgarbamið sem ekkert
kunni til verka og hafði aðeins notað
hendumar til að fletta skólabókum
þekkti varla mun á kálblöðum og
kartöflugrösum.
Oft hafa komið í huga minn
laugardagskvöldin þegar bömin
íjögur vora sofnuð og vinnu var
lokið. Einar tók þá gítarinn og þau
sungu saman hjónin. Þau sungu
mjög vel bæði en nú vandaðist
málið, ungfrúin úr Reykjavík átti
að syngja með, en í ljós kom að
hún var líka laglaus ofan á allt
annað. Þá sagði frændi í gríni að
nú yrði ég send með næstu ferð til
Reykjavíkur.
Það var margs að minnast frá
dvöl hjá þeim Einari og Sigurbjörgu
f tvö sumur. Það hafa margir ungl-
ingar dvalið hjá þeim síðan ég var
þar og býst ég við að þau séu mér
sammála mér um ágæti staðarins
og fjölskyldunnar í Garði. Að
minnsta kosti get ég staðhæft að
sonur minn sem dvaldi hjá þeim
nokkur sumur er mér sammála.
Einar hafði ákveðnar skoðanir
og gat verið fastur fyrir en það var
grunnt á mildi og hlýju. Ég er viss
um að hann hefði ekki kosið mikið
lof látinn. Því vil ég aðeins þakka
og geymi góðar minningar frá öllum
okkar samverastundum.
Ég bið Guð að gefa Sigurbjörgu
styrk í sorginni og við Sæmundur
vottum henni og ástvinum öllum
okkar dýpstu samúð.
Hrafnhildur Jónasdóttir
Dauðinn er erfiðastur þeim sem
eftir lifa, sagði heimspekingurinn,
og hvað snertir fráfall Einars í
Garði hygg ég að það sé nokkuð
rétt. Þegar hann var kistulagður á
miðvikudaginn var' komst prestur-
inn svo fallega að orði að nú væri
hann laus við að þurfa að horfa
aðgerðalaus upp á aðra vinna. Ég
giska á að dugmanni og hugmanni
eins og Einari hafi ekki verið lausn-
in á móti skapi.
Einar Öm fæddist 26. febrúar
1922, sonur Hallgríms Tómasar
Hallgrímssonar frá Stærra-
Árskógi, kaupmanns og veitinga-
manns, í Reykjavík, og síðari konu
hans Guðrúnar Einarsdóttur frá
ísafirði. Þannig stóðu að honum
stórar ættir, annars vegar Jónsætt
en hins vegar Amardalsætt. Einar
var níu ára þegar hann kom til
sumardvalar að Hvammi í Hrana-
mannahreppi, til hjónanna Helga
Kjartanssonar og Elínar Guðjóns-
dóttur. Segja má að þar hafi heim-
ili hans svo verið upp frá því, þar
til hann stofnaði sjálfur sitt eigið
heimili þar í túnfætinum. Þar réðust
örlög hans einnig á flesta aðra vegu,
því þar kynntist hann ræktunarmál-
um undir handleiðslu Helga í
Hvammi, sem var mikill ræktunar-
maður. Upp frá því var ræktun
jarðar og gróðurs í senn áhugamál
Einars og atvinna. í Hvammi kynnt-
ist hann líka konuefninu, sem réðist
þangað kaupakona eitt sumar.
Nú, þegar hann er horfínn til
sígrænna garða,_ leitar hugurinn
aftur í tímann. Ég var ekki hár í
lofti þegar leiðir okkar lágu fyrst
saman. Fimm ára var ég þegar
hann gekk að eiga systur mína,
Sigurbjörgu Hreiðarsdóttur. Þá
skemmti hann sér við að leiða mig,
pattann, sér við hönd og segja:
„Þetta er mágur minn.“
Nærri má geta að ég hækkaði
nokkuð í loftinu við mágsemdimar,
því Einar var glæsilegur og snagg-
aralegur í fasi og framkomu, vin-
sæll og virtur, hrókur alls fagnaðar
í góðum hópi. Honum fylgdi alltaf
hressandi blær. Lognmolla þreifst
ekki í hans návist. Þar við bættist
að hann varð fyrsti mágurinn sem
ég eignaðist, og það gaf honum í
mínum huga sérstakt gildi sem
entist alla tíð.
Rúmlega tvítugur reisti hann
ásamt Sigurbjörgu konu sinni garð-
yrkjubýli úr landi Hvamms og
nefndi Garð. Þar kom strax fram
dugnaður og harðfylgni Einars.
Garður reis á skömmum tíma og
allt yfirbragð þar einkenndist af
ötulleika og snyrtimennsku. Það
varð mér engu minna ævintýri að
fá að fara austur að Garði og dvelja
þar nokkra daga en bömum nútím-
ans að fara í sólarlandaferð. Frá
þeim heimsóknum, svo og þeim
dögum er fjölskyldan að austan kom
suður og dvaldi nokkra daga í senn
á heimili foreldra minna, á ég sumar
mínar bestu bemskuminningar og
mínar bestu minningar um Einar.
Þá var ekki síður eftirminnilegt
að sjá Einar vinna og fylgjast með
honum við störf. Hann var kominn
á fætur fyrir allar aldir og búinn
að skila dijúgu verki þegar væra-
kæram mági tókst að koma fyrir
sig morgunfótunum. Hann vann
hratt og öragglega og skipulagði
vinnulagið fyrirfram, þannig að
honum varð mikið úr verki. Hjá
honum fór saman verklagni og afl.
Einar og Sigurbjörg eignuðust
§ögur böm: Helgu Ragnheiði, Öm,
og tvíburana Hallgrím og Bjöm
Hreiðar. Tvö elstu bömin fæddust
heima hjá mér og það varð enn til
þess að treysta tengslin við Einar
og hans fólk, ekki síst sú hugulsemi
þeirra hjóna að eignast Öm á
afmælisdaginn minn þegar ég varð
sjö ára. Enda var lengi svo að mér
fannst þessir krakkar, einkum þó
Helga og Öm, vera systkini mín
fremur en frændsystkin. Auk bama
sinna fjögurra tóku þau ungan í
fóstur og ólu upp systurson okkarf
Sigurbjargar, Eið Óm, sem er eins
ogeinn af þessum systkinahópi.
Eins og oft vill verða strjáluðust
samskiptin nokkuð með tímanum.
En samfundimir vora engu minna
ánægjuefni, þó að þeir yrðu strjálli.
Á síðastliðnu sumri fóram við þrjú
systkin saman ásamt nokkra af
okkar fólki í lítið ferðalag austur í
+
Þökkum auösýnda samúö viö andlát og útför
SIGRÍÐAR J. THORODDSEN,
Kvígindisdal,
Fyrir hönd aðstandenda,
Friöa Guðbjartsdóttir,
og Valur Thoroddsen.
t
Þökkum innilega auösýnda samúð og hlýhug við andlát móður
okkar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
JÓHÖNNU ZOÉGA HENREKSDÓTTIR.
Einar Sigurðsson, Nanna Haraldsdóttir,
Sigurður Sigurðsson, Magnfna Sveinsdóttir,
börn og barnabörn.
Landeyjar til að merkja þar nokkur
leiði forfeðra okkar. Þetta var góður
dagur og eftirminnilegur og Einar
sjálfum sér líkur. Mér er það
ánægjuefni að eiga minninguna um
þennan dag sem síðasta daginn með
Einari, meðan hann var enn sjálfum
sér líkur og sá félagi sem ég
minnist, og öragg vora handtök
hans að vanda þegar við komum
krossunum fyrir á leiðunum.
Lítið granaði okkur þá að næstu
samfundir þessa góða hóps yrðu í
öðram kirkjugarði yfir moldum
Einars, en þetta er staðreynd lífsins.
Hann verður nú í dag til moldar
borinn í kirkjugarðinum í Hrana. í
rauninni er það fallegt, að fela hann
jörðinni sem hann eijaði og unni,
einmitt í gróandanum þegar frjó-
magn moldar og byrjandi sumars
er hvað mest. Af jörðu var hann
kominn, jörðu og lífi helgaði hann
ævi sína, að jörðu skal hann aftur
verða.
Þegar nú leiðir skiljast um sinn
er mér ljúft að færa honum þakk-
læti okkar mágfólksins fyrir sam-
fylgd og vináttu í rúma fjóra ára-
tugi. Megi björt minning okkar um
hann verða honum gott veganesti
inn á ódáinsakur.
Fólkinu hans biðjum við blessun-
ar.
Sigurður Hreiðar
Einar í Garði er allur. Góður fé-
lagi og vinur er genginn langt um
aldur fram.
Með Einari er horfínn af sjónar-
sviðinu einn af okkar traustustu og
virtustu félögum í Sölufélagi garð-
yrkjumanna. Maður, sem lagði jafn-
an metnað sinn í vandaða ræktun
og góða meðferð framleiðslu sinnar,
enda löngu viðurkenndur af félög-
um sínum sem frábær ræktunar-
maður, er fór mildum höndum um
viðkvæman gróður, sem hann lét
sér mjög annt um á öllum þroska-
og meðferðarstigum.
Garður, heimili þeirra hjóna,
Sigurbjargar Hreiðarsdóttur og
Einars, er löngu héraðsfrægur og
raunar mörgum iandsmönnum og
erlendum gestum vel kunnur. Ekki
aðeins fyrri hið ytra yfirbragð, sem
ber fegurðarskyni og elju þeirra
hjóna fagurt vitni, heldur og ekki
síður, fyrir það einstaka lag sem
fáum er gefið í svo ríkum mæli, að
taka á móti jafnvel bláókunnugu
fólki með þeim hætti að þvf finnst
sem um endurfundi við aldagamla
vini sé að ræða. Hið trausta og
jafnframt hlýja og glaðværa viðmót
Einars átti þar ríkastan þáttinn.
Hann var jafnan hrókur alls fagnað-
ar, heima sem heiman, músíkalskur
og söngvinn, og veitti hveijum sem
þess kunni að njóta ómælt af þeim
náðargáfum sínum, leiftrandi lífs-
gleði og jákvæða hugarfari hins
sanna og alhliða ræktunarmanns.
Af þessum sökum og annarra
mannkosta sinna var Einar ávallt
aufúsugestur hvar sem hann bar
að garði. Þau skipti era ófá sem
hann veitti okkur stjómendum og
starfsfólki Sölufélags garðyrkju-
manna ómælda ánægju með þátt-
töku í okkar gleðifundum, og þótti
jafnan mikið á skorta ef þau hjónin
gátu ekki komið því við að vera
með, sem þó sjaldan skeði.
Ég mun jafnan minnast Einars
sem hins trausta, glaða og jákvæða
manns, sem með þéttu, hlýju hand-
taki bauð mönnum að ganga í
bæinn sinn, í þessara orða víðustu
merkingu, og þiggja og njóta höfð-
inglegra veitinga. Í þessum efnum
sem öllu öðra vora þau Sigurbjörg
mjög samhent enda leitun að sam-
rýndari og elskulegri hjónum í allri
viðkjmningu.
Einar sat um árabil í stjóm Sölu-
félags garðyrkjumanna. Rejmdist
hann á því sviði sem öðrum traust-
ur, íhugull, tillögu- og ráðagóður.
Með honum var gott að starfa.
Fyrir þetta allt, farsæl störf í
þágu félagsheildarinnar, þroskaðan
og traustan félagsanda, þakkar að
leiðarlokum stjóm og starfsfólk
Sölufélags garðjrrkjumanna af heil-
um hug og biðja eftirlifandi eigin-
konu, íjölskyldu og öðram ástvinum
okkar góða félaga og vinar allrar
blessunar í nútíð og framtíð. Einari
óskum við fararheilla.
Þorv. Þorsteinsson