Morgunblaðið - 12.06.1986, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR12. JÚNÍ1986

Útgefandí
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 450 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 40 kr. eintakið.
Obreytt fiskverð
í hálft ár
Akvörðun sú um fískverð,
sem tekin var á fundi yfír-
nefndar Verðlagsráðs sjávarút-
vegsins í lok síðasta mánaðar,
markar nokkur þáttaskil í sjávar-
útvegi hér á landi. Verðið hækk-
aði aðeins um 1,5% að meðaltali
og hefur hækkunin aldrei verið
svo lítil sl. átta ár. Samkomulag
var milli fulltrúa kaupenda og
seljenda um þessa niðurstöðu og
þurfti oddamaður stjómvalda
því ekki að skerast í leikinn, sem
er fátítt. Mesta breytingin er hins
vegar sú, að nú var samið til
tveggja verðtímabila, þ.e. sex
mánaða í stað þriggja, sem venja
hefur verið.
Samkomulagið um óbreytt
fískverð í hálft ár felur í sér
aukinn stöðugleika í sjávarút-
vegi. Útgerðar- og fískvinnslu-
fyrirtæki geta nú gert áætlanir
til ársloka. Þau þurfa ekki að
óttast óvæntar breytingar á físk-
verði í haust. Allar rekstrarfor-
sendur fyrirtækjanna gerbreyt-
ast við slíkar aðstæður. Nýir
möguleikar á hagræðingu koma
til sögunnar. Ástæðan fyrir því,
að þetta rejmdist unnt, er auðvit-
að gjörbreyttar forsendur í kjöl-
far kjarasamninganna og ráð-
stafana í efnahagsmálum í mars.
Hér er með öðrum orðum enn
eitt dæmið um umskipti til heil-
brigðis í atvinnulífínu eftir að
verðbólgan lækkaði. í því sam-
bandi má vitna til ummæla
Guðjóns A. Kristjánssonar, full-
trúa sjómanna í yfímefndinni,
hér í blaðinu í gær: „Nú eru
menn að reyna að skipta raun-
verulegum stærðum án þess að
eftir komi gengisfelling og aðrar
hliðarráðstafanir, sem oftast
hafa fylgt fískverðsákvörðunum
og kaupgjaldsákvörðunum í
landinu og breytt og rifíð niður
það, sem samið var um.“
í samkomulagi yfimefndar er
ennfremur gert ráð fyrir breyt-
ingu á skiptahlutfalli fískaflaj
sem verður sjómönnum í vil. I
reynd er um að ræða 1,4% launa-
hækkun sjómanna frá 1. septem-
ber nk., sem á að vega upp á
móti samningsbundnum launa-
hækkunum verkafólks í landi á
sama tíma.
Sem fyrr segir réðu breyttar
forsendur efnahagsmála því, að
unnt reyndist að fastsetja físk-
verð í hálft ár. En ákvörðunin
sjálf mun líka hafa áhrif á fram-
gang efnahagsmála og styrlg'a
þá stefnu, sem stjómvöld og
aðilar vinnumarkaðarins hafa
komið sér saman um. Hún er
því fagnaðarefni öllum, sem í
einlægni vilja stuðla að þrótt-
meira atvinnulífí í landinu en
unnt reyndist að byggja upp á
verðbólguárunum.
Raunveruleg
verðlækkun
á kindakjöti
Astæða er til að vekja athygli
á hugmyndum um lækkun
á verði kindalgöts, sem forystu-
menn Landssamtaka sauðfíár-
bænda kynntu á aðalfundi Stétt-
arsambands bænda á Hvanneyri
á mánudaginn. Að þessu sinni
er verið að tala um raunvemlega
lækkun, þ.e. af hálfu bænda og
vinnslu- og dreifingaraðila, en
ekki aukin framlög úr ríkissjóði
til niðurgreiðslna.
Tillaga samtakanna er í fæst-
um orðum sú, að bændur sætti
sig við lægra verð fyrir kindakjöt
en þeir fá nú, ef milliliðakostnað-
ur lækkar að sama skapi. Verð-
lækkunin skili sér síðan í formi
aukinnar sölu til neytenda. Sauð-
Qárbændur telja að vísu, að
samhliða þessu verði ríkjsvaldið
að gera einhveijar ráðstafanir
þeim til hagsbóta. Þeir nefna t.d.,
að ríkið verði að leggja fram
lögboðin gjöld til sjóða land-
búnaðarins og að endurgreiddur
verði uppsafnaður söluskattur,
auk þess sem vörugjald og tollar
á tækjum og rekstrarvörum verði
lækkuð. Það er ennfremur sett
sem algert skilyrði, að ekki verði
um neina skerðingu á framleiðslu
að ræða miðað við það sem nú
er.
Hugmynd sauðfíárbænda mið-
ar að því að taka upp heilbrigðar
leikreglur viðskipta í landbúnaði
í stað þeirrar opinberu forsjár,
sem er höfuðástæðan fyrir stöðn-
uninni í atvinnugreininni. Það er
öllum fyrir bestu, og réttlátast,
að framboð og eftirspum ráði
verði á landbúnaðarvörum, eftir
því sem kostur er. Enginn vafí
er á því, að neytendur munu
bregðast vel við verðlækkuninni,
ef til hennar kemur, enda er ís-
lenska kindakjötið gæðavara,
sem enginn er svikinn af.
Sigmundur Guðbjarnarson, rektor Háskóla íslands, Hörður Lárusson, deildarstjóri, Sverrir Hermannsson, mer
niðurstöður menntamálanefndar OECD á fundi með fréttamönnum.
Menntamálanefnd OECD kynnir úttekt á íslenzka skólakerfinut
Aðaltilgangurinn að v<
ur um íslenzka mennta
„Aðaltilgangur þessarar
skýrslu er að vekja umræður í
iandinu um íslenska menntakerf-
ið,“ sagði Sólrún Jensdóttir skrif-
stofustjóri á fundi með frétta-
mönnum er kynnt voru helstu
atriði skýrslu sem menntamála-
nefnd Efnahags- og framfara-
stofnunarinnar í París, OECD,
hefur sent frá sér. Nefndin gerði
úttekt á ísienska skólakerfinu
fyrr á þessu ári og voru niður-
stöðurnar kynntar á fundi í
París í byijun júní með forsvars-
mönnum íslenska skólakerfisins.
Skýrsian kemur væntanlega út í
heild sinni síðar í sumar og sagði
Sverrir Hermannsson mennta-
málaráðherra að ýtarlega yrði
fjallað um niðurstöður hennar á
fundum með skóiamönnum í
upphafi næsta skólaárs.
Forsaga málsins er sú að árið
1984 varð að samkomulagi milli
þáverandi menntamálaráðherra
Ragnhildar Helgadóttur og OECD
að menntamálanefnd stofnunarinn-
ar gerði úttekt á íslenska skólakerf-
inu, en hliðstæðar athuganir hafa
verið gerðar í flestum löndum sem
aðild eiga að Efnahags- og fram-
farastofnuninni. Á vegum nefndar-
innar komu hingað 4 sérfræðingar,
þeir Dr. Joaquin Arango Vila-Belda,
ráðuneytisstjóri í spænska mennta-
málaráðuneytinu, Dr. Anthony
Faulkes, kennari í forníslensku við
Háskólann í Birmingham, prófessor
Thomas Robinson, yfirmaður fram-
haldsnámsdeildar við Háskólann í
Toronto, og Barry Hayward, starfs-
maður menntamálanefndar OECD,
sem hafði umsjón með úttektinni.
Þeir dvöldu hér á landi frá 15.
febrúar til 1. mars sl., heimsóttu
skóla á öllum skólastigunum,
grunnskóla, framhaldsskóla, sér-
skóla, Kennaraháskólann, Háskól-
ann og fleiri stofnanir, en auk þess
fóru þeir austur á land og heimsóttu
þar grunnskóla og framhaldsskóla.
Þá áttu þeir viðtöl við fjölmarga
aðila og öfluðu sér þannig viðbótar-
upplýsinga um skipulag fræðslu-
mála. Athygli sérfræðinganna
beindist einna helst að því sem betur
mætti fara í íslenska skólakerfinú,
en í heild fannst þeim ástæða til
að vekja athygli á því að öflugt
menntakerfi hefði verið byggt upp
héma á örfáum árum. Ástæða væri
þó til að endurmeta ýmsa þætti svo
sem tengsl milli skólastiga, skóla
og atvinnulífs og heimila og skóla.
Á fundinum í París var drögum
að skýrslunni dreift til fulltrúa
þeirra landa sem aðild eiga að
nefndinni, en þau em 21 að tölu.
Sverrir Hermannsson menntamála-
ráðherra flutti inngangsorð í upp-
hafí fundarins og sagði m.a. að flest
þau atriði sem sérfræðingamir
teldu að þyrfti að lagfæra eða
þörfnuðust endurskoðunar væm
þegar til umræðu hér á landi og
hefðu m.a. verið skipaðar nefndir
til að endurskoða lög um gmnn-
skóla og til að setja fram tillögur
að frumvarpi til laga um fram-
haldsskóla. Þá hefðj ráðuneytið
tekið upp viðræður við kennarasam-
tökin í þeim tilgangi að leita leiða
til að bæta stöðu kennarastéttarinn-
ar, og í síðasta mánuði hefðu verið
gefín út drög að heildamámskrá
fyrir framhaldsskóla.
Sérfræðingamir komu m.a. með
fyrirspumir um hvemig skólakerfið
Frá fundinum í París, frá vinstri:.
og menntamálanefnda OECD, Sve
ráðherra, og Sólrún Jensdóttir, sk
neytinu.
ætlaði að mæta aukinni fíölbreytni
í atvinnulífínu eins og stjómvöld
stefna að, og hvemig skólamir
ætli að auka þátttöku í uppeldi
bama vegna þess að báðir foreldrar
vinna utan heimilis. Þá var rætt
um hvort hugsanlegt væri að dag-
vistunarstofnanir og forskóladeildir
geti gert meira af því að búa
nemendur undir reglulegt nám í
skóla. Vakin var athygli á því að
tilraunaskólar virtust einangraðir
og útbreiðsla nýjunga tækist ekki
eins vel og æskilegt væri. Enn-
fremur var bent á að sérskólar,
Fósturskólinn, Myndlista- og hand-
íðaskólinrt og kennaraskólar, virtust
ekki eiga beinan þátt í að móta og
þróa skólastarf í almennum skólum.
Nám í tungumálum var rætt, en
hlutfall tungumála á stundaskrá er
hærra hér en víðast hvar annarstað-
ar. Talið var nauðsynlegt að fínna
Jökulsá á Fjöllum og Skjálfandafljót brúaðar á hálendinu:
Leiðin úr Öskju í Kverkfjöll s
í SUMAR verða byggðar brýr
yfir tvö af erfiðustu jökulfljótum
á hálendi landsins, Jökulsá á
Fjöllum og Skjálfandafljóti. Brú-
in yfir Jökulsá á Fjöllum verður
reist sunnan við svonefnda
Upptyppinga, skammt austan við
Öskju í Dyngjufjöllum. Þá verður
byggð brú yfir Skjálfandafljót,
sem er skammt austan við veginn
inn í Vonarskarð.
Fyrst og fremst liggja öryggis-
sjónarmið til grundvallar þessum
framkvæmdum. Brýmar munu
gjörbreyta ferðamöguleikum á
þessum slóðum og þá sérstaklega
brúin yfír Jökulsá á Fjöllum. Aðeins
tvær brýr em yfír þetta mikla
vatnsfall og er önnur í Öxarfírði,
skammt fyrir austan Ásbyrgi, og
hin vestan við Grímsstaði á Fjöllum.
Gífurlegar vegalengdir em því á
milli hinna vinsælu ferðamanna-
staða beggja vegna Jöklu, eins og
fljótið hefur verið nefnt, Öskju og
Herðubreiðalinda, vestan megin, og
Kverkfíalla austan megin.
Að sögn Guðmundar Arasonar,
yfírverkfræðings brúardeildar
Vegagerðar ríkisins, em veittar 4,9
milljónir króna til verkefnisins á
fíárlögum ársins og hafa þingmenn
Norðurlandskjördæmis eystra átt
mikinn þátt í að af þessu verður.
Brúin yfír Jökulsá á Fjöllum
verður sett yfír þröngt gljúfur sem
fljótið rennur í sunnan Upptypp-
inga. Þar var reist einföld brú fyrir
tveimur áratugum á vegum félaga
í Ferðafélagi Húsavíkur. Hún stóð
ekki lengi, hmndi tveimur ámm
síðar. Nýja brúin verður 23 m löng
bitabrú með timburgólfí, og stendur
hún á steyptum sökklum. Brúin
verður 4 m á breidd. Frá veginum
inn í Öskju, þar sem hann beygir í
vestur við Upptyppinga, verður
mddur vegarslóði að brúnni. Liggur
hann milli Jökulsár og Upptyppinga
suður að brúnni.
Um síðustu helgi var mælinga-
flokkur á vegum Vegagerðarinnar
á Akureyri við brúarstæðið á Jöklu
og átti hann að leggja síðustu hönd
á undirbúning framkvæmdanna.
Mjög kalt hefur verið á Norðurlandi
og hálendinu f vor og því ekki ljóst
hvenær hægt verður að hefjast
handa, en áætlað var að brúin yrði
tilbúin fyrir verslunarmannahelgina
í byijun ágúst.
Fyrirhuguð brú á Skjálfandafljót
verður 15 m löng og 4 m breidd.
Hún verður að svipaðri gerð og
brúin jrfir Jöklu.
Að sögn Sigurðar Oddssonar,
umdæmisverkfræðings Vegagerð-
arinnar á Akureyri, var gerður út
mælingaleiðangur í ágúst í fyrra